تشخیص سرطان کولورکتال با تصویربرداری

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

دستگاه گوارش از مری، معده، روده باریک و روده بزرگ تشکیل شده است. روده بزرگ از انتهای روده باریک شروع شده و به مقعد ختم می شود. کولون اسم دیگر روده بزرگ است. زمانی که سلول های بدخیم یا سرطانی در روده بزرگ تشکیل شوند، سرطان ایجاد می شود. سرطان روده بزرگ به نام های سرطان کولون و رکتوم یا سرطان کولورکتال هم موسوم است. معاینات تصویربرداری، آزمایشهایی هستند که برای تشخیص بیماری در افرادی که علائم و نشانه ای ندارند، انجام می شود. هدف اصلی از تصویربرداری سرطان کولورکتال، تشخیص سرطان مربوطه در اولین مراحل و شناسایی رشد توده های غیر طبیعی، که با نام پولیپ شناخته می شوند، می باشد.

آزمایش هایی که برای تشخیص سرطان کولورکتال انجام می شوند به وضعیت خاص بیمار بستگی دارد. چندین روش برای تشخیص این سرطان یا میزان شیوع سرطان (متاستاز) وجود دارد که هر کدام دارای معایب و مزایایی می باشند. برخی از افراد به دلیل داشتن علائم، آزمایش سرطان روده انجام می دهند، در صورتی که برخی دیگر ممکن است هیچ گونه علائم یا نشانه ای نداشته باشند؛ ولی دارای سابقه خانوادگی باشند که برای پیشگیری از سرطان روده باید آزمایش های غربالگری را انجام دهند.

عوامل ایجاد سرطان کولورکتال

سرطان روده بزرگ در اکثر موارد، از پولیپ های روده نشأت می گیرد که معمولاً علامت بالینی خاصی در بدن ایجاد نمی کنند؛ اما به مرور زمان تبدیل به سرطان می شوند. پولیپ های روده بزرگ، تكه هاي گوشتی برآمده است كه از پوشش داخلي روده بزرگ نشأت مي گيرند. فردی که پولیپ روده دارد ممکن است در ظاهر علامت یا ناراحتی خاصی نداشته باشد؛ اما اين پوليپ ها در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان تبديل شوند به طوری که سرطان کولون تقریباً همیشه از پولیپ ها یا ضایعه های پیش بدخیم روده منشأ می گیرد، لذا بايد پولیپ ها را از کولون خارج کرد تا از پیدایش سرطان جلوگیری شود.

روشهای تصویربرداری سرطان کولورکتال

تست باریوم انما دوبل کنتراست

تست باریوم آنما تصویربرداری از ماده خاصی به نام باریوم انما و اشعه ایکس برای ایجاد تصویر از کل روده (سکوم، روده بزرگ، راست روده و مقعد) استفاده می کند. برای ایجاد تصویری بهتر، هوا به داخل روده فرستاده می شود. تست باریوم انما دوبل کنتراست می تواند در صورت مثبت شدن تست خون در مدفوع یا مشاهده علائم سرطان کولورکتال، انجام شود. این روش وجود پولیپ یا توده را نیز در روده بزرگ نشان می دهد.

کولونوسکوپی

کولونوسکوپی تست اصلی برای تشخیص سرطان کولورکتال است. در این روش پزشک با دستگاه باریک و قابل انعطافی به نام کولونوسکوپ که مجهز به نور و دوربین در انتهای آن است کولون و رکتوم بیمار را معاینه می کند. کولونوسکوپی در صورت مشاهده خون در مدفوع یا دیگر علائم سرطان کولورکتال انجام می شود.

سیگموئیدسکوپی

در این روش کولون سیگموئید (آخرین بخش از روده بزرگ) و رکتوم (راست روده) بیمار به کمک سیگموئیدسکوپ بررسی می شود. این ابزار قابل انعطاف دید کاملی از داخل سیگموئید بیمار فراهم می کند. سیگموئیدسکوپی در صورت مشاهده علائم سرطان کولورکتال مثل درد شکم، وجود خون در مدفوع یا تغییر در حرکات روده انجام می شود. سیگموئیدسکوپی ممکن است برای اندازه گیری فاصله بین تومور رکتوم از مقعد نیز استفاده شود. تومورهای نزدیک به مقعد معمولاً نیازمند پرتودرمانی قبل از جراحی کولورکتال هستند.

اسکن توموگرافی کامپیوتری

از پرتوهای ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از قسمت داخلی بدن استفاده می شود. قبل از اسکن رنگ های مخصوص به رگ های فرد مورد نظر تزریق می شود تا تصویر واضح تر شود. این رنگ باعث احساس گرما در بدن فرد می شود و برای چند دقیقه طعم عجیبی را در دهان خود حس می کند. در حین اسکن، بیمار روی یک میز دراز می کشد و دستگاه CT از بیرون بدن بیمار را اسکن می کند که سلول های سرطانی شکم و لگن فرد را درگیر نکرده باشد. اسکن در 10- 5 دقیقه انجام می شود و بدون درد است.

پروکتوسکوپی

این آزمایش ممکن است برای کسانی که مشکوک به سرطان کلورکتال هستند انجام شود. برای این آزمایش، پزشک داخل راست روده را با پروکتوسکوپ که یک لوله نازک، سفت، با دوربین کوچک ویدیویی که در انتهای آن است بررسی میکند. این لوله از طریق مقعد داخل میشود پزشک میتواند از طریق این وسیله داخل راست روده را از نزدیک ببیند. تومور میتواند دیده شود، اندازه گیری شود و مکان دقیق آن نیز مشخص شود.

سونوگرافی

در آزمایش سونوگرافی سرطان روده، از امواج صوتی و انعکاس آنها استفاده می شود تا تصاویری از داخل بدن تهیه شود. یک وسیله کوچک نقش مبدل امواج صوتی را بازی می کند. زمانی که این وسیله روی پوست قرار می گیرد امواج صوتی را به داخل بدن می فرستد و پژواک حاصل از آن را دریافت می کند. این پژواک توسط کامپیوتر تبدیل به تصویر می شود و پزشک می تواند آن را روی صفحه مانیتور ببینید.

آنژیوگرافی

آنژیوگرافی نوعی آزمایش به وسیله اشعه ایکس است که رگ های خونی را مورد بررسی قرار می دهد. در این آزمایش رنگ کنتراست به رگ شما تزریق شده و سپس اشعه ایکس گرفته می شود. انجام این آزمایش مشخص می کند که کدام یک از رگ های خونی شما در حال خونرسانی به تومور سرطانی است. این تست برای تشخیص متاستاز شدن تومور سرطانی موجود در روده مناسب است.