خال بکر چیست و چه عواملی باعث ایجاد خال بکر میشوند؟

دکتر جمال الدین حسن زاده [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drhassanzadeh.net
آدرس مطب : سنندج ، خیابان آبیدر ، چهارراه صفری ، مجتمع ژینا ، طبقه سوم تلفن مطب : 33246361 - 087

خال بکر یک خال مادرزادی است که ممکن است از آغاز تولد وجود داشته باشد یا در سن بلوغ پدیدار شود. خال بکر به دلیل رشد بیش از حد اپیدرم (لایه فوقانی پوست)، سلول های رنگدانه ای (ملانوسیت ها) و فولیکول های مو به وجود می آید و علت اصلی آن به طور کامل مشخص نیست. تصور بر این است که یک عامل ژنتیکی، باعث بروز خال بکر می شود. این عامل ژنتیکی هنوز شناخته شده نیست. وجود آندروژن ها (هورمون های جنسی مردانه از جمله تستوسترون) که در دوران بلوغ افزایش پیدا می کنند، خال بکر را به وجود می آورند. این خال، یک خال بزرگ و قهوه ای رنگ است و در آقایان رواج بیشتر دارد. خال بکر اغلب روی یکی از شانه ها یا بالاتنه ایجاد می شود؛ اما احتمال ایجاد آن در تمام قسمت های بدن وجود دارد. رنگ پوست خال بکر تیره تر است و احتمال رشد بیش از حد موها و ایجاد آکنه در آن وجود دارد. برداشتن خال بکر به علت گستردگی ضایعه معمولاً چالش برانگیز است و در حال حاضر هیچ روش کاملاً مؤثری برای درمان آن وجود ندارد، با این حال اگر ناحیه آسیب دیده در معرض آفتاب قرار نگیرد تا برنزه نشود، رنگ قهوه ای تیره کم تر مشخص است.

علت خال بکر

علت دقیق خال بکر هنوز مشخص نیست. تصور می شود که علت آن نقص ژن است. یک ژن مهم مرتبط با سندرم بکر نووس ACTB (اکتین بتا) است. اگر چه برخی از کودکان از بدو تولد این خال پوستی را با خود دارند؛ اما معمولاً در کودکی و اوایل نوجوانی خال پدیدار می شوند. یک نظریه در مورد خال بکر این است که برخی افراد از بدو تولد یک لکه پوستی کوچکی با زمینه خال بکر با خود دارند. تصور می شود این لکه پوستی به هورمون های مردانه حساس تر است و اغلب در دوران بلوغ تغییر می کند.

علائم خال بکر

خال بکر ابتدا به صورت یک لکه نامنظم قهوه ای روشن روی پوست ایجاد میشود که هنگام بلوغ شروع به بزرگتر، ضخیم تر و تیره تر شدن میکند. با این که اغلب در بالاتنه دیده میشود؛ ولی ممکن است در صورت، دست و پا هم ایجاد شود. خال بکر به طور معمول در دوران کودکی یا نوجوانی در یک شانه و قسمت بالای تنه ظاهر می شود؛ اما گاهی اوقات ممکن است در جای دیگری از بدن نیز پدیدار شود. در مردان در سنین بلوغ بیشتر دیده می شود و همانطور که گفته شد گاهی اوقات با آکنه و رشد مو همراه است.

تشخیص خال بکر

خال بکر معمولاً با معاینه فیزیکی و بررسی سابقه ایجاد ضایعه توسط پزشک تشخیص داده میشود و پزشک برای اطمینان بیشتر میتواند از نمونه برداری یا بیوپسی و ارسال آن به آزمایشگاه کمک بگیرد.

درمان خال بکر

در حال حاضر، روش صد در صد مؤثری برای درمان آن وجود ندارد. درمان با کرم هیچگاه موثر واقع نشده و علت آن هم این است که خال بکر یک خال مادرزادی دیررس است و سلول های رنگدانه و فولیکول های مو، عمق زیادی در پوست دارند و کرم نمی تواند تا عمق کافی در پوست نفوذ کند. رنگدانه ها اغلب بهتر از موهای زائد با لیزر درمان می شوند. برای کمرنگ شدن خال بکر باید از قرارگرفتن محل خال در معرض نور خورشید جلوگیری کرد. برای بهبودی و کاهش علائم نیز از لیزردرمانی استفاده می شود. درمان خال بکر با لیزر ممکن است باعث برطرف شدن صد در صد این مشکل نشود؛ اما علائم آن را کاهش می دهد. لیزر کیوسوئیچ (Q-switched) که یکی از درمان های رایج است، عملکرد متغیری را در درمان نشان داده است. موهای زائد نیز ممکن است با از بین بردن مو به کمک لیزر یا با الکترولیز بهبودهایی ایجاد کند. در روش استفاده از لیزر Nd: YAG گسترش سطح عارضه کاهش میابد. اگرچه پاسخ ها به هر روش درمانی متغیر است و احتمال عود مجدد هم زیاد است؛ اما در هر صورت به دلیل وسعت زیاد خال بکر، نمی توان از روش جراحی برای درمان آن استفاده کرد.

عوارض خال بکر

سندرم خال بکر

به ندرت مانند سایر خال های مادرزادی، ممکن است برخی ناهنجاری ها در بافت های زیرین ناشی از همان نوع سلول جنینی، اکتودرم وجود داشته باشد. این به عنوان سندرم نایوس بکر، نوعی از سندرم نایوس اپیدرمی شناخته می شود. این ناهنجاری ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• هامارتوم عضله صاف (رشد بیش از حد بافت ماهیچه صاف مانند خال مادرزادی عمیق)
• عدم رشد ساختارهای زیرین مانند سینه، ماهیچه سینه ای، چربی، اندام، دیواره قفسه سینه، ستون فقرات
• رشد بیش از حد بافتی مانند غده فوق کلیوی، اندام، انگشتان دست یا پا، کیسه بیضه.

هزینه لیزر خال بکر

با توجه به موقعیت جغرافیایی مطب و پزشک و تعداد و وسعت خال، هزینه برداشت خال با لیزر متغیر است.