چرا به بدلیجات حساسیت دارم؟!

دکتر لادن ناظمی [ پوست ، مو و زیبایی ، لیزر درمانی ]آدرس وب سایت : www.doctornazemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند ، بلوک ب ، طبقه اول ، واحد 111 تلفن مطب : 32240913 - 031

حساسیت پوستی یا درماتیت تماسی، یک واکنش التهابی پوست است که به دلیل عوامل مختلفی ممکن است ایجاد شود. زمانی که پوست انسان در معرض تماس با مواد حساسیت زا (آلرژن) و تحریک کنند قرار می گیرد، واکنش هایی را به شکل های مختلف از خود نشان می دهد که حساسیت پوستی نامیده میشوند. حساسیت پوستی بسته به عامل ایجاد کننده، خود را به شکل های مختلفی نشان می دهد. حساسیت پوستی همراه با خارش و قرمزی که جزء رایج ترین حساسیت ها میباشد. پوست هایی که به انواع زیورآلات و بدلیجات حساسیت دارند، معمولاً این حساسیت را با علائمی نشان میدهند. لازم به ذکر است شدت بروز حساسیت های پوستی به زیورآلات و بدلیجات در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد. توجه کنید که علائم مربوط به حساسیت های پوستی به بدلیجات، در نواحی از بدن دیده می شوند که پوست با این زیورآلات و بدلیجات در تماس مستقیم است. میتوان گفت با دیدن چنین علائمی بر روی ناحیه استفاده از زیورآلات، می توانید مطمئن شوید که دچار حساسیت آلرژیک به زیورآلات شده اید. حساسیت پوستی بدون خارش و در برخی مواقع زخم های سطحی که دارای علت های مختلف و روش درمان متفاوت می باشد.

علت حساسیت به بدلیجات

حساسیت فلز به علت مواد تشکیل دهنده آن می باشد که از ترکیب چندین ماده متفاوت می باشد و برای بدن مضر است به همین دلیل بدن نسبت به آن واکنش نشان می دهد. یکی از اصلی ترین دلایل حساسیت بدلیجات آبکاری و روکشی است که از آلیاژهای متفاوتی تشکیل شده است. موادی حساسیت زایی که اغلب در بدلیجات به کار می روند عبارتند از :

• کبالت فلزی : بسیار مقاوم تر از پلاتین می باشد و دارای طول عمر بالایی نیز است و به دلیل تحمل بالا در مقابل خط و خش و قیمت پائینی که دارد در ساخت زیورآلات و بدلیجات به کار می رود.
• نیکل: نوعی فلز به رنگ نقره ای سفید است که در طبیعت می توان آن را یافت و در ساخت بدلیجات مانند حلقه ها ، دستبند ها و … بسیار زیاد به کار می رود.
• سرب: این ماده برای بدن بسیار مضر بوده و می تواند باعث آسیب به سیستم عصبی گردد به خصوص در کودکان سبب ضعف توانایی و رشد فکری می گردد، سرب اغلب در جواهرات سنگین و ساده در قسمت های پلاستیکی آن مورد استفاده قرار می گیرد.
• کادیموم: فلز بسیار مضر و سمی برای محیط زیست که موجب ایجاد سرطان نیز می گردد و اگر در بدن انباشته گردد به کلیه ها آسیب زده و باعث پوکی استخوان می شود. کادیموم برای ایجاد زرق برق در بدلیجات به کار می رود و همچنین در جواهرات سنگین نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
• کروم : حساسیت به دی کرومات پتاسیم در مردان ایرانی 8 درصد و در زنان ایرانی 2 درصد می باشد. کروم بیشتر در صنعت به کار گرفته می شود، در صنایعی همچون سیمان سازی، رنگ سازی، چرم سازی ،الکترونیک و نقاشی استفاده می شود.
• مس: حساسیت به مس در بدلیجاتی مانند رزگلد که از ترکیب طلا و مس به دست می آید ایجاد می شود.
• برنج: برنج معمولاً به عنوان فلز پایه مورد استفاده قرار می گیرد و روی آن روکش طلا و نقره می آید یعنی اگر پوست شما بعد از تماس با اکسسوری یا بدلیجات سبز شود یعنی در بدلیجات مورد استفاده برنج به کار رفته است . برنج از آلیاژ روی و مس می باشد یعنی اگر پوست شما به برنج واکنش نشان دهد احتمالاً به مس نیز حساسیت دارید.

علائم حساسیت به بدلیجات

علائم و نشانه های حساسیت به بدلیجات شامل موارد زیر می شود:

• برجستگی روی پوست
• خارشی که ممکن است شدید باشد.
• قرمزی یا تغییر رنگ پوست
• لکه های خشکی بیشتر به سوختگی شبیه هستند.
• در موارد شدید تاول و تخلیه مایع در آن نواحی

این واکنش آلرژیک بدن در نواحی دیده می شود که در آن قسمت، پوست در تماس با بدلیجات قرار گرفته است. کسانی که با مشکل مواجه می شوند این است که متأسفانه با گذر زمان و استفاده مکرر بدن به این شرایط عادت نمی کند؛ چراکه منشأ آن ژنتیکی است. برخی افراد به طور ژنتیکی بدنشان نسبت به فلزات واکنش های حساسیت زا بروز می دهد و در بدلیجات این ماده آلرژی زا فلز نیکل شناسایی شده است. زمانی که این فلزات در تماس با پوست قرار می گیرند گیرنده های سلول های سیستم ایمنی موجود در پوست آن را شناسایی کرده و با بروز التهاب و قرمزی و خارش پوست تا هر بار استفاده این گونه به این مواد واکنش نشان می دهد.

تشخیص حساسیت به بدلیجات

برای تشخیص حساسیت پوستی به بدلیجات پس از مشاهده هر یک از علائم یاد شده به یک پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از شنیدن شرح حال شما با استفاده از آزمایش پوست و آزمایش خون می تواند این آلرژی را در شما تشخیص داده و نوع آن را مشخص نماید. با استفاده از این آزمایشات پزشک می تواند آنتی بادی های اختصاصی آلرژن (ماده حساسیت زا) را در خون شما تشخیص داده و نوع ماده محرک و حساسیت زا را شناسایی نماید. به عبارت دیگر دو نوع آزمایش پوستی و خونی برای تشخیص حساسیت پوستی به بدلیجات و جود دارد که در ادامه با انواع مختلف این دو نوع آزمایش آشنا خواهیم شد:

الف) آزمایش های پوستی تشخیص حساسیت پوستی به بدلیجات

1. آزمایش پچ: آزمایش پچ (PATCH TEST) یکی از تست های رایج پوستی در تشخیص حساسیت پوستی است که برای انجام آن پزشک ناحیه کوچکی از پوست بیمار را در مجاورت فلز محرک مشکوک قرار می دهد و سپس این ناحیه از پوست از نظر ایجاد واکنش های آلرژیک مورد بررسی قرار می گیرد. در طی این آزمایش مقداری از عصاره آلرژن بر روی چسب قرار داده شده و به پوست بازو یا کمر شما چسبانده می شود و پس از آن این نواحی مورد بررسی از نظر ظهور واکنش های آلرژیک قرار می گیرند.
2. آزمایش داخل درم یا پوست (Intradermal test): برای انجام این آزمایش پس از تمیز کردن پوست با الکل مقداری از عصاره آلرژن به داخل لایه ای از پوست به نام Derm تزریق می شود و بروز واکنش های آلرژیک در این ناحیه در طی ۴۸ ساعت مورد بررسی قرار می گیرد.
3. آزمایش خراش (Scratch test): برای انجام آزمایش خراش پوستی یا آزمایش پوستی (پریک) پوست ساعد دست شما به وسیله الکل تمیز شده و به وسیله خودکار نواحی مورد نظر در پوست را علامت گذاری کرده و سپس یک قطره از عصاره آلرژن را بر روی هر یک از این نواحی علامت گذاری شده قرار می دهند. سپس لایه بیرونی پوست کمی خراش داده می شود تا عصاره آلرژن وارد پوست گردد.

ب) آزمایش های خونی تشخیص حساسیت پوستی به بدلیجات

1. تست ایمونوگلوبولین E یا آنتی بادی IgE: این آیتم در خون یکی از انواع آنتی بادی ها است که به طور مستقیم به پاسخ های آلرژی بدن مرتبط می باشد،، بنابراین اندازه گیری آن در خون می تواند به پزشک در تشخیص دقیق تر و صحیح تر کمک بسیاری نماید.
2. آزمایش الایزا: این تست میزان آنتی بادی های نشأت گرفته از آلرژن را در خون شما اندازه گیری می کند.
3. آزمایش رادیوایمونواسی: از این تست برای تشخیص محرک های ایجاد کننده آلرژی در بدن و حساسیت پوستی استفاده می شود.
4. آزمایش ایمونوبلات: با استفاده از این تست می توان بر اساس تولید آنتی بادی IgE اختصاصی ساخته شده در بدن بیمار نوع ماده محرک و حساسیت زا را تشخیص داد.
5. تست شمارش سلول های خون یا (CBC): این تست برای اندازه گیری گلبول های سفید مورد استفاده قرار می گیرد؛ چرا که افزایش گلبول های سفید علی الخصوص ائوزینوفیل ها می تواند احتمال ابتلا به آلرژی را در شما تأیید نماید.

پیشگیری از حساسیت به بدلیجات

1. استفاده از جواهرات هایبو آلرژیک: در زمان خرید محصولات از برند های به نام و معتبر، می توانیم به گزینه هک شده روی جعبه یا کاور آن دقت کنیم. در صورت رؤیت گزینه Hypo-allergenic با خیال راحت از این محصولات استفاده نمایید. هایپو آلرژیک به معنی کم حساسیت زا است و پایین ترین میزان آلرژی را برای مصرف کننده خود ایجاد می کند.
2. استفاده از بدلیجات استیل یا پلاستیک: اگر به جواهرات تزئینی غیر طلا علاقه دارید، بهتر است از بدلیجات ساخته شده از استیل یا پلاستیک استفاده کنید. بدلیجاتی مانند گیره گوشواره و سنجاق گردنبند بسیار حساسیت زا هستند و باید حین استفاده از آنها، بسیار مراقب باشید. اگر با پوشیدن بدلیجاتی مانند گوشواره ها، گردنبند و دستبند استیل، نقره یا پلاستیکی خود دچار حساسیت شده اید، به قفل یا بند این وسایل دقت کنید. اگر از نیکل بود می توانید آن را با استیل یا بند ها و قفل های طلا یا نقره جایگزین کنید.
3. خشک نمودن پوست: اگر می خواهید از بدلیجات به عنوان قسمتی از زیورآلات خود استفاده نمایید. حتماً قبل از هر کاری، محدوده مورد تماس پوست خود با آن را به صورت کامل تمیز و خشک نمایید. نبود رطوبت و آلودگی موجب پایین آمدن تأثیرات آلرژی زا می شود.
4. استفاده از کرم مرطوب کننده: دلیل اصلی ایجاد آلرژی از سوی انواع وسایل، وجود تماس با پوست است. یکی از ساده ترین روش ها برای جلوگیری از این تماس، استفاده از کرم مرطوب کننده است. قبل از پوشیدن انواع زیورآلات خود، محل تماس آن با پوست را به وسیله کرم مرطوب کننده پوشش دهید. این پوشش اگر به شکل کامل و درست انجام گیرد، مانع برخورد مواد آلرژی زا با پوست بدن شما می شود.
5. جلوگیری از حساسیت با کمک لاک ناخن: استفاده از لاک ناخن برای جلوگیری از حساسیت پوستی شامل دو قسمت می شود. گروهی از زیورآلات در قسمت قفل و گیره خود، دارای مواد آلرژی زا هستند. بهترین روش برای جلوگیری از برخورد این قسمت ها به پوست، استفاده از لاک ناخن است. با استفاده از آن، قفل و گیره مورد نظر را به صورت کامل پوشش دهید تا تماسی با بدن شما نداشته باشد. حال اگر از دستبند یا انگشتری استفاده می کنید که در بدن شما آلرژی ایجاد می کند. بهترین کار استفاده از لاک بی رنگ یا براق کننده است. با استفاده از این لاک و پوشش دادن کل فضای زیر این زیورآلات، مانع برخورد مستقیم آن با پوستتان می شوید.
6. کشیدن لایه محافظ بر روی بدلیجات قدیمی: در صورتی که بدلیجات مورد علاقه شما قدیمی است و دوست دارید دوباره از آنها استفاده کنید، بهتر است این بدلیجات را پیش سازندگان آنها برده و از آنها بخواهید که لایه های محافظ از جنس استیل روی این زیورآلات بکشند؛ زیرا بدلیجات، با گذر زمان لایه محافظ خود را از دست می دهند و حساسیت زایی آن ها افزایش می یابد.

درمان حساسیت به بدلیجات

پس از تأیید حساسیت پوستی به زیورآلات و تشخیص نوع آن نوبت به درمان حساسیت به زیور آلات می رسد. استفاده از داروهای خوراکی مانند آنتی هیستامین، پرومتازین، سیتریزین، داروهای آنتی بیوتیک و پمادهای موضعی و پماد حساسیت به بدلیجات مانند پماد منتول، پماد بتامتازون، پماد کلوبتازول، پماد لیدوکائین و …. می تواند در درمان این عارضه تأثیر مثبتی داشته باشد و به عنوان درمان دارویی حساسیت به بدلیجات شناخته می شود. البته فراموش نکنید که از این داروها حتماً با تجویز پزشک استفاده نموده تا بدین طریق از بروز عوارض بعدی جلوگیری نمایید.