لوپوس چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان میشود؟

دکتر پرستو خسروانی [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drkhosravani.ir
آدرس مطب : شهرکرد ، خیابان فردوسی ، حدفاصل چهارراه مولوی و چهارراه فردوسی ، مجتمع پالادیوم ، طبقه دوم تلفن مطب : 32263360 - 038

لوپوس یکی از انواع بیمارهای خود ایمنی است که در نتیجه حمله سیستم ایمنی بدن به بافت ها و اندام های خودی ایجاد می شود. این حملات باعث التهاب، ورم و آسیب نقاط مختلف بدن همچون مفاصل، پوست، کلیه ها، خون، قلب و ریه می شود. هرچند درمان کاملی برای لوپوس وجود ندارد، اما از درمان هایی جهت کنترل بیماری و کاهش شدت آن کمک گرفته می شود.

علائم و نشانه های لوپوس چیست؟

ایجاد درد در مفاصل: اگرچه اغلب، ایجاد راش های پوستی اولین نشانه بیماری لوپوس است. اما یکی از مهمترین علائم این بیماری درد عضلات و مفاصل است. درد، تورم و خشکی مفاصل به ویژه در صبح یکی از شایع ترین علایم لوپوس است. مفاصل مچ دست، پنجه و انگشتان در این بیماری بیشتر آسیب پذیر می شوند. آنچه ورم مفاصل و درد را در این بیماری از آرتریت روماتویید متمایز می کند این است که در آرتروز معمولا درد در هر دو طرف است، در حالیکه در لوپوس درد بیشتر در یک سمت بدن دیده می شود و بیشتر بیماران مبتلا به آرتروز میانسال و سالمند هستند، در حالیکه لوپوس بیشتر زنان در سنین باروری را تهدید می کند. لوپوس مانند آرتروز به مرور زمان سبب تغییر شکل مفاصل می شود.

• ایجاد راش های پروانه ای در پوست: راش های معمول لوپوس روی گونه ها و بالای بینی را درگیر می کنند. این راش ها پروانه مانند بوده و در مقابل نور خورشید حساس می باشد.
• ایجاد تغییر در ناخن ها: راش های لوپوسی می توانند باعث ایجاد قرمزی در پشت دست و ناخن ها شوند. همچنین باعث عدم خون رسانی صحیح به ناخن ها می شود که ابن امر موجب بی نظمی در شکل ناخن است. همچنین با ایجاد التهاب در بستر ناخن ها باعث ایجاد تورم در این بافت می شود.
• تب و خستگی: خستگی مزمن یکی از مهمترین نشانه های لوپوس است. این خستگی می تواند ناشی از کم خونی و یا اختلال در عملکرد قلب، ریه، کلیه ها و دیگر مشکلاتی باشد که بر اثر لوپوس بوجود می آیند. تب می تواند از علائم عود بیماری باشد. وجود هرگونه تب غیر قابل توجیه در بیمار لوپوسی نیاز به بررسی از نظر عود بیماری دارد. همچنین تب ممکن است ناشی از وجود عفونت در بیمار باشد، که خود عفونت نیز می تواند باعث عود بیماری گردد.
• حساسیت به نور خورشید: بسیاری از مبتلایان به لوپوس به نور آفتاب حساس هستند، به طوری که با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب دچار راش قرمز رنگ در مناطق در معرض می شوند. همچنین نور خورشید می تواند ضایعات پوستی را تشدید نماید.
• ریزش مو: بیماران لوپوسی معمولا در زمان فعالیت بیماری دچار ریزش مو می شوند. این نوع ریزش مو به صورت منتشر است و با کنترل بیماری برطرف می شود.
• Raynaud’s phenomenon: به وضعیتی میگویند که سرما یا استرس موجب اسپاسم عروق در قسمتی از اندام میشود. علامت این اسپاسم معمولا درد در انگشتان دست یا پا است. Raynaud’s phenomenon در بیماری لوپوس به علت التهاب عروق خونی ایجاد میشود و گاهی اوقات چنان شدید شده که منجر به گانگرن و سیاه شدن انگشت میشود.
• درد در قفسه سینه: التهاب پرده های اطراف ریه و قلب می تواند منجر به درد قفسه سینه شود، که معمولاً این درد با تنفس و سرفه تشدید می شود.
• سر درد: درگیری مغز در مبتلایان به لوپوس می تواند منجر به بروز سردرد شود. سردرد ناشی از لوپوس معمولاً شدید بوده و با سردردهای قبلی بیمار متفاوت است و به مسکن جواب نمی دهد. سردرد می تواند به علت میگرن، افسردگی و اضطراب نیز باشد است. توصیه می شود در صورتی که سردرد جدید یا شدید ایجاد شد، هر چه سریعتر به متخصص روماتولوژی مراجعه نمائید، تا بررسی های لازم به عمل آید.

لوپوس در زنان

لوپوس در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. این بیماری در خانمهایی که بین ۱۵ تا ۴۴ سال سن دارند شایع است.
ابتلا به لوپوس همچنین می تواند باعث شود بعضی از اختلالات زودتر از حد معمول رخ دهد.

علت ابتلا به لوپوس چیست؟

در حالی که پزشکان دقیقاً نمی دانند چه عواملی باعث ابتلا به لوپوس می شود، آنها فکر می کنند این بیماری ممکن است ترکیبی از بسیاری از عوامل زیربنایی باشد. شامل:

• عوامل محیطی: پزشکان محرکهای احتمالی مانند سیگار کشیدن ، استرس و قرار گرفتن در معرض سموم مانند گرد و غبار سیلیس را به عنوان علل احتمالی لوپوس شناسایی کرده اند.
• ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی لوپوس ممکن است فرد را در معرض خطر بیشتری برای تجربه این بیماری قرار دهد.
• هورمون ها: برخی از مطالعات نشان می دهد که سطح غیر طبیعی هورمون مانند افزایش سطح استروژن می تواند به لوپوس کمک کند.
• عفونت ها: پزشکان هنوز در حال مطالعه ارتباط بین عفونت هایی مانند سیتومگالوویروس، اپستین بار یا هپاتیت C و دلایل ابتلا به لوپوس هستند.
• داروها: استفاده طولانی مدت از برخی داروهای خاص، مانند هیدرالازین (آپرسولین)، پروكائین آمید (پروكانیدید) و كینیدین، با ایجاد نوعی از لوپوس معروف به لوپوس اریتماتوز ناشی از دارو ارتباط دارد.

همچنین ممکن است فرد هیچ یک از علل احتمالی شناخته شده لوپوس را که در اینجا ذکر شده است تجربه نکرده باشد و هنوز این بیماری را داشته باشد.

آیا لوپوس مسری است؟

لوپوس یک بیماری مسری نیست. آنچه دقیقاً باعث لوپوس می شود کاملاً پیچیده است. اعتقاد بر این است که لوپوس با ترکیبی از عوامل ایجاد می شود. از جمله مواردی مانند:

1. محیط شما
2. هورمون ها
3. ژنتیک

بنابراین با اینکه برخی از افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به لوپوس بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن می باشند، اما بیماری را از شخص دیگری نمی گیرند. در حقیقت ممکن است سابقه خانوادگی لوپوس داشته باشید و هیچوقت مبتلا نشوید!

آیا نکات پیشگیری از لوپوس وجود دارد؟

برای اکثر انواع لوپوس، این بیماری قابل پیشگیری نیست. یک استثناء داروهایی است که علت ایجاد “لوپوس ناشی از دارو” شناخته شده است. با این حال، این مهم است که فرد در مورد خطرات و مزایای آن صحبت کند زیرا عدم مصرف این داروها همچنین می تواند منجر به اثرات تهدید کننده زندگی شود.
علاوه بر این، فرد ممکن است بخواهد اقدامات پیشگیرانه ای انجام دهد که احتمال ابتلا به بیماری لوپوس را کاهش می دهد. این موارد شامل:

• جلوگیری از تابش مستقیم خورشید: قرار گرفتن در معرض آفتاب بیش از حد، می تواند باعث ایجاد بثورات مرتبط با لوپوس شود. شخص همیشه هنگام بیرون رفتن از خانه باید از کرم ضد آفتاب استفاده کند و از تابش مستقیم اشعه خورشید در هنگام عبور بیشتر از پرتوهای خورشید خودداری کند ، که معمولاً بین ساعت ۱۰ صبح و ۴ بعد از ظهر است.
• تمرین تکنیک های مدیریت استرس: این موارد شامل مدیتیشن ، یوگا یا ماساژهایی است که می تواند در هر زمان ممکن به فرد در رفع استرس کمک کند. همچنین تکنیک های روانشناختی مدیریت استرس نیز بسیار مفید هستند.
• تمرین تکنیک های پیشگیری از عفونت: شامل شستشوی مکرر و جلوگیری از نزدیکی با افراد مبتلا به سرماخوردگی و بیماریهای دیگر است.
• استراحت فراوان: استراحت برای کمک به بدن در بهبودی بدن بسیار حیاتی است.

آیا لوپوس قابل درمان است؟

در حال حاضر درمان قطعی برای لوپوس وجود ندارد. براساس بنیاد لوپوس آمریکا ، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از افرادی که با لوپوس زندگی می کنند می توانند با معالجه و پیگیری، یک زندگی عادی داشته باشند.
با این حال، تحقیقات به طور مرتب نوآوری های امیدوارکننده در درمان لوپوس را مورد بررسی قرار می دهند. این تحقیقات شامل برخی از مطالعات حیوانی است که نشان دهنده ی رسیدن هرچه سریعتر به درمان لوپوس است.

درمان لوپوس چیست؟

اگرچه در حال حاضر درمانی برای لوپوس وجود ندارد، اما داروهایی برای کمک به شما در مدیریت علائم لوپوس و پیشگیری از شعله ور شدن لوپوس در دسترس هستند. پزشک شما هنگام توصیه درمان لوپوس علائم لوپوس و شدت آنها را در نظر می گیرد.

مهم است که بطور منظم با پزشک خود مشاوره کنید. این کار به آنها امکان می دهد وضعیت شما را بهتر کنترل کنند و مشخص کنند که آیا برنامه درمانی شما برای مدیریت علائم شما کار می کند یا خیر.
علاوه بر این ، علائم لوپوس شما می تواند با گذشت زمان تغییر کند. به همین دلیل، ارائه دهنده خدمات درمانی شما ممکن است داروهای شما را تغییر داده یا دوز داروهای فعلی را تنظیم کند.
علاوه بر دارو، ارائه دهنده خدمات درمانی شما همچنین ممکن است تغییرات شیوه زندگی را برای کمک به مدیریت علائم لوپوس شما توصیه کند. مواردی از قبیل:

• اجتناب از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور ماوراء بنفش (UV)
• خوردن یک رژیم غذایی سالم
• مصرف مکمل هایی که ممکن است به کاهش علائم مانند ویتامین D ، کلسیم و روغن ماهی کمک کند
• ورزش منظم
• اگر سیگار می کشید ترک کنید!

آیا رژیم خاصی برای لوپوس وجود دارد؟

پزشکان رژیم قطعی لوپوس را تنظیم نکرده اند. به طور کلی ، هدف داشته باشید که یک رژیم غذایی سالم و متعادل بخورید. این رژیم می تواند مواردی مانند:

• ماهی پر از اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون، ماهی تن و…
• غذاهای پر کلسیم مانند محصولات لبنی کم چرب
• خوردن منابع غلات کربوهیدرات کامل
• خوردن ترکیبی از میوه ها و سبزیجات رنگارنگ

همچنین برخی از غذاهایی وجود دارد که افراد مبتلا به لوپوس معمولاً به دلیل داروهایی که معمولاً مصرف می کنند، باید از مصرف آنها پرهیز کنند. برخی از نمونه های غذاها برای پرهیز از مصرف عبارتند از:
الکل: الکل می تواند با بسیاری از داروها تداخل ایجاد کند. به عنوان مثال ، می تواند باعث خونریزی دستگاه گوارش در افرادی شود که NSAID (داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی ) مصرف می کنند. همچنین می تواند احتمال التهاب را افزایش دهد.
یونجه: اسید آمینه معروف به L-canavanine که در جوانه و دانه یونجه یافت می شود ممکن است التهاب را افزایش داده و منجر به شعله ور شدن لوپوس شود.
غذاهای سرشار از نمک و کلسترول: نه تنها برطرف کردن اینها برای سلامتی کلی شما مفید است بلکه به دلیل استفاده از کورتیکواستروئید به جلوگیری از نفخ و افزایش فشار خون نیز کمک می کند.
علاوه بر این، اگر به دلیل ابتلا به لوپوس خود احساس حساسیت به نور می کنید، ممکن است دچار کمبود ویتامین دی شوید. مصرف مکمل ویتامین D به شما کمک می کند.