بافت شناسی و نقش پوست:
پوست به عنوان یک پوشش ساده سطح بدن محسوب می گردد در حالی که مشتمل بر ارگانهای پیچیده و فعال می باشد. پوست از لحاظ بافت شناسی از اپیدرم، درم و بافت زیر جلدی تشکیل شده است.
اپیدرم:
اپیدرم خارجی ترین قسمت بافت پوست را تشکیل می دهد و شامل 4 لایه مشخص می باشد که از داخل به خارج عبارتند از:
1- پایه (basal)
2- خاردار (spinosum)
3- دانه دار (granular)
4- شاخی (Horny)
سلول اصلی تشکیل دهنده اپیدرم کراتینوسیت می باشد که بیش از نود و پنج درصد اپیدرم را تشکیل می دهد. سایر سلولهای تشکیل دهنده اپیدرم عبارتند از: ملانوسیت، لانگرهانس و سلول مرکل.
درم:
درم به طور عمده از فیبرهای کلاژن و الاستین قرار گرفته در ماده زمینه ای حاوی پلی ساکارید تشکیل گردیده است. سلولهای التهابی، ماست سل ها، عروق خونی و لنفاوی و اعصاب پوستی از اجزای دیگر موجود در درم می باشند.
ضمائم پوستی:
این ضمائم که شامل فولیکول مو، غدد سباسه، غدد عرق اکرین و اپوکرین و ناخن است که از تغییر اپی تلیوم پوستی ایجاد می گردند.
بافت زیر جلدی:
این بافت به طور عمده از سلولهای چربی تشکیل شده است.
پوست عملکردهای بی شماری دارد که بعضی ساده و بعضی پیچیده اند.
پوست یک سد فیزیکی است
خارجی ترین لایه اپیدرم، لایه شاخی، از دفع آب جلوگیری می کند و این کار را با تشکیل یک سد فیزیکی انجام می دهد که از کراتینوسیت های شاخی شده، پروتئین ها و چربی های داخل سلولی و سبوم خارج شده سطحی تشکیل شده است. مختل شدن این اجزا سبب افزایش دفع آب و افزایش نفوذ موضعی مواد می شود. لایه شاخی در مقابل آسیب ناشی از مواد شیمیایی مقاوم است چون ماهیت ذاتی دوگانه ای دارد که هم هیدروفیل (آبدوست) و هم لیپوفیل (چربی دوست) است.لایه شاخی می تواند آسیب های ناشی از تغییر PH را در دامنه نسبتا وسیعی تحمل کند.
پوست مثل ترموستات (تنظیم کننده دما) عمل می کند
لایه شاخی از طریق ممانعت در برابر دفع آب و تبخیر آن به حفظ حرارت بدن کمک می کند. چربی زیر جلدی به مثابه عایق حرارتی عمل می کند و اثر ضربه گیری نیز دارد. غدد اکرین تولید کننده عرق هستند که وقتی روی سطح پوست رها می شود، تبخیر می شود و حرارت زیادی را که در هوای گرم وجود دارد از بدن دفع می کند.
پوست به مثابه چتر آفتابی عمل می کند
ملانین تولید شده در ملانوسیت ها بسته بندی می شود و در سلولهای کراتینوسیت اطراف توزیع می گردد. این بسته بندی ها که ملانوزوم نام دارد، DNA سلول را از مواجهه با نور فرابنفش محافظت می کنند. البته پس از عمری مواجهه با نور آفتاب، ممکن است جهش سلولی رخ دهد و این می تواند سبب مرگ سلول یا خود مختاری آن شده و در نهایت سرطان پوست ایجاد کند.
پوست یک سد ایمنی است
کراتینوسیت های پوست و همچنین سلولهای ایمنی مشتق از مغز استخوان در پوست طبیعی یافت می شوند، این سلولها در دستگاه پایش و نظارت ایمنی بر عفونت ها، سرطان و سموم نقش دارند.
پوست یک زیستگاه است:
پوست محل زندگی انواع مختلفی از گونه های مخمری و باکتریایی هم سفره است که مدت کوتاهی پس از تولد بر روی پوست مستقر می شوند و جمعیت آنها در حد نسبتا ثابتی باقی می ماند. این فلور طبیعی ممکن است از مستقر شدن باکتریهای مضر بر روی پوست جلوگیری کند.
پوست حاوی گیرنده های حسی مخصوص جهت درد، حرارت، لمس و فشار می باشد که اساسا در درم و به مقدار کم در اپیدرم و بافت زیر جلدی واقع شده اند.
نقش ضمائم پوستی:
نقش مو، حفظ زیبایی و محافظت از نور آفتاب، ناخن در انجام مهارت های دستی و محافظت از نوک انگشتان، غدد سباسه در حفظ نرمی پوست از طریق ترشح چربی و غدد عرق در تنظیم درجه حرارت بدن موثر است.
بافت زیر جلدی به عنوان منبعی جهت ذخیره انرژی محل می نماید. علاوه بر آن نقش یک محافظ مکانیکی علیه ضربه های خارجی یک عایق گرمایی دارد.
