الکتروتراپی TENS و کاربرد آن در فیزیوتراپی

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

برای بسیاری از افراد زندگی کردن همراه با دردهای مزمن یک جنگ روزمره محسوب می شود. بیشتر افراد که از دردهای مزمن رنج می برند فقط با استفاده از داروهای مسکن سعی در کاهش درد خود دارند. البته یک امید دیگر وجود دارد. TENS یا الکتروتراپی یک جایگزین برای داروهای مسکن درد است. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی از روش الکترو تراپی در فیزیوتراپی برای درمان و کاهش درد ناشی از مشکلاتی نظیر درد کمر، جراحات محیطی عصب ها، سر درد و میگرن، درد سرطان، آسیبدیدگی های ورزشی، درد سیاتیک، درد مفاصل، روماتیسم و آرتروز، دردهای پس از عمل جراحی، دردهای عضلانی، درد گردن و بسیاری از دردهای دیگر کمک می گیرند.

الکتروتراپی با دستگاه TENS

• دستگاه TENS یکی از چندین دستگاه مخصوص الکتروتراپی است که بسیار کوچک بوده و برای کاهش طبیعی درد، جریان الکتریکی تولید می کند. کلمه TENS برای دستگاه محرک الکتریکی عصب ترانس کوتنوئوس به کار برده می شود.
• دستگاه TENS یک دستگاه کوچک است که جریان الکتریکی را از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار داده می شود وارد بدن می کند. برخلاف داروهای سیستمی که بر کل بدن اثر می گذارند، الکتروتراپی فقط ناحیه ای از بدن که دچار درد است را هدف می گیرد.
• دستگاه TENS برای درمان دردهای مزمن و حاد بسیار مؤثر است. این دستگاه به طور گسترده توسط مربیان ورزشی، فیزیوتراپیست ها، کلینیک های درد و پزشکان مورد استفاده قرار می گیرد. یک دستگاه TENS به کاهش درد کمک می کند و شما می توانید نتایج به کارگیری آن را بلافاصله مشاهده کنید و به مدت چند ساعت یا یک روز از درد به میزان چشمگیری رهایی یابید.

دستگاه TENS چگونه کار می کند؟

پالس های الکتریکی از طریق یک دستگاه به سطح پوست منتقل می شوند. دستگاه از طریق الکترودهایی که دارد به سطح پوست بدن متصل می شود. این دستگاه ها از نظر سایز و قدرت با هم تفاوت دارند. برخی از این دستگاه ها کوچک هستند و به وسیله باطری کار می کنند در حالی که برخی دیگر از آنها دستی یا حتی رومیزی هستند. برخی از انواع این دستگاه ها را هم می توان پوشید.

دو تئوری وجود دارد که توضیح می دهد چرا الکتروتراپی برای کاهش دردهای مزمن و حاد مفید است. اولین تئوری، تئوری دروازه است. در این تئوری فرض بر این است که با تحریک الکتریکی دردی که از پایانه های عصبی انتقال می یابد مسدود می شود.

تئوری دوم، فرضیه ترشح اندورفین است. این جریان الکتریکی باعث می شود که اندورفین که به سیستم عصبی در مبارزه با درد کمک می کند در بدن تولید شود. این نوع از درمان درد کمر و گردن و دردهای پس از عمل های جراحی را در هزاران نفر از بیماران کاهش داده است بدون این که نیازی به استفاده از داروهای مسکن باشد.

دستگاه TENS یک گزینه مناسب برای درمان افرادی است که از درد رنج می برند. مهم نیست که کدام فرضیه باعث کاهش درد می شود بلکه مهم این است که این روش به کاهش مؤثر درد کمک کرده و جایگزین مصرف داروهای مسکن است.

چه دردهایی به کمک استفاده از روش الکتروتراپی درمان می شود؟

درد لگن : TENS برای درمان علل ایجاد کننده درد لگن به کار برده می شود. الکتروتراپی ، درد لگن و تکرر ادرار را با افزایش گردش جریان خون در مثانه، تقویت عضلات لگن و ترشح اندورفین کاهش می دهد. در برخی موارد، TENS به کاهش درد زایمان نیز کمک میکند. البته کاربرد این روش در مورد درد زایمان به دلیل این که هنوز تحقیقات کافی در مورد اثر پالسهای الکتریکی بر جنین انجام نشده است مورد بحث و مناقشه است.

درد کمر : الکتروتراپی به کاهش درد و گرفتگی عضلات که در برخی موارد پس از شکستگی های مهره در اثر پوکی استخوان ایجاد میشود کمک می کند. این روش همچنین برای درمان درد برخی از بیماری ها مانند جراحات نخاعی، تنگی کانال نخاع، درد سیاتیک و فتق دیسک کمر نیز به کار برده می شود.

درد شانه : الکتروتراپی برای کاهش درد همراه با بیماری هایی مانند جمود مفصل شانه (کپسولیت چسبنده) یا آسیبدیدگی روتاتور کاف به کار برده می شود.

دردهای پس از عمل جراحی: برخی مدارک نشان می دهد که TENS در کاهش دردهای پس از عملهای جراحی مانند جراحی تعویض مفصل لگن می تواند مؤثر واقع شود.

التهاب تاندون و بورسیت: الکتروتراپی به کاهش دردهای ناشی از التهاب تاندون یا بورسیت و همچنین عارضه های التهابی دیگر مانند تنیس البو کمک می کند.

آرتروز: آرتروز ، روماتیسم مفصلی و انواع دیگر بیماری های مشابه با استفاده از روش الکتروتراپی درمان می شوند.

شکل های دیگر درد مفصلی: TENS به کاهش درد در افرادی که مبتلا به درد گردن ناشی از حرکات شلاقی هستند می تواند مفید باشد.

سندرم درد پیچیده منطقه ای: TENS در برخی موارد به کاهش درد مزمن ناشی از این بیماری کمک می کند.

دردهای عصبی محیطی: الکتروتراپی می تواند یک گزینه برای درمان نوروپاتی که به دلیل ابتلا به دیابت یا بیماری های دیگر به وجود آمده اند و در آنها احساس های عصبی سالم و کافی باقی مانده است به کار برده شود. برای مثال TENS روی ران برای کاهش درد پا که نوروپاتی دارد به کار برده میشود.

درد اندام فانتوم: روش هایی مانند الکتروتراپی برای پیشگیری یا کنترل درد مزمن که ممکن است پس از قطع عضو اتفاق بیفتد به کار برده می شود.

سر درد: الکتروتراپی برای درمان سر دردهای تنشی، میگرن و انواع دیگر سر درد به کار برده می شود.

فیبرومالژی : در برخی موارد می توان درد بیماران مبتلا به فیبرومالوژی را با روش هایی مانند رولر فلزی مدادمانند که جریان الکتریکی خفیفی را در هنگام غلتاندنان روی بدن تولید می کند، کاهش داد. به علاوه، در برنامه های بازتوانی سکته مغزی با کمک TENS عصب ها را در اندام های ضعیف یا فلج تحریک میکنند.

چگونه الکتروتراپی به کار برده می شود؟

TENS ممکن است دستگاه بزرگی باشد که در کلینیک های فیزیوتراپی به کار برده می شود یا ممکن است یک دستگاه قابل حمل باشد که شما می توانید آن را روی کمربند خود بپوشید و با خود حمل کنید. قبل از استفاده، ژل هایی در محل قرار گرفتن الکترودها روی پوست به کار برده می شود. این ژل ها هدایت الکتریکی از الکترود به پوست افزایش می دهند. ژل های سفت کننده برای دستگاه TENS توصیه میشود. ما TENS را با قرار دادن الکترودهای کوچک در محل آسیب دیده که سیگنال های الکتریکی را منتقل می کنند به کار می بریم. معمولاً در هنگام انجام الکتروتراپی حالت سوزن سوزنی شدن یا گزگز در بدن احساس می شود.

آیا استفاده از الکتروتراپی بی خطر است؟

به طور کلی TENS اگر درست مورد استفاده قرار گیرد کاملاً بی خطر است. به خصوص اگر شما تمامی عوارض جانبی داروهای مورد استفاده برای درمان درد را در نظر بگیرید. الکتروتراپی با جریان کم کار می کند و صرفاً در حد تحمل بیمار مورد استفاده قرار می گیرد. اصلی ترین عارضه جانبی این روش (در صورت وجود) بروز واکنش های آلرژیک به ژل های مورد استفاده به عنوان چسب پد روی پوست است. ما معمولاً روش TENS را برای کودکان یا روی قسمت جلوی گردن و سر به کار نمی بریم. همچنین این روش در افرادی که از پیس میکر استفاده می کنند یا گردش خون ضعیفی در ناحیه تحت درمان داشته باشد مورد استفاده قرار نمی گیرد.

چه موقع نباید از دستگاه TENS استفاده کرد؟

اگر شما از دستگاه پیس میکر استفاده میکنید نمیتوانید روش الکتروتراپی را به کار ببرید. زنان باردار یا افرادی که توسط پزشک برای بررسی وجود بیماری های زمینه ای فیزیولوژیکی ایجاد کننده درد معاینه نشده باشند نباید به کار برده شود.