درمان صدا دادن مفصل گردن با طب فیزیکی

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

کریپتوس یا صدا دادن گردن، یک اصطلاح پزشکی است که در آن گاهی اوقات صدای خرد شدن و تق تق از برخی قسمت های بدن مخصوصاً گردن و پاها به گوش می رسد. این صدای تق تق در اثر ساییده شدن استخوان ها بر روی یکدیگر ایجاد می شود. اگر این صدا دائماً ایجاد شود، نشانه ای از ابتلا به آرتروز است. آرتروز گردن بیماری است که در آن استخوان های گردن فرسوده و سفت می شوند و در نتیجه دردناک شده و علت صدا دادن مفصل گردن میباشد.

کریپتوس یا صدا دادن گردن معمولاً در افراد مسن دیده می شود و در جوانتر ها عارضه ای نادر است. کریپتوس گردن یک بیماری نیست، بلکه نشانه ای از یک بیماری زمینه ای است. روش های درمانی، علت زمینه ای کریپتوس گردن را مورد هدف قرار می دهند که از جمله این روش ها طب فیزیکی میباشد.

علل صدا دادن مفصل گردن

صدا دادن و تق تق مهره‌های گردن ناشی از چندین عامل است.

بیرون زدگی دیسک

بیرون زدگی دیسک می‌تواند موجب ایجاد صدا زمانی که دو استخوان مجاور ستون فقرات (مهره‌ها) در حین حرکت بیش از حد به یکدیگر نزدیک و ساییده می‌شوند، شنیده شود. هنگامی که روانکاری ضعیف مفاصل و انعطاف پذیری ضعیف در بعضی شرایط دیده می‌شود، نقاط مهره‌ای مفصل (نقطه مالش دو مهره) نیز می‌توانند صدای تق تق را ایجاد کنند.

حرکت رباط یا تاندون در اطراف استخوان

یکی دیگر از علل احتمالی صدا دادن و تق تق مهره‌های گردن، صدایی است که توسط رباط‌ها و تاندون‌ها ایجاد می‌شود؛ زیرا این اندام‌ها در طول حرکات روی استخوان‌ها کشیده می‌شوند. این حالت بیشتر زمانی اتفاق می افتد که نیروی کافی در جهت مخالف وجود دارد (این حالت می‌تواند ناشی از اسپاسم عضلات باشد).

ساییده شدن استخوان روی استخوان

ساییده شدن یک استخوان روی استخوان دیگر زمانی ایجاد می‌شود که یکی از غضروف‌ها آسیب دیده و از بین رفته است. ساییده شدن یک استخوان روی استخوان دیگر در استئوآرتریت، بیماری که بروز آن با افزایش سن معمول است، مشاهده می‌شود. این وضعیت همچنین می‌تواند به علت آسیب‌های ضربه‌ای ناشی از حرکات ورزشی و یا ضربه‌های شدید وخیم‌تر شود.

چسبندگی

چسبندگی در مفصل می‌تواند در هنگام خم کردن یا چرخش سر (به دلیل نقص در حرکت) منجر به ایجاد صدای تق تق در گردن شود.

کاویتاسیون

مایع سینوویال غلیظی که هفت مفصل گردن را احاطه کرده است، استخوان‌ها را روان کرده و حرکت را آسان‌تر و رها می‌کند. این مایع از دی اکسید کربن و گازهای نیتروژن تشکیل شده است که قادر به تشکیل حباب‌ها هستند. فشار در داخل حباب می‌تواند به دلیل حرکت افزایش یابد و منجر به ترکیدن حباب یا صدا دادن گردن شود. این حالت به صورت یک صدای تق تق شنیده می‌شود و یکی از دلایل اصلی صدا دادن گردن است. هنگامی که گردن تحت حالت کایروپراکتیک قرار می‌گیرد، صدای تق تق به علت خلاء موقتی موجود در مفصل ایجاد می‌شود که در نهایت باعث ایجاد صدا می‌گردد.

اسپاسم عضلانی گردن

اسپاسم عضلات گردن در ایجاد صدا و تق تق مهره‌های گردن دخیل هستند. اسپاسم منجر به حرکت اجباری و سفتی عضلات گردن، به ویژه در عضلات استرنوکلئیدوماستوئیدو تراپزیوس (عضله پشت) و در نتیجه ایجاد صدای تق تق در هنگام حرکت دادن گردن در جهات خاص می‌شود. علل مختلف اسپاسم عضلانی گردن عبارتند از:

ضربه‌های ناگهانی به گردن

وقتی که عضلات گردن (به علت ضربه‌های ناگهانی) آسیب می‌بینند، عضلات دچار اسپاسم می‌شوند و این امر منجر به کشیدگی مهره‌های گردن (استخوان گردن) می‌شود. در نتیجه، یک انحنای غیر طبیعی مهره‌های گردنی که به عنوان لوردوسیز نامیده می‌شود، به وجود می‌آید.

وضعیت قرار گیری نامناسب

شستن یا قوز کردن پشت میز یا در هنگام راه رفتن به ویژه به مدت طولانی، می‌تواند منجر به اسپاسم عضلات گردن شود. قرار گیری در موقعیت بد هنگام خواب (مانند خواب روی سطح ناهموار یا خواب روی تعداد زیادی بالش) همچنین می‌تواند باعث ایجاد اسپاسم عضلات گردن شود.

کم آبی

از دست دادن بیش از حد مایعات و الکترولیت‌های بدن مانند کلسیم و منیزیم می‌تواند موجب اسپاسم عضلات شود. این حالت ممکن است تا زمانی که کمبود و عدم تعادل الکترولیتی اصلاح شود ادامه یابد.

علائم صدا دادن مفصل گردن

صدای گردن به طور اتفاقی مشکل‌ساز نیست؛ اما صدای مداوم آن فرد را با چنین مشکلاتی روبرو می‌کند:

• گردن درد. صدای مکرر گردن بر حرکت آن تأثیر می‌گذارد. ممکن است غضروف در اثر آرتروز مفصل آسیب دیده باشد. فضای میان دو مهره کاهش پیدا کرده و عصب‌ هایی که از بین آنها عبور می‌ کنند، تحت فشار قرار می‌گیرند که این امر باعث گردن درد می‌شود. برای درک بهتر این مشکل و بررسی دقیق‌ تر، لازم است با علت آرتروز و عواملی که باعث تخریب مفصل و فشار به اعصاب می‌شوند، آشنا باشید.
• ممکن است بیمار از سردرد رنج ببرد و درد به شانه‌ها منتقل بشود.
• ماهیچه‌های گردن دردناک شود و نتوان به آنها دست زد.
• در شرایط وخیم‌تر بیمار احساس سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی در انگشتان و بازوها می‌کند.

روش‌های تشخیص صدا دادن مفصل گردن

تشخیص علت صدا دادن استخوان گردن، به شرح‌ حال و معاینه فیزیکی بستگی دارد. در صورتی که پزشک به بیماری‌های مهم گردن، مانند آسیب به ساختارهای اسکلتی عضلانی، بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای یا دیسک گردن شک داشته باشد، انجام تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی درخواست می‌دهد. با این روش‌ها می‌توان به ‌راحتی ساختارهای گردن و آسیب‌های احتمالی آنها را مشاهده کرد.

عوارض صدا دادن مفصل گردن

صدا دادن گردن عوارض نامطلوبی را به دنبال دارد که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

1. گردن درد . صدا دادن گردن پس از مدتی به کاهش قابلیت حرکتی گردن منجر می‌شود. این کاستی به دلیل فرسایش غضروف‌های اطراف مهره‌های گردن رخ می‌دهد که به نوبه خود، تغییرات فرسایشی مربوط به آرتروز گردن را به دنبال دارد. این عوامل با توجه به افزایش فشار وارده بر اعصاب به درد و التهاب گردن درد دامن می‌زنند.
2. استئوآرتریت. شکستن عمدی قولنج گردن از روی عادت یا تکرار غیرعمدی صدا دادن آن، فشار قابل ملاحظه‌ای را به مفصل‌های گردن وارد می‌کنند و باعث کشیدگی بیش از اندازه رباط‌ها می‌شوند. ناپایداری نتیجه‌ی این صدا دادن مکرر است و چون بدن سعی می‌کند مفصل را پایدار سازد، تشکیل پل‌های استخوانی بین مهره‌ها را تحریک می‌کند. با این وجود، تشکیل این پل استخوانی یک فرایند طبیعی نیست و می‌تواند به پایدارسازی دائمی و غیرقابل برگشت مفصل، عارضه‌ای موسوم به استئوآرتریت، منجر شود.
3. سکته مغزی. بر اساس مطالعات انجام شده، علت سکته مغزی بیماران زیر ۶۰ سال می‌تواند به صدا دادن همیشگی گردن مربوط باشد. صدا دادن مکرر گردن به رگ‌های خونی گردن یا شاهرگ‌های گردن صدمه می‌زند. پارگی شاهرگ‌ها منجر به خونریزی و تشکیل لخته‌هایی خونی می‌شود که در نهایت به مغز می‌رسند. لخته‌های خون مانع عبور خون می‌شوند و در نتیجه اکسیژن کافی به مغز نمی‌رسد. سکته مغزی ناشی از صدا دادن گردن معمولاً خفیف است و به حمله ایسکمیک گذرا می‌انجامد؛ اما گاهی می‌تواند مرگبار و کشنده باشد. گیجی، سرگیجه، ضعف نیمی از بدن، تاری دید، دشواری تکلم و سر درد شدید از علائم رایج سکته مغزی به شمار می‌روند.

درمان صدا دادن مفصل گردن با طب فیزیکی

در اغلب موارد کریپتوس گردن، حاصل از سفتی ایجاد شده در گردن است، در نتیجه روش های درمانی می توانند به بازیابی دامنه حرکتی و تسهیل ترمیم مفاصل آسیب دیده ستون فقرات گردنی کمک کنند. اولین و پایه ای ترین روش های درمانی عبارت اند از:

• گرما دادن: از پک های گرمادهنده در ناحیه آسیب دیده به صورت موضعی استفاده می شود که سبب از بین بردن تنش وارده به ساختار مفصل می شود.
• انجام فعالیت های ورزشی کششی: این دسته از فعالیت ها سبب حذف تنش وارده به عضلات ذوزنقه و بالابرنده کتف، می شوند.
• انجام روش های تقویت ساختار مفصلی و اسکلتی- عضلانی: انجام فعالیت های ورزشی که سبب تقویت ماهیچه های اطراف گردن می شود، در این روش درمانی استفاده می شود که این ماهیچه ها در قسمت عمقی گردن قرار دارند و متأثر از این ورزش ها، قدرت انقباضی آنها افزایش می یابد. وجود ماهیچه های قوی در مجاور مفاصل، سبب حفاظت مفصل از اختلالات ممکن می شود.
• تقویت ساختار اسکلتی- عضلانی: این اختلال اسکلتی، مخصوصاً زمانی خود را نشان می دهد که سر خود را به صورت مستقیم نگه دارید و در حالی که قسمت شانه ها و تحتانی ستون مهره های گردنی شما حالت گرد و قوز کرده پیداکنند. ترمیم این اختلالات بسیار مهم و ضروری است؛ چراکه این قبیل اختلالات زمینه ساز ایجاد کریپتوس گردن هستند.
• تزریق مسدود کننده نورون ها: زمانی که درد شدید است، تزریق مواد شیمیایی مسدود کننده نورون های اعصاب ناحیه مفصل آسیب دیده، می تواند درد را تخفیف بدهد.

زمان مراجعه به پزشک

درصورتی که هر یک از علائم مذکور زیر را به همراه کریپتوس داشتید، حتماً به پزشک خود مراجعه و با وی مشورت کنید.

• درد و یا تورم: ایجاد حس درد و یا تورم در ناحیه مفصل می تواند نشان دهنده اختلالات استئوآرتریت و یا انواعی از اختلالات التهابی ایجاد شده در مفاصل گردن باشد.
• تصادف و یا آسیب های فیزیکی اخیر: اگر بعد از ایجاد تروما مانند تصادف ماشینی و یا افتادن از ارتفاع، شاهد علائم کریپتوس درناحیه گردن خود بودید، این علائم حاکی از اختلالات و تغییرات ایجاد شده ای هستند که باید به سرعت توسط یک متخصص واجد شرایط و کارآزموده، مورد درمان و رسیدگی قرار بگیرند.
• علائم کریپتوس به صورت مداوم و یا به میزان شدت ثابتی: اگر شاهد تکرار علائم کریپتوس مفصل گردن خود بودید به گونه ای که تقریباً بعد از هر بار ایجاد حرکت در مفصل مورد نظر، این علائم ایجاد شده می تواند یک نشانه هشدار به جهت وجود اختلال در عملکرد مفاصل باشد. مخصوصاً زمانی که همراه با درد باشد، احتمال این اختلال نیز افزایش می یابد.
• عمل جراحی که اخیراً انجام شده باشد: گاهی اوقات بعد از انجام عمل جراحی ستون فقرات ناحیه گردن، صداهایی در مفصل گردن شروع می شوند که می توانند به مدت چند هفته بعد از زمان عمل جراحی بروز یابند، درحالی که این اختلالات از جمله عوارض بعد از عمل محسوب شده و چندان نگران کننده نیستند. در صورت لزوم، بروز چنین علائمی را با جراح خود در میان بگذارید.

از دیگر علائمی که هرچه سریع تر باید به پزشک مراجعه کنید:

• سرگیجه
• اختلال گفتار
• دوبینی
• سردرد
• تهوع
• اختلال بلع
• غش و بیهوش شدن
• فلج شدن در یکی و یا هر دو دست است.