کورتیکوستروئید ها (کورتون) انواع و عوارض مصرف

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

کورتیکوستروئید ها (کورتون) انواع و عوارض مصرف

کورتون یا کورتیکوستروئید یا به اختصار استروئیدها نوعی چربی هستند که در کبد از ماده اولیه کلسترول ساخته شده و غده آدرنال یا فوق کلیوی از آنها در ساختن هورمون هااستفاده میکند. مهمترین هورمون استروئیدی که در بدن ساخته میشود کورتیزول نام دارد. این دسته موارد بطور مصنوعی هم ساخته میشوند و از آنها به عنوان دارواستفاده میشود. به کورتیکوستروئید هایی که بطور مصنوعی ساخته شده و بصورت دارومصرف میشوند کورتون هم میگویند. کورتون ها در طب در درمان بسیاری بیمار ها مانندآسم،روماتیسم مفصلی، اگزما، لوسمی و بسیاری بیماری های دیگر استفاده میشود.

کورتونها یا کورتیکوستروئید ها دو تاثیر مهم در بدن دارند. یک اینکه موجب مهار و سرکوب التهاب در بافت های بدن شده و دیگری اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند و ازاین دو اثر در درمان بیماری ها استفاده میشود. بطور مثال کنترل و مهار التهاب دربافت ها قسمتی از درمان التهاب مفصل است و از اثر سرکوب سیستم ایمنی این مواددر جلوگیری از پس زدن اعضای پیوند شده به بدن (مانند پیوند کلیه یا قلب) استفاده میشود. استروئیدهای موضعی به گروه هایی بر اساس نقاط قوت خود تقسیم می شود. قوی ترین استروئید ها در گروه I و ضعیف ترین استروئیدها درگروه VII است.قدرت یک استروئید توسط یک تست استاندارد مشخص می شود که بر اساس این که تاچه حد می تواند باعث انقباض رگ های خونی در غشا میانی پوست شودتعیین می گردد. بعضی از استروئید های معمول درهر کلاس به شرح زیر است:

1- Tachyphylaxis

تحمل پوست به عمل vasoconstrictive از استروئید موضعی است: پس ازاستفاده مکرر از استروئید موضعی، مویرگ ها در پوست تنگ نمی شوند و همچنین نیاز به دوزهای بالاتر و یا استفاده مکرر از استروئید بوجود می آید.در استروئید با قدرتاثر بالا این اثر پس از 4 روز پس از استفاده از استروئید موضعی سه بار در روز ثبت شده است. توانایی رگ های خونی به انقباض 4 روز پس از قطع درمان برمی گردد.

2- Steroid rosacea

این یک تاثیر جانبی است که به طور معمول در پوست مشاهده می شود. این زمانی رخ میدهد که یک فرد با استفاده از استروئید بسیار خفیف بر روی صورت برای مقابله با التهاب صورت استفاده می کند. نتیجه ابتداخشنود کننده است، اما مقاومت ایجاد می کنند که باعث می شود فرد از یک استروئید قدرت بالاتر استفاده کند. در این مرحله هر گونه تلاش برای کاهش در برنامه استروئیدی و یا توقف آن با قرمزی شدید صورت همراه است.

3- آتروفی پوست

استفاده مکرر از استروئید های موضعی در همان منطقه می تواند باعث نازک شدن اپیدرم و تغییر در بافت همبند غشا میانی پوست شود. پوست را چروکیده و براق می کند. مناطق آسیب دیده زیر سطح پوست باتلانژکتازی قابل مشاهده است، hypopigmentation و برجستگی رگهای زمینه ای ایجاد شده است. آتروفیدر اکثر موارد برگشت پذیر است یک بار استفاده از استروئید موضعی متوقف شده است،اما ممکن است ماه هابرای بازگشت پوست به حالت ضخیم نیاز باشد.

4- Striae نشانه های کشیدگی

استفاده مکرر از استروئید موضعی در مناطقی از پوست مانند کشاله ران و زیر بغل میتواند باعث striae یا کشیدگی شود. علائم کشش از استروئید موضعی دائمی و غیر قابل برگشت است. این علائم کشش می تواند بسیار خارش دار و ممکن است به استروئیدبا قدرت پایین تر برای تسکین خارش نیاز باشد. این است که توصیه می شود به تدریج قدرت استروئید کاهش یابد تا زمانی که درمان با استروئید موضعی در این زمینه را پایان داد.

5- تغییرات عفونتی

از آنجا که استروئیدهای موضعی تغییر در شیوه عملکرد سیستم ایمنی بدن ایجاد می کنند،آنها می توانند مانع توانایی پوست در مبارزه با عفونت های باکتریایی یا قارچی شوند.یک نمونه از این استفاده از استروئید موضعی و مشاهده بثورات خارش دار در کشاله ران است. اگر این عفونت ها قارچی باشند، بثورات جلدی قرمز می شود ، گسترش می یابد وگسترده تر از یک عفونت معمول قارچی است. حمله حاصل یک الگوی عجیب و غریب از التهاب گسترده با پوسچول ناشناس ازعفونت های قارچی است.

6- آلرژی موضعی استروئید

بعضی از افراد ممکن است حساسیت به یک استروئید موضعی داشته باشند. تست یک گروه ازبیماران نشان می دهد 4-5٪ حساس به استروئید موضعی وجود دارد. افرادی که دارایشرایط مزمن پوست و استفاده از نسخه های مختلف و یا بیش از حد ضد استروئید موضعی هستند، بیشتر در معرض خطر در حال توسعه آلرژی به استروئید های موضعی هستند.

7- کوری تدریجی

گلوکوم یک بیماری است که در آن فشار داخل چشم باعث صدمه به نقطه ای از عصب بینایی می شود. گزارش موارد مختلفی از توسعه گلوکوم پس از استفاده طولانی مدتاز استروئید موضعی در اطراف چشم وجود دارد.در مورد استروئیدهای موضعی که در اطرافچشم استفاده می شود اعتقاد بر این است که به مقداری از استروئید می توان جذب چشم شود.

پمادهای کورتونی جزء پرکاربردترین داروها در درمان اگزماها است که هدف و اثر اصلی درمان با پمادهای کورتون اثر ضد التهابی و ضد خارشی آنها است.

پمادهای کورتونی داروهای خوب و بسیار اثرگذاری در درمان اگزما ها هستند به طوری که تا 70 درصد کاملا موثر بوده و نیازی به داروهای دیگر نیست ولی حتی الامکان باید از مصرف کورتون های قوی در دوره نوزادی خودداری شود و در بزرگسالان نیز نباید بیش از 2 تا 3 هفته از این پمادها استفاده شود.

مهمترین روش درمانی برای اگزمای سرشتی،استفاده از پماد کورتون است و در مورد عوارض آن گاهی عوارض موضعی و گاهی عوارض سیستمی به همراه دارد.نازکی پوست و عروق سطحی پوست و در پی آن افزایش عفونت های ویروسی-قارچی از عوارض استفاده نامناسب و طولانی پماد کورتون میباشد.

پمادهای کورتون بر حسب قدرت آن به سه دسته ضعیف،متوسط و قوی دسته بندی می شوند.در دوره کودکی از پمادهای کورتون ضعیف استفاده می شود؛ چرا که در غیر این صورت با توجه به وسعت زیاد سطح پوست بدن کودک نسبت به وزنشان باعث میشود که جذب بیشتری از این مواد صورت گیرد و کودکان بیشتر در معرض عوارض ناشی از مصرف این پمادها هستند.

به منظور مصرف کورتون های ضعیف در کودکان، در روی صورت، نواحی چین ها، نواحی تناسلی و ناحیه پوشک بچه یعنی در چین های کشاله ران جذب پمادهای کورتونی بسیار زیاد است.

در این نواحی به دلیل نازکی پوست و فضای بسته چین ها قدرت جذب بسیار بالاست که این پمادها وارد سیستم عمومی بدن شده و می توانند بر رشد کودکان اثر منفی و معکوس بگذارد.

مصرف این پمادها در اطراف چشم و مخصوصا در کودکان باعث ایجاد بیماری هایی همچون آب مروارید،آب سیاه و افزایش فشار چشم می شود.

در ارتباط با عوارض سیستمی استفاده از کورتون به حملات آدیسونی(تنفس بالا، رنگ پریدگی و ضعف اندام ها) باید اشاره کرد که استفاده از کورتون با قدرت زیاد بر روی سطح وسیعی از پوست به خصوص در کودکان باعث جذب داخلی کورتون می شود که این جذب داخلی باعث بلوکه شدن ترشحات کورتونی داخلی از قشر سورنال شده و فرد ممکن است دچار حملات آدیسونی و یا حملات ناشی از کم کاری هورمون کورتون شود که در برخی موارد سبب مرگ به ویژه در کودکان و نوزادان می شود.

استفاده طولانی مدت از پمادهای کورتونی اثر سوء به همراه داشته و موجب کاهش اثر کورتون های موضعی در درمان می شود.

در پایان توصیه می شود از آنجایی که پمادهای کورتونی برای درمان،دارویی موثر هستند حتما از دستورات پزشکی بهره گیرید و با غلظت مناسب از این دارو استفاده شود تا از اثرات درمانی بسیار خوب این دارو بهره ببرید.