ناباروری مردان یکی از مشکلات مهم در حوزه سلامت باروری است و حدود نیمی از موارد ناباروری زوجین به آن مربوط می شود. زمانی که یک زوج پس از یک سال رابطه منظم و بدون جلوگیری باردار نشوند، احتمال وجود اختلال در سیستم تولید مثل مرد یا زن وجود دارد.
در این مقاله به صورت جامع بررسی می کنیم ناباروری مردان چیست، علل، علائم و روش های درمان آن و اینکه چگونه با مراجعه به فوق تخصص آندرولوژی می توان این مشکل را برطرف کرد.

ناباروری مردان چیست؟

ناباروری مردان حالتی است که در آن توانایی باروری کاهش می یابد یا از بین می رود. این وضعیت ممکن است به دلیل کاهش تعداد اسپرم، تحرک پایین یا شکل غیرطبیعی اسپرم ها ایجاد شود. در برخی موارد، مسیر خروج اسپرم مسدود می شود یا مشکلات هورمونی عامل آن هستند.
به طور خلاصه، ناباروری مردانه یکی از شایع ترین انواع ناباروری است و در بسیاری از موارد با درمان های تخصصی قابل بهبود می باشد. اگر می خواهید بدانید ناباروری چیست و چه عواملی در بروز آن نقش دارند، ادامه ی این مطلب را از دست ندهید.

علت ناباروری در مردان چیست؟

علت ناباروری مردان ممکن است از یک مشکل ساده تا بیماری های پیچیده باشد. این دلایل معمولاً به چهار دسته تقسیم می شوند: هورمونی، ساختاری، ژنتیکی و محیطی.

• اختلالات هورمونی: کم کاری غدد جنسی باعث کاهش ترشح تستوسترون و افت کیفیت اسپرم می شود.
• واریس بیضه (واریکوسل): شایع ترین علت قابل درمان ناباروری است که جریان خون بیضه را مختل کرده و دمای آن را بالا می برد.
• بیضه نزول نکرده : در برخی مردان یکی از بیضه ها در کودکی پایین نیامده و همین موضوع در آینده می تواند تولید اسپرم را کاهش دهد.
• عفونت های دستگاه تناسلی: بیماری هایی مثل بیماری سوزاک یا اپیدیدیمیت باعث انسداد مجاری اسپرم و التهاب بافت ها می شوند.
• سبک زندگی: سیگار، الکل، کم تحرکی و استرس طولانی مدت از مهم ترین دشمنان باروری هستند.
• عوامل ژنتیکی: گاهی مشکلات کروموزومی یا ژن های ناقص باعث توقف کامل اسپرم سازی می شوند.

در بسیاری از موارد، علت ناباروری مردان قابل شناسایی و درمان است؛ اما در برخی دیگر، باید از روش های کمک باروری استفاده شود.

علائم ناباروری آقایان

بیشتر مردان نابارور علامت واضحی ندارند و تنها پس از تلاش های ناموفق برای بچه دار شدن متوجه مشکل می شوند. بااین حال برخی نشانه ها ممکن است هشداردهنده باشند:

• کاهش میل جنسی یا مشکلات نعوظ (در این حالت گاهی نیاز به درمان ناتوانی جنسی وجود دارد)
• درد، ورم یا سنگینی در ناحیه بیضه
• کاهش حجم مایع منی
• علت کوچک شدن بیضه یا تغییر در بافت آن
• عفونت های مکرر مجاری ادراری یا تناسلی
• علائم هورمونی مانند ریزش موهای بدن یا تغییر در صدا

اگر هرکدام از این علائم را دارید، بهتر است هرچه زودتر به متخصص اورولوژی یا آندرولوژی مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری شود.

تشخیص مشکلات ناباروری مردان

تشخیص ناباروری فقط با آزمایش اسپرم نیست؛ بلکه ترکیبی از بررسی های فیزیکی، آزمایشگاهی و گاهی تصویربرداری است. پزشک معمولاً مراحل زیر را انجام می دهد:

• آزمایش اسپرم (اسپرموگرام): تعداد، تحرک و شکل اسپرم ها بررسی می شود.
• آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمون های جنسی و تیروئیدی.
• سونوگرافی داپلر: تشخیص واریکوسل یا انسداد در مسیر خروج اسپرم.
• بررسی عفونت ها: برای تشخیص بیماریهای مقاربتی یا باکتریایی.
• آزمایش ژنتیکی: در موارد ناباروری بدون علت مشخص، برای بررسی نقص های کروموزومی.
• بیوپسی بیضه: در شرایط خاص برای ارزیابی مستقیم عملکرد سلول های اسپرم ساز.

راه های درمان ناباروری مردانه

درمان ناباروری در مردان کاملاً به علت آن بستگی دارد و ممکن است از مصرف دارو تا انجام جراحی یا استفاده از روش های کمک باروری متفاوت باشد. هدف اصلی، بازگرداندن عملکرد طبیعی بیضه ها و بهبود کیفیت اسپرم است.

🔹 درمان دارویی

اگر علت ناباروری به اختلالات هورمونی، عفونت یا ضعف عملکرد اسپرم مربوط باشد، درمان دارویی اولین گزینه است. پزشک ممکن است داروهایی برای تنظیم سطح تستوسترون، تحریک اسپرم سازی یا رفع عفونت های دستگاه تناسلی تجویز کند. همچنین در مواردی که اسپرم ضعیف است، مکمل های آنتی اکسیدانی مانند روی (Zinc)، ویتامین E و C می توانند به بهبود کیفیت اسپرم کمک کنند.

🔹 جراحی

برخی از مشکلات ناباروری تنها با جراحی قابل درمان هستند. مهم ترین عمل ها شامل:

• جراحی واریکوسل: ترمیم رگ های معیوب بیضه برای بهبود خون رسانی و افزایش تولید اسپرم.
• باز کردن انسداد مجاری اسپرم: در مواردی که مسیر خروج اسپرم بسته است، جراح با روش میکروسکوپی مسیر را بازسازی می کند.
• بیوپسی یا برداشت بافت بیضه: برای بررسی وضعیت اسپرم سازی در مردانی که اسپرم در مایع منی ندارند.

🔹 درمان مشکلات جنسی

اختلالاتی مانند ناتوانی جنسی، انزال زودرس یا عدم انزال می توانند مانع از باروری شوند. در این موارد، پزشک ممکن است داروهای خاص، درمان های رفتاری یا روش های فیزیوتراپی خاص برای تقویت عملکرد جنسی را توصیه کند.

🔹 تقویت اسپرم ضعیف

زمانی که اسپرم از نظر تعداد یا تحرک ضعیف است، می توان با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، وضعیت را بهبود داد. رعایت خواب کافی، کاهش استرس، ورزش منظم و مصرف مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان ها نقش مهمی در تقویت اسپرم ضعیف دارند.

🔹 روش های کمک باروری (ART)

اگر درمان های دارویی و جراحی مؤثر نباشند، از روش های کمک باروری استفاده می شود، از جمله:

• IUI (تزریق اسپرم به رحم): اسپرم سالم مستقیماً به رحم منتقل می شود.
• IVF (لقاح آزمایشگاهی): اسپرم و تخمک در محیط آزمایشگاه ترکیب می شوند.
• ICSI (میکرواینجکشن): در موارد شدید ناباروری، یک اسپرم سالم مستقیماً به داخل تخمک تزریق می شود.

این روش ها با دقت بالا انجام می شوند و شانس باروری را حتی در موارد پیچیده افزایش می دهند.

روش های پیشگیری از ناباروری در مردان

برای پیشگیری از ناباروری مردانه رعایت چند نکته ضروری است:

• پرهیز از تماس با حرارت بالا (سونا، لپ تاپ روی پا و لباس تنگ)
• ترک سیگار، الکل و مواد مخدر
• درمان سریع عفونت های تناسلی و بیماری های مقاربتی
• تغذیه سالم و سرشار از آنتی اکسیدان ها
• انجام آزمایش های دوره ای به ویژه در صورت سابقه بیضه نزول نکرده یا جراحی بیضه
• پیشگیری از چاقی و کم تحرکی

ناباروری مردان با کمک فوق تخصص آندرولوژی قابل درمان است

امروزه با پیشرفت علم پزشکی، بیش از ۸۰ درصد از مردان نابارور قابل درمان هستند. با مراجعه به فوق تخصص آندرولوژی، علت دقیق ناباروری مشخص شده و درمان مناسب بر اساس نوع مشکل (هورمونی، ساختاری یا ژنتیکی) انتخاب می شود. دکتر پیمان صالحی، متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و فوق تخصص ناباروری مردان، با بهره گیری از جدیدترین روش های تشخیصی و درمانی، به بیماران کمک می کند تا باروری طبیعی خود را بازیابند.

نسخه اصلی مطلب همه چیز در مورد مشکلات ناباروری مردان را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---