آیا آسیب دیدن بیضه باعث ناباروری مردان می گردد

دکتر عنایت الله ایزدی [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.izadidr.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خ شمس آبادی ، روبروی بیمارستان سینا ، اول کوچه 32 تلفن مطب : 32363136 - 031

بیضه ها مهمترین قسمت دستگاه تناسلی مردان هستند چون باید هورمونهای مردانه تستوسترون و اسپرمها را تولید کنند به همین دلیل هر آسیب یا صدمه ای می تواند وظایف این عضو مهم را با اختلال روبرو کند.
این غدد داخل کیسه‌ ها و خارج بدن آویزان هستند. بیضه‌ ها برخلاف سایر ارگان بدن فاقد ماهیچه و عضلات هستند در نتیجه بیشتر در معرض صدمات، ضربه و آسیب قرار می‌ گیرند. آسیب دیدن بیضه درد توان‌ فرسا، کبودی، تورم و حتی ناباروری را در موارد شدید به دنبال دارد. بیضه‌ ها به دلیل اسفنجی بودن در اکثر موارد بخشی از ضربه وارده را جذب می ‌کنند، بدون این که آسیب جدی ببینند.
اکثر بیماری های بیضه ، قابل درمان است و به ندرت ، مردی دچار ناباروری و بیماری‌های حاد بیضه می‌شود. با این حال ، در صورت مشاهده تغییر وضعیت بیضه‌ ها و احساس درد یا سنگینی در کیسه بیضه می‌بایست به متخصص اورولوژی مراجعه نمود و این امر مهم را به خاطر خجالت یا هرچیز دیگری به تعویق نینداخت. باید دانست که اختلال در بیضه‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات جنسی، به‌هم‌ خوردگی تعادل هورمون‌ها و ناباروری گردد.

انواع آسیب دیدگی بیضه

1- کوفتگی یا خون مردگی بیضه

درصورتیکه رگ‌ های خونی موجود در کیسه بیضه پاره شوند بیضه‌ ها دچار کبودی می‌ گردند .

2- پیچ خوردگی

لوله‌ای به نام طناب اسپرماتیک از شکم به بیضه می‌ رود و رگ‌ های خونی را دربر می‌ گیرد . آسیب دیدن کیسه بیضه باعث پیچ خوردن این طناب می‌ شود و مشکل پیچ خوردگی بیضه بروز پیدا می‌ کند . البته این آسیب گاهی خود به خود و بدون هیچ‌ گونه ضربه خوردن به بیضه ایجاد می‌ شود .

3- پارگی بیضه

پوشش فیبری بیضه به غلاف سفید بیضه معروف است . ضربات شدید به بیضه باعث پارگی غلاف سفید و اکستروژن درون بافت می‌ گردد .

4- شکستگی

بعضی آسیب‌ ها باعث شکستگی بافت بیضه می‌ شوند که ممکن است همراه با پارگی پوشش محافظ هم باشد .

5- هماتوسل

این مسئله هنگامی به وجود می‌ آید که خون در زیر پوشش محافظ بیضه‌ ها جمع می‌ شود . این مشکل غالبا به دلیل پارگی بافت‌ های مجاور رخ می‌ دهد .

6- عفونت

پارگی ، انگل‌ ها و نیش حیوانات می‌ توانند سبب عفونی شدن بیضه‌ ها شوند . این مسئله غالبا با درد و تورم نمایان می‌ شود .
7- دررفتگی بیضه
ممکن است بیضه در اثر بعضی آسیب‌ ها ، از کیسه بیضه به بیرون رانده شود و از شکم ، یا کانال مغبنی ( نزدیک استخوان شرمگاهی بالای آلت تناسلی ) یا دیگر ناحیه‌ های نزدیک کیسه بیضه بیرون بزند
8- اپیدیدیمت
عفونت بیضه یا اپیدیدیمت یا همان التهاب اپیدیدیم ، اغلب به ‌دلیل عفونت اتفاق می‌ افتد . شایع‌ ترین علت درد در بیضه مردان بالای ۱۸ سال التهاب اپیدیدیم است . البته شایان ذکر است که این حالت ممکن است در پسران نابالغ و مردان سالمند نیز رخ دهد .در مردانی که از لحاظ جنسی فعال هستند ، بیماری های مقاربتی قابل انتقال مانند سوزاک و سیفیلیس از شایع ترین علل اپیدیدیمیت شناخته شده است.

علائم ضربه به بیضه

علائم ضربه به بیضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بروز درد شدید ناحیه کیسه بیضه شما (کیسه‌ای که بیضه‌ ها را نگه می‌دارد)
• بروز کبودی در ناحیه کیسه بیضه شما
• بروز تورم در ناحیه کیسه بیضه شما
• درد خفیف و شدید بیضه در قسمت پایین شکم.
• بروز حالت تهوع و یا استفراغ.
• بروز تب بعد از ضربه خفیف به بیضه
• وجود خون در ادرار شما ( هماچوری )
• درد هنگام دفع ادرار ( دیسوریا )

تشخیص آسیب دیدگی بیضه

ملاقات با پزشک بعد از آسیب بیضه بسیار اهمیت دارد. برخی از این مشکلات همچون پیچ خوردگی بیضه باید به سرعت تحت درمان قرار گیرند‌.
آسیب‌ های جدی می‌ توانند باعث از دست رفتن بیضه و یا حتی جمع شدن آن شوند. از طرفی هم می‌ توانند روی باروری فرد هم اثر بگذارند. اگر بلافاصله بعد از بروز آسیب به پزشک مراجعه کنید، خطر بروز این مشکلات کم خواهد شد.
از طرفی شروع شدن هر چه سریع‌ تر اقدامات درمانی کمک می‌ کند تا فرد زودتر بهبود پیدا کرده و زودتر انجام فعالیت‌ های روزانه را از سر گیرد. در برخی از موارد، آزمایش‌های تشخیصی زیر هم انجام خواهد شد:

1- سونوگرافی

در سونوگرافی از امواج صوتی بدون درد برای تهیه تصاویری از بیضه و دیگر بافت‌های اطراف آن استفاده می‌شود. تکنسین سونوگرافی دستگاه سونو را روی کیسه بیضه قرار داده تا تصاویر مورد نظر پزشک به دست بیاید.
2- ام آر آی
با این روش می‌توان تصاویر بسیار دقیق‌تر و با جزئیات بیش‌تری از بیضه و بافت‌های اطراف آن به دست آورد.

3- جراحی تشخیصی

در برخی از موارد پزشک شکافی را روی کیسه بیضه ایجاد می‌کند تا درون آن را مشاهده کند. با این روش پزشک متوجه می‌شود که کدام ساختار آسیب دیدن است. در صورت لزوم در حین انجام این عمل اقدامات درمانی لازم هم انجام خواهد شد.

عوارض آسیب به بیضه ها

عوارض آسیب به بیضه‌ها نیز مواردی چون:

• ناباروری
• عفونت بیضه ‌‎ها
• از بین رفتن بیضه‌ ها
• سلولیت کیسه بیضه
• بروز مشکلات اورولوژیک

روشهای درمان آسیب بیضه

• بسته به شدت آسیب گاهی خود بیمار می‌تواند مشکل خود را درمان کند. با این همه، تروماهای بیضه شدید نیاز به درمان جراحی و یا مراجعه به متخصص دارد.
• درمان برخی از انواع تروما بیضه عبارتند از:
• قرار دادن بسته یخ روی کیسه بیضه
• استراحت کردن و خودداری از انجام فعالیت سنگین
• دارو برای درمان درد و التهاب
• آنتی بیوتیک برای پیشگیری یا درمان عفونت
• پوشیدن بیضه بند برای حمایت بیش‌ تر بیضه
• اگر بیضه دچار پیچ خوردگی شده باشد، پزشک در حالی که کیسه بیضه را نگه می‌دارد، بیضه را در جای اصلی خود قرار می‌دهد. با این همه با وجود اینکه در بسیاری از مواقع بیضه سر جای اصلی خود برمی ‌گردد، نیاز به جراحی برای ترمیم آسیب وجود دارد.

پیشگیری از آسیب بیضه

• معاینه منظم (حداقل 3 بار در طول سال)
• پوشیدن محافظ ورزشی برای جلوگیری از آسیب و صدمه
• تخلیه کامل مثانه برای جلوگیری از بروز عفونت‌ها
• عدم رابطه جنسی پرخطر و استفاده از کاندوم
• بستن کمربند ایمنی وقتی داخل ماشین هستید.
• هنگام رانندگی موتور سیکلت و دوچرخه از احتیاط کنید.
• در نزدیکی ماشین آلاتی که می توانند به لباس یا پوست گیر کنند، مراقب باشید. از پوشیدن لباس و کمربند خودداری نکنید. تمام قوانین ایمنی را هنگام استفاده از ماشین آلات دنبال کنید.

تاثیرات آسیب بیضه در باروری مردان

آسیب های بیضه از راه های مختلفی منجر به ناباروری در مردان می شوند . شایع ترین دلایل عبارت اند از :

1- اشکال در اسپرم سازی

بافت اسکار و همچنین سایر مشکلات در بافت بیضه می توانند منجر به کاهش تولید اسپرم و یا حتی توقف اسپرم سازی در بیضه شوند .

2- کوچک شدن بیضه

زمانیکه بیضه در اثر آسیب وارده کوچک می شود ، تعداد اسپرم ها ، تحرک اسپرم ها و کیفیت کلی اسپرم ها تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش می یابد .

3- از دست رفتن بیضه

در آسیب های شدید ممکن است نتوان بیضه ها را نجات داد و در نتیجه بیضه ها از دست می روند . به این صورت اسپرم سازی کاهش می یابد و یا متوقف می شود .

روشهای تسکین درد بیضه

• گذاشتن کیسه یخ روی بیضه‌ ها
• دوش آب گرم یا نشستن در وان آب ولرم
• قرار دادن حوله زیر کیسه بیضه در حالت دراز کشیده
• استراحت کافی و اجتناب از بلند کردن وسایل سنگین
• انجام تمرینات کششی لگن و کشاله ران به‌منظور از بین رفتن اسپاسم عضلات لگن
• اجسام سنگین را بلند نکنید یا ورزش شدید انجام ندهید. از فشار بر روی ماهیچه های دردناک خودداری کنید.
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن می تواند درد را کاهش دهد.
• پوشیدن لباس زیر تنگ به مهار حرکت و دردی که می تواند ایجاد کند کمک می کند.

آیا ترکیدن بیضه باعث مرگ میشود؟

با توجه به اینکه بیضه اندامی مهم و حیاتی در تولید مثل افراد است ولی ضربه به بیضه حتی در شدید ترین نوع آن که موجب از دست رفتن بیضه در فرد یا پاره شدن رگ در بیضه آسیب دیده شود لزوماً به مرگ در فرد آسیب دیده نمی‌انجامد. در این مواقع با اقدامات پزشکی می‌توان از بروز حوادث ناگوارتر مانند خونریزی یا عفونت گسترده پیشگیری کرد.

برای درمان درد بیضه به کدام پزشک مراجعه کنیم؟

درد بیضه ممکن است به دلیل آسیب یا عارضه ای باشد که از بیضه یا کشاله ی ران شروع شده است. با این حال در بسیاری از موارد، عامل آن در جای دیگری از بدن وجود دارد. همچنین، فرد ممکن است به دلایلی مانند فتق، فشار اعصاب یا مشکلات گوارشی دچار درد بیضه شود. متخصص اورولوژی یا اورولوژیست، بهترین گزینه ی مراجعه، برای درد بیضه است، زیرا علاوه بر مشکلات بیضه، تسلط کافی بر بیمارهای مجاری ادراری را نیز دارد.