مشکلات جنسی مردان پس از برداشتن یک یا هر دو بیضه

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

بیضه ها اندام های تولید مثل مردانه هستند که زیر آلت تناسلی در یک کیسه به نام اسکروتوم قرار دارند. عملکرد اولیه آنها تولید اسپرم و هورمونی به نام تستوسترون است. جراحی برداشتن بیضه در صورت بروز عارضه های سرطانی خاصی مانند سرطان بیضه و یا سرطان پروستات یا به منظور پیشگیری از بیضه نزول نیافته در دوران پس از بلوغ انجام می شود.

اگر فقط یک بیضه برداشته شود، عملکرد جنسی معمولاً تحت تأثیر قرار نمی گیرد. بیضه ای که باقی می ماند معمولاً به اندازه کافی تستوسترون و اسپرم تولید می کند تا مرد بتواند عملکرد جنسی و باروری خود را حفظ کند. اگر تولید تستوسترون قبل از عمل کم بود، ممکن است بعد از عمل کاهش یابد و اقلیت کوچکی از مردان ممکن است نیاز به جایگزینی تستوسترون داشته باشند.

اگر هر دو بیضه برداشته شود، وضعیت متفاوت است. بدون هر دو بیضه، بدن مرد قادر به تولید تستوسترون نیست. در میان سایر علائم عمومی، وی ممکن است میل کمتری به رابطه جنسی داشته و یا اختلال نعوظ را تجربه کند. این مردان به درمان جایگزین با تستوسترون نیاز دارند. مردانی که هر دو بیضه را برداشته اند، دیگر قادر به تولید اسپرم نیستند، بنابراین نمی توانند فرزندان بیولوژیکی خود را داشته باشند. گاهی اوقات، مردان می توانند اسپرم خود را قبل از عمل جراحی ذخیره کنند. سپس سلول های اسپرم منجمد شده و بعداً برای لقاح آزمایشگاهی ذخیره می شوند.

ضرورت انجام جراحی برداشتن بیضه

برای درمان سرطان یا دیگر مشکلات بیضه لازم است که یک یا هر دو بیضه برداشته شود. چنانچه بیمار به سرطان پروستات مبتلا باشد و سرطان به بخش های دیگر بدن نیز سرایت کرده باشد، جراحی برداشتن بیضه انجام می شود. سلول های سرطان پروستات برای رشد به هورمون تستوسترون نیاز دارند، بنابراین اگر هر دو بیضه برداشته شود، میزان این هورمون در بدن کاهش می یابد. با پایین آمدن سطح تستوسترون رشد سرطان پروستات آهسته و در نهایت متوقف می شود یا از چندین ماه تا چندین سال منقبض و کوچک می شود.

اگر سرطان در استخوان ها نیز منتشر شده باشد، با برداشتن بیضه و کاهش تستوسترون رشد سرطان در استخوان ها نیز کمتر می شود و بیمار از درد کمتری رنج می برد. در صورت آسیب دیدگی شدید یک یا هر دو بیضه نیز باید جراحی ارکیکتومی انجام شود. عفونت شدید بیضه، نقص مادرزادی موسوم به پیچ خوردگی بیضه که جریان خون را در بیضه ها قطع می کند یا بیضه پایین نیامده و قرار نگرفته در کیسه بیضه از علل نادری به شمار می رود که جراحی برداشتن بیضه را ضروری می سازد.

جراحی برداشتن بیضه

جراحی در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام می شود. اکثر جراحی های برداشتن بیضه تحت بی حسی موضعی یا منطقه ای انجام می شود تا بیمار دردی در طول عمل حس نکند و در عین حال به هوش باشد. همچنین بیمار داروی آرام بخش دریافت می کند. پزشک برش هایی را در کشاله ران ایجاد می کند و بیضه ها را از راه این شکاف ها بیرون می آورد. برش ها در نهایت بخیه زده می شود. پزشک در صورت تمایل بیمار می تواند پروتز پر شده با سرم نمک (سالین) را به جای بیضه در کیسه بیضه قرار دهد تا کیسه بیضه ظاهر و حسی طبیعی داشته باشد. عمل جراحی معمولاً حدود یک ساعت طول می کشد.

انواع جراحی برداشتن بیضه

در ادامه انواع مختلف برداشتن بیضه را توضیح می دهیم:

1. ارکیکتومی رادیکال مغبنی (اینگوئینال): در جراحی ارکیکتومی مغبنی رادیکال، بیضه و طناب اسپرماتیک یا منوی از راه برش ایجاد شده در کشاله ران خارج می شود. گاهی پروتز بیضه پر شده با محلول نمکی در کیسه بیضه قرار داده می شود.
2. ارکیکتومی ساده: جراح بیضه را از کیسه بیضه خارج می کند و پروتز بیضه را به جای آن قرار می دهد. در هر دو عمل ساده و رادیکال می توان یک یا هر دو بیضه را تخلیه کرد، اگر هر دو بیضه برداشته شود، عمل ارکیکتومی دوجانبه نامیده می شود.
3. ارکیکتومی زیر کپسولی: در این عمل پوشش داخلی غده بیضه تخلیه می شود و بیضه در جای خود باقی می ماند.

مراقبت پس از جراحی برداشتن بیضه

بیمار پس از جراحی چند ساعت در بخش ریکاوری تحت نظر گرفته می شود و پس از آن مرخص می شود. بیمار باید دستورات پزشک درباره تمیز و خشک نگه داشتن زخم را به دقت انجام دهد و دست ها را قبل و بعد از دست زدن به زخم بشوید. بیمار باید لباس راحت و گشاد بپوشد تا برش ها تحریک نشود. فعالیت های روزمره معمولاً ظرف یک تا دو هفته از سر گرفته می شود و بهبودی کامل پس از دو تا چهار هفته حاصل می شود.
پزشک موارد زیر را به بیمار توضیح می دهد:

1. مدت زمان دوران بهبود
2. فعالیت هایی مانند بلند کردن اشیاء که انجام آنها در دوران بهبود ممنوع است.
3. زمان از سر گرفتن فعالیت های معمول روزمره
4. مراقبت از خود در منزل
5. علائم یا مشکلاتی که امکان دارد پس از عمل بروز یابد و روش های مدیریت این عوارض
6. زمان مراجعه مجدد به مطب

روابط جنسی پس از برداشتن بیضه

اولین مسئله ای که برای افراد پس از برداشتن یک یا هر دو بیضه اتفاق می افتد تغییرات ظاهری است که روی باروری و رابطه جنسی افراد و همچنین روی ظاهر آنها و احساسشان نسبت به بدنشان تأثیرگذار خواهد بود. این مسئله می تواند روی نگرش شریک زندگی یا سایر افراد جامعه نسبت به فرد تأثیرگذار باشد. لازم به ذکر است چنانچه در اثر سرطان بیضه یا آسیب دیدگی یکی از بیضه ها برداشته شود و بیضه دیگر سالم باشد فرد می تواند نعوظ داشته و رابطه جنسی سالمی داشته باشد؛ اما اگر هر دو بیضه برداشته شوند دیگر فرد نمی تواند اسپرم تولید کند و بارور باشد، بنابراین لازم است قبل از انجام ارکیکتومی یا برداشتن بیضه در خصوص ذخیره اسپرم با پزشک خود مشورت نمایید. علاوه بر این برداشتن هر دو بیضه باعث کاهش ترشح تستوسترون و در نتیجه کاهش میل جنسی افراد می شود و بنابراین باید از پزشک خود بخواهید تا در صورت نیاز از ژل تستوسترون یا سایر روش های درمانی برای حل این مشکل استفاده نماید.

عوارض تخلیه بیضه

برداشتن هر دو بیضه به ندرت انجام می شود و با عوارض جانبی خاصی همراه است که از کاهش میزان تستوسترون در بدن نشأت می گیرد. عوارض ناشی از جراحی برداشتن هر دو بیضه عبارت است از:

• ناباروری
• کاهش میل جنسی
• اختلال نعوظ