کندرومالاسی کشکک زانو Chondromalacia patellae به عنوان زانوی دونده شناخته می شود، وضعیتی است که در آن غضروف در سطح زیرین کشکک زانو خراب و نرم می شود. این بیماری در بین افراد جوان و ورزشکار شایع است اما ممکن است در افراد مسن که آرتروز زانو دارند نیز ایجاد شود.

کندرومالاسی اغلب به عنوان یک آسیب شدید در ورزش دیده می شود و گاهی اوقات چند روز دوری از تمرین می تواند نتایج خوبی را به همراه داشته باشد. در موارد دیگر علت این اتفاق، هم ترازی نامتناسب زانو است که تنها با استراحت تسکین نمی یابد. علائم کندرومالاسی شامل درد زانو و احساس ساییدگی است اما اغلب افراد مبتلا هرگز به دنبال درمان پزشکی نیستند.

علت ایجاد کندرومالاسی کشکک

کشکک زانو به طور معمول در قسمت جلویی مفصل زانو قرار دارد. وقتی زانو را خم می کنید، قسمت پشتی زانو روی غضروف ران یا استخوان ران در زانو می لغزد. تاندون ها و رباط ها، زانو را به استخوان ساق پا و ماهیچه ران متصل می کنند. وقتی هریک از این اجزا به درستی حرکت نکند، می تواند باعث شود که زانو به استخوان ران شما برسد. این مالش غیرطبیعی باعث وخامت کشکک زانو شده و نهایتا منجر به کندرومالاسی کشکک یا زانوی دونده می شود.

حرکت نامناسب کشکک زانو ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• هم ترازی نامناسب به دلیل یک بیماری مادرزادی
• ضعف عضلات همسترینگ و چهارسر ران (عضلات پشت و جلوی ران)
• عدم تعادل ماهیچه ای بین اداکتورها و ابداکتورها (ماهیچه های خارج و داخل ران)
• استرس مکرر به مفاصل زانو مانند دویدن، اسکی و پرش
• تروما یا ضربه مستقیم به کشکک زانو

شرایط پر خطر در ابتلا به کندرومالاسی کشکک

عوامل مختلفی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به کندرومالاسی کشکک را افزایش دهد.

• سن:

نوجوانان و جوانان در معرض خطر بالای این بیماری هستند. در طول جهش رشد، ماهیچه ها و استخوان ها به سرعت رشد کرده که ممکن است به عدم تعادل ماهیچه ای کوتاه مدت کمک کند.

• جنسیت:

زنان بیشتر از مردان دچار زانوی دونده می شوند، زیرا معمولاً حجم عضلانی کمتری نسبت به مردان دارند که می تواند باعث ایجاد موقعیت غیرطبیعی زانو و همچنین فشار بیشتر (جانبی) بر روی زانو شود.

• کف پای صاف:

داشتن صافی کف پا ممکن است بیشتر از داشتن قوس های بالاتر به مفاصل زانو فشار وارد کند.

• آسیب قبلی:

آسیب قبلی به زانو مانند دررفتگی، می تواند خطر ابتلا به زانوی دونده را افزایش دهد.

• سطح فعالیت بالا:

اگر سطح فعالیت بالایی دارید یا تمرینات مکرری را انجام می دهید که به مفاصل زانو فشار وارد می کند، می تواند خطر مشکلات زانو را افزایش دهد.

• آرتروز:

زانوی دونده همچنین می تواند یکی از علائم آرتریت (شرایطی که باعث التهاب مفصل و بافت می شود) باشد. التهاب می تواند مانع عملکرد صحیح زانو شود.

علائم کندرومالاسی کشکک

Chondromalacia patellae معمولاً به صورت درد در ناحیه زانو ظاهر می شود. هنگام خم شدن یا کشیدن زانو ممکن است احساس ساییدگی یا ترک خوردگی داشته باشید. درد ممکن است بعد از نشستن طولانی مدت یا در حین فعالیت هایی که فشار زیادی به زانو وارد می کند، مانند ایستادن طولانی مدت یا ورزش تشدید شود.

تشخیص و درجه بندی کندرومالاسی کشکک

پزشک شما نقاط متورم زانو را بررسی می کند و همچنین ممکن است نحوه هم تراز شدن کشکک زانو با استخوان ران را بررسی کند، زیرا عدم هم ترازی نیز می تواند علت درد زانو باشد. برای تعیین حساسیت و شدت مشکل، پزشک ممکن است به کشکک که در حالت کشیده قرار دارد، فشار مقاومتی وارد کند.

پس از آن، ممکن است یکی از آزمایش های زیر برای کمک به تشخیص و درجه بندی تجویز شود:

• اشعه ایکس: برای نشان دادن آسیب استخوان یا نشانه های عدم هم ترازی یا آرتریت
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): برای مشاهده ساییدگی و پارگی غضروف
• معاینه آرتروسکوپی: روش حداقل تهاجمی برای تجسم داخل زانو که شامل قرار دادن آندوسکوپ و دوربین در مفصل زانو است

شدت کندرومالاسی کشکک در چهار درجه مشخص می شود:

• درجه 1: نرم شدن غضروف در ناحیه زانو
• درجه 2: نرم شدن غضروف همراه با ویژگی های غیرطبیعی، که معمولاً شروع فرسایش بافت را نشان می دهد
• درجه 3: نازک شدن غضروف با زوال فعال بافت
• درجه 4: شدیدترین درجه که شامل قرار گرفتن استخوان با بخش قابل توجهی از غضروف خراب شده است و مالش استخوان به استخوان در زانو رخ می دهد

درمان زانوی دونده

• هدف از درمان این است که فشار بر ناحیه زانو و مفصل را کاهش دهید. استراحت، تثبیت و بستن مفصل ممکن است اولین اقدام درمانی باشد. آسیب غضروف که منجر به زانوی دونده می شود، اغلب می تواند با استراحت خود را ترمیم کند.
• ممکن است پزشک چندین هفته داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن را جهت کاهش التهاب اطراف مفصل تجویز کند. در صورت ادامه تورم، حساسیت و درد، ممکن است گزینه های درمانی زیر مورد بررسی قرار گیرد.

• فیزیوتراپی:

• فیزیوتراپی با تمرکز بر تقویت عضلات چهار سر ران، عضلات همسترینگ، اداکتورها و ابداکتورها می تواند به بهبود قدرت و تعادل عضلات شما کمک کند. تعادل عضلات به جلوگیری از عدم هم ترازی زانو کمک می کند.
• معمولاً تمرینات غیر وزنه ای مانند شنا یا دوچرخه ثابت توصیه می شود. علاوه بر این، تمرینات ایزومتریک که شامل سفت شدن و رهایی عضلات شما می شود، می تواند به حفظ توده عضلانی کمک کند.

• درمان با یخ:

یخ ممکن است برای کاهش درد در التهاب حاد مفید باشد اما نه به عنوان یک پروتکل درمانی طولانی مدت. NSAIDها (داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی) همچنین ممکن است در کوتاه مدت برای تسکین درد مفید باشند تا عملکرد و تحرک زانو عادی شود و یک برنامه ورزشی شروع شود.

• ضربه زدن و بریس:

ضربه زدن به کشکک برای تاثیرگذاری بر حرکت آن ممکن است باعث تسکین کوتاه مدت شود. از تکنیک های متداول McConnell taping یا Kinesio taping است.

حمایت از کشکک و مفصل زانو با بستن بریس راه دیگری برای کاهش درد و علائم است اما مسیر حرکت کشکک را تغییر داده و عملکرد فعال چهارسر ران را کاهش می دهد. مهاربندی ممکن است در کوتاه مدت برای ارائه حمایت و تسکین درد به بیماران کمک کند تا از حرکات دردآور جلوگیری کرده و راه رفتن را تا حد ممکن عادی کند. بریس همچنین می تواند قبل و بعد از عمل استفاده شود اما یک بریس باید در فشار و کشش داخلی کشکک تغییر ایجاد کند. پوشیدن بریس تنظیم مجدد کشکک و انجام فیزیوتراپی تأثیر هم افزایی بر بیماران مبتلا به کندرومالاسی کشکک دارد.

• ارتزهای پا:

ارتزهای پا گزینه دیگری برای تسکین درد است اما فقط در مواردی که مکانیک اندام تحتانی به درد زانو کمک می کند. دلایل زیر ممکن است در این مورد دخیل باشد:

• کنترل ضعیف پرونیشن
• چرخش داخلی بیش از حد اندام تحتانی در هنگام تحمل وزن
• افزایش زاویه Q

• عمل جراحي:

ممکن است جراحی آرتروسکوپی برای بررسی مفصل و تعیین وجود عدم هم ترازی در زانو ضروری باشد. این جراحی شامل قرار دادن یک دوربین در داخل مفصل زانو از طریق یک برش کوچک است. یکی از روش های رایج، رهاسازی جانبی است. این عمل شامل برش برخی از رباط زانو برای رهایی تنش و امکان حرکت بیشتر است. سایر گزینه های جراحی شامل صاف کردن پشت کاسه زانو، پیوند غضروف و جابجایی عضله ران است.

نسخه اصلی مطلب علت درد و التهاب جلوی زانو و زیر کشک را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---