نرمی غضروف یا کندرومالاسی کشکک زانو چیست و چه علائمی دارد؟

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

کندرومالاسی پاتلا کشکک که اغلب (زانوی دونده) نیز نامیده می شود، یک بیماری شایع است که باعث ایجاد درد در کاسه زانو می شود. کشکک با لایه ای از غضروف صاف پوشانده شده است که به طور معمول هنگام خم شدن مفصل روی زانو می لغزد.
کشکک و مقدار قابل توجهی از غضروف، در زیر کاسه زانو قرار دارد که از ساییدگی استخوان ها در مقابل یکدیگر و خم کردن و چرخش زانو محافظت می کند.درد ناشی از تحریک سطح زیرین یا کشکک کاسه زانو است، زیرا کاسه زانو به یک طرف مفصل زانو ساییده می شود و سطح غضروف را تحریک می کند.کندرومالاسیا کشکک زانو نرم شدن و تجزیه بافت غضروف در قسمت زیرین کشکک زانو است. درد زمانی ایجاد می شود که زانو و استخوان ران به هم ساییده شوند. ممکن است درد مبهم و دردناک باشد و یا با احساس ساییده شدن هنگام خم کردن زانو همراه باشد.

آناتومی کشکک زانو (استخوان پاتلا)

به استخوان کشکک زانو، پاتلا گفته می شود. در میان تاندون چهارسر قرار گرفته است. این تاندون بزرگ عضلات قدرتمند ران (تاندون چهارسر)، دور کشکک زانو پیچیده شده و وارد قسمت بالایی استخوان ساق پا (درشت نی) می شود. عضلات چهارسر، در صاف کردن پا نقش دارند. قسمت پشتی کشکک زانو پوشیده از غضروفی نرم است؛ این کمک می کند وقتی که پایتان را راست می کنید، کشکک زانو روی قسمت پایینی استخوان ران (فمور) بلغزد.

علائم کندرومالاسی پاتلا

علائم کندرومالاسی شامل حساسیت و درد زانو است که پس از نشستن طولانی مدت، استفاده از پله ها یا بلند شدن از صندلی افزایش می یابد. همچنین ممکن است در هنگام صاف شدن زانو ساییدگی ایجاد شود. همچنین ممکن است در حین یا بعد از فعالیت های شدید باعث درد شود.
وقتی استخوان ها به هم ساییده می شوند، بافت اطراف ملتهب شده و باعث ایجاد درد می شود. این التهاب حتی می تواند کاسه زانو را کمی از موقعیت خارج کند و ساییدگی غضروف و استخوان ها را بدتر کند. به همین دلیل است که با بروز اولین نشانه های وجود درد، باید به کلینیک درد مراجعه کرد.

علل کندرومالاسی پاتلا

• کندرومالاسی معمولاً افراد جوان، ورزشکار و یا سالم را در نتیجه استفاده بیش از حد، آسیب یا فشار زیاد روی زانو درگیر می کند. انجام ورزش های پرتحرک یا انجام فعالیت هایی که شامل حرکات مکرر در زانو هاست، مانند بازیکنان فوتبال، دوچرخه سواران و بازیکنان تنیس، باعث تشدید این بیماری می شوند.
• افرادی که دچار دررفتگی، شکستگی یا آسیب های دیگر به کاسه زانو شده اند و یا افرادی که دارای کف پای صاف هستند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به کندرومالاسی می باشند.
• همچنین با افزایش سن، سایش در مفاصل طبیعی است و افرادی که دارای اضافه وزن هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کندرومالاسیا کشک می باشند.
• جالب است بدانید زنان را بیشتر از مردان مبتلا می کند زیرا زنان فشارهای جانبی بیشتری را روی کشکک تجربه می کنند و توده عضلانی کمتری برای محافظت از مفاصل پیچیده زانو دارند.
• درد می تواند ناشی از وضعیت غیر طبیعی کاسه زانو، حرکات مکرر و ضعف یا سفت شدن عضلات اطراف زانو باشد. همه این ها به ساییدگی و پارگی بیش از حد کمک می کند که می تواند منجر به کندرومالاسیا کشکک شود.

تشخیص کندرومالاسیا کشکک زانو

پزشک زانو را از نظر علائم حساسیت یا تورم خفیف معاینه می کند. همچنین ممکن است کاسه زانو کاملاً با استخوان ران (فمور) هماهنگ نباشد. اعمال فشار بر روی کاسه زانو در هنگام کشیده شدن ممکن است باعث درد شود که به تشخیص کمک می کند.
اگر تشخیص واضح نباشد یا علائم بهبود نیافت، ممکن است پزشک یکی از موارد زیر را تجویز کند:

1. ام آر آی: آزمایشی که جزئیات مفصل زانو را نشان می دهد و می تواند موارد زیادی از کندرومالاسیا کشکک را نشان دهد.
2. آرتروسکوپی: یک دوربین کوچک و انعطاف پذیر در داخل زانو قرار داده می شود تا وضعیت دقیق غضروف مشخص شود.
3. آزمایش خون و یا عکسبرداری با ایکس-ری: ممکن است به رد برخی از انواع آرتریت یا التهاب کمک کند.

آیا نرمی غضروف زانو درمان قطعی دارد؟

واضح است که یک اقدام عالی برای شروع درمان این بیماری، اجتناب از انجام فعالیت های تحریک کننده کندرومالاسی پاتلا، تا حد امکان می باشد. رایج ترین راه برای درمان علائم کندرومالاسیا کشکک، استراحت دادن به زانو است. معمولاً در صورت عدم استفاده ی بیش از حد از زانو، علائم بهبود می یابد. راه های دیگر برای درمان علائم عبارتند از:

• روش های تزریقی مانند ژل تراپی و سل تراپی( پی آرپی و ارتوکین) که موثرترین راه درمان و تسکین درد کندرومالاسیا هستند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای تسکین درد مانند ایبوپروفن، ناپروکسن
• انجام تمریناتی برای کشش و تقویت عضلات چهار سر ران
• پوشیدن کفش ورزشی مناسب
• داروهای ضد درد موضعی
• تغییر روش ورزش
• کمپرس سرد
• کاهش وزن
• فیزیوتراپی

فیزیوتراپی برای درمان نرمی غضروف زانو مهم است. فیزیوتراپیست، زانوی شما را معاینه می کند تا تشخیص را تأیید و شدت مشکل را مشخص کند. سپس درمان را آغاز می کند که ممکن است شامل ورزش های کششی و تقویتی عضلات باشد، همچنین پزشک آموزش بستن زانو و تمرینات ورزشی در خانه را به شما ارائه می دهد.
در فیزیوتراپی با انجام حرکات کششی و فشار آوردن بر عضلات چهار سر ران، همسترینگ، عضلات ادداکتور و ابداکتور سعی می شود تا هماهنگی و تقویت ران و مفصل زانو انجام شود. هماهنگی عضلات زانو باعث جلوگیری از قرار گیری نابجای مفصل زانو می شود.
بهبود قدرت عضلات دور زانو باعث می شود که فشار وارد شده به زانو کاهش یابد. همچنین ورزش های خاصی نیز ممکن است به اصلاح مشکلات توازن و تعادل عضلانی دور زانو کمک کنند. مثلاً ممکن است ورزش هایی به شما آموزش داده شود تا قسمت داخلی عضلات چهارسر را تقویت کنید.

جراحی برای نرمی غضروف زانو

معمولاً نیازی به جراحی نیست؛ اما در صورتی که درمان های دیگر کمکی نکنند، توصیه می شود. معمولاً جراحی آرتروسکوپی انجام می شود. دوربین ریز منعطفی وارد زانو می شود. جراح درون مفصل زانو و غضروف را می بیند و سپس از طریق لوله ی دوربین با ابزار ظریف، جراحی را انجام می دهد.

ورزش برای کندرومالاسی زانو

تشخیص صحیح و یافتن بهترین گزینه های درمان کندرومالاسیا کشکک، هدف درمان مشکلات زانو است. ورزش مناسب برای نرمی غضروف زانو و تمرینات درمانی نرمی استخوان به طور کلی بر روی تقویت عضلات پا و لگن بدون افزایش فشار بین کشکک زانو و استخوان ران تمرکز می کنند. مطالبی که در ادامه گفته شده است، شامل بهترین تمرینات مخصوص درمان و تسکین درد زانو می باشد.

تمرین کشش ماهیچه ساق پا

مقابل دیوار بایستید وپای راست خود را در پشت کشیده و پای چپ را خم نمایید. هر دو بازوی خود را در جلوی بدن صاف کرده و با کف دست به دیوار فشار دهید. در این حالت لازم است احساس کشیدگی در ماهیچه ساق پا داشته باشید. این وضعیت را برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت اولیه باز گردید. این تمرین را ۵ بار تکرار کرده و سپس حرکت را با پای مقابل انجام دهید.

تمرین کششی لگن و ران به پهلو

پای مد نظر (راست یا چپ) خود را از جلوی پای دیگر عبور داده و بر روی زمین قرار دهید. در ادامه به سمت مخالف متمایل شده و بدن را از ناحیه کمر خم کرده و اجازه دهید لگن اندکی برآمدگی پیدا کند. هنگامی که احساس کشیدگی ملایم در ناحیه خارجی لگن احساس کردید، وضعیت را برای ۱۵ تا ۲۰ ثانیه حفظ کرده و ۳ تا ۵ بار این حرکت را تکرار کنید.

تمرین کششی عضله زرد پی

از یک نیمکت یا چهار پایه برای انجام این ورزش که مناسب تسکین درد ناشی از نرمی غضروف زانو است، استفاده کنید. یک پای خود را به صورت کاملاً کشیده بر روی آن قرار دهید. وضعیت تعادل خود را حفظ کرده و به آرامی به سمت جلو بر روی ران خم شوید. سپس زانوی پای کشیده شده خود را با دست بگیرید. این حرکت را تا زمانی که احساس کشیدگی در ماهیچه ساق پا داشتید، انجام دهید. این وضعیت را برای ۱۵ ثانیه حفظ کرده و ۵ بار تکرار نمایید. سپس حرکت را به صورت مشابه با پای دیگر تکرار کنید.

ورزش ها و تمرینات هوازی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا کردن نیز وجود دارند که باعث بهبود و تسکین درد ناشی از نرم شدن غضروف یا کندرومالاسی کشکک می شود.