آزواسپرمی به شرایطی گفته می شود که در آن مایع منی هیچ اسپرمی ندارد. این وضعیت می تواند به دو دلیل اصلی، شامل انسداد مسیر انتقال اسپرم (آزواسپرمی انسدادی) یا اختلال در تولید اسپرم توسط بیضه ها(آزواسپرمی غیر انسدادی)، رخ دهد. در این مقاله به بررسی جامع انواع آزواسپرمی، علل آن، روش های تشخیصی و درمان آزواسپرمی، به ویژه در آزواسپرمی انسدادی، پرداخته ایم.

آزواسپرمی چیست؟

آزواسپرمی به شرایطی گفته می شود که در آن مایع منی مرد فاقد اسپرم است. این وضعیت به دو نوع انسدادی و غیرانسدادی تقسیم می شود. در آزواسپرمی انسدادی، مسیر انتقال اسپرم مسدود شده و مانع رسیدن اسپرم تولید شده به مایع منی می شود، در حالی که در نوع غیرانسدادی، بیضه ها توانایی تولید اسپرم را ندارند. برای درمان اسپرم صفر و کمک به باروری در این مردان، روش هایی از جمله گرفتن اسپرم از بیضه و استخراج اسپرم از طریق عمل میکروتسه بیضه انجام می گیرد. این روش ها که با هدف دستیابی به اسپرم جهت لقاح مصنوعی به کار می روند، تأثیری بر عملکرد جنسی آقایان ندارند و می توانند شانس باروری را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.

انواع آزواسپرمی

آزواسپرمی به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

1. آزواسپرمی انسدادی: در این نوع، انسداد در مسیر مجاری اسپرم بر وجود دارد، به طوری که اسپرم تولید شده به مایع منی نمی رسد. این انسداد می تواند به صورت مادرزادی یا اکتسابی، مانند عفونت یا التهاب در دستگاه تناسلی، ایجاد شود.
2. آزواسپرمی غیرانسدادی: در این حالت، بیضه ها قادر به تولید اسپرم نیستند. این مشکل معمولاً به دلایل هورمونی، ژنتیکی یا نارسایی عملکردی بیضه ها رخ می دهد و درمان آن پیچیده تر است.

تفاوت آزواسپرمی انسدادی و غیر انسدادی

ویژگی	آزوسپرمی انسدادی	آزوسپرمی غیرانسدادی
تعریف	انسداد در مسیر انتقال اسپرم	اختلال در تولید اسپرم در بیضه ها
علت اصلی	انسداد مجاری اسپرم بر (مانند واز)	مشکلات هورمونی، ژنتیکی، یا بیضه ای
حجم مایع منی	معمولاً طبیعی	معمولاً کاهش یافته
سطح هورمون های باروری	معمولاً طبیعی	ممکن است غیرطبیعی باشد
روش تشخیص	آزمایش مایع منی و تصویر برداری	آزمایش خون و بیوپسی بیضه
روش درمان	جراحی باز کردن انسداد	هورمون درمانی یا استخراج اسپرم
شانس موفقیت درمان	معمولاً بالاتر	بستگی به علت اصلی دارد

علل آزواسپرمی

علل آزواسپرمی انسدادی شامل:

• عفونت ها و التهاب در دستگاه تناسلی
• تنگی مجرای اسپرم بر
• آسیب های جراحی مانند وازکتومی

علل آزواسپرمی غیرانسدادی شامل:

• نارسایی بیضه ها (مثلاً به دلیل اختلالات هورمونی)
• عوامل ژنتیکی مانند سندرم کلاین فلتر
• داروهای خاص یا بیماری های سیستمیک

علائم آزواسپرمی

اغلب مردان مبتلا به آزواسپرمی نشانه های خاصی ندارند و تنها هنگام تلاش برای باروری و انجام آزمایشات اولیه به آن پی می برند. در واقع آزواسپرمی اصلی ترین علت ناباروری مردان به شمار می رود. در این شرایط مایع منی طبیعی به نظر می رسد و عملکرد و میل جنسی معمولاً تحت تأثیر قرار نمی گیرند. با این حال، تشخیص نیازمند آزمایش اسپرم و بررسی دقیق توسط متخصص است.

تشخیص آزواسپرمی

تشخیص آزواسپرمی نیازمند چندین مرحله است:

• آزمایش منی: برای تأیید عدم وجود اسپرم
• بررسی های هورمونی: سطح هورمون های FSH و تستوسترون جهت بررسی عملکرد بیضه ها
• بیوپسی بیضه: برای بررسی وجود تولید اسپرم در بیضه در صورت لزوم
• سونوگرافی: جهت شناسایی انسدادهای احتمالی در مجاری اسپرم بر

درمان آزواسپرمی انسدادی

در صورت تشخیص آزواسپرمی انسدادی، درمان های زیر ممکن است انجام شود:

1. وازو وازوستومی (اتصال مجدد لوله منی بر)

این جراحی مخصوص افرادی است که به دلیل وازکتومی دچار آزواسپرمی شده اند. در این عمل، دو سر لوله منی بر به هم متصل می شوند تا مسیر اسپرم باز شود.

2. وازواپیدیدیموستومی

در صورتی که انسداد در اپیدیدیم (لوله های نزدیک بیضه) باشد، این جراحی برای باز کردن این مسیر و اتصال آن به لوله منی بر انجام می شود. این روش برای افرادی که به علت عفونت های قبلی انسداد دارند، کارآمد است.

3. بریدن مجرای انزالی از طریق مجرا

در صورت انسداد مجرای انزالی، این جراحی کمک می کند تا اسپرم به مایع منی دسترسی پیدا کند. با این روش، شانس حاملگی طبیعی یا لقاح مصنوعی افزایش می یابد.

درمان آزواسپرمی غیرانسدادی

درمان آزواسپرمی غیرانسدادی پیچیده تر است و شامل روش های زیر می شود:

• درمان های هورمونی: تنظیم هورمون ها در صورت کمبود یا عدم تعادل
• برداشت اسپرم از بیضه: برای افرادی که تولید اسپرم اندک اما مختصر دارند، اسپرم از بیضه استخراج و برای لقاح مصنوعی استفاده می شود.

امکان باروری در آزواسپرمی

شانس باروری در آزواسپرمی انسدادی نسبت به غیرانسدادی بالاتر است، زیرا انسداد قابل درمان بوده و با تکنیک های جراحی یا برداشت اسپرم، امکان فرزندآوری فراهم می شود. در آزواسپرمی غیرانسدادی، بسته به علت آن، ممکن است باروری امکان پذیر باشد.

سوالات متداول

1. آیا آزواسپرمی همیشه به ناباروری منجر می شود؟

خیر، در موارد آزواسپرمی انسدادی، باروری با روش های درمانی امکان پذیر است.

2. آیا آزواسپرمی ارثی است؟

برخی موارد غیرانسدادی آزواسپرمی، مانند سندرم های ژنتیکی، می توانند ارثی باشند.

3. هزینه درمان آزواسپرمی چقدر است؟

هزینه بسته به نوع درمان و روش های مورد نیاز متفاوت است و بهتر است با پزشک متخصص مشورت شود.

4. آیا درمان آزواسپرمی دردناک است؟

درمان های جراحی با بی حسی انجام می شود و درد ناشی از آن قابل کنترل است.

نتیجه گیری

آزواسپرمی می تواند چالشی برای مردان باشد، اما با روش های پیشرفته درمانی، شانس باروری برای بسیاری از افراد به ویژه در آزواسپرمی انسدادی افزایش یافته است. تشخیص دقیق و درمان های مناسب می توانند به بسیاری از زوج ها در دستیابی به فرزندآوری کمک کنند.

نسخه اصلی مطلب آزواسپرمی چیست و چگونه درمان می شود؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---