روش های فیلمبرداری از دندان با پری اپیکال

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

یکی از روش هایی که به تشخیص بیماری های دهان و دندانی کمک نموده و این عمل را برای دندانپزشکان آسان می کند ، گرفتن عکس رادیولوژی از دندان می باشد . زیرا با توجه به اینکه مشکلات و ناراحتی هایی که در قسمت های مختلف دهان مانند فک ، دندان ، لثه و… به وجود می آید ممکن است با چشم قابل دیدن نباشد و با توجه به اینکه دندان ها یکی از مهمترین بخش های بدن می باشند که نیاز به رعایت بهداشت و رسیدگی زیادی دارند در نتیجه استفاده از روش های مختلف رادیولوژی های دندانی به دلیلی دقتی که دارند ، تشخیص مشکلات را برای دندانپزشک راحت می کنند .

رادیوگرافی دیجیتال به روشی گفته می شود که یک سنسور حساس به اشعه ایکس به جای فیلم رادیوگرافی در دهان بیمار قرارمی گیرد.تصویربرداری دیجیتال دندانی توسط دو سیستم سنسورهای RVG و اسکنرهای فسفر پلیت انجام می پذیرد. سنسورهای فسفر پلیت بی سیم بوده و ضخامت آنها حتی از فیلمهای رادیوگرافی نیز کمتر است.روش کار در فسفرپلیت ها بسیار شبیه به روش تصویر برداری با فیلم می باشد.بعد از تصویر برداری ،سنسور از دهان بیمار خارج می شودوبوسیله دستگاه اسکنراسکن شده وروی مانیتور کامپیوتر نمایش داده می شود.

رادیوگرافی دیجیتال غیر مستقیم DR

البته امروزه اختصار DR از عبارت Digital Radiography نیز برای این سیستم ها مورد استفاده قرار می گیرد. از سوی دیگر آشکارسازهای فلت پنل مبتنی بر سلنیوم با حذف مرحله تبدیل فوتون اشعه ایکس به نور مرئی امکان آشکارسازی فوتون های اشعه ایکس بطور مستقیم با استفاده از آشکارساز های حالت جامد را فراهم می کنند. این سیستم ها معمولاً با نام رادیوگرافی دیجیتال مستقیم (DDR) شناخته میشوند. جدول زمانی پیدایش این سیستم ها را میتوانید در شکل زیر مشاهده کنید.

بطورکلی رادیوگرافی دیجیتال را میتوان به دو دسته CR و DR تقسیم نمود. سیستم CR از پلیت های فسفری ذخیره سازی تصویر همراه با یک پروسه بازخوانی جداگانه استفاده میکنند. سیستم DR یک روش تبدیل اشعه ایکس به بارهای الکتریکی با استفاده از یک پروسه بازخوانی مستقیم است. سیستمهای DR خود میتوانند بسته به نوع تبدیل اشعه ایکس به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم شوند. با تعاریف موجود، امروزه میتوان بطور خلاصه سیستم های رادیوگرافی دیجیتال را به شرح زیر بیان کرد:

فلت پنل های غیر مستقیم (Indirect FPD's) که مانند تجهیزات تصویربرداری با دوربین های CCDو سیستم های کمی قدیمی تر ( سیستم رادیوگرافی سی ار CR) به عنوان سیستم های رادیوگرافی دیجیتال غیر مستقیم (Indirect Digital Radiography) شناخته می شوند .

مزایای رادیوگرافی دیجیتال

• دیدن سریع عکس
• این مزیت در طی بیشتر درمان ها و به طور ویژه در طی روند گذاشتن ایمپلنت، درمان ریشه و همچنین آموزش بیمار بسیار مطلوب می باشد.
• ذخیره اطلاعات
• ذخیره آسان و پخش الکتریکی عکس های دیجیتال اجازه ارتباط بهتر با دیگر دندانپزشکان را می دهد تا به راحتی بتوانند مقایسه و بررسی بعدی را انجام دهند.
• کاهش پرتو
• براساس نوع رادیوگرافی مورد استفاده، پرتوتابشی به بیمار به میزان زیادی نسبت به روش های قدیمی کاهش می یابد

حذف مواد شیمیایی و تاریک خانه در این روش

نگهداری محلول های ظهور و ثبوت فیلم وحفظ شرایط تاریکخانه ، تعیین می کند که چرا تصاویر رادیوگرافی با فیلم می تواند حذف و تبدیل به رادیوگرافی دیجیتال شوند. یکی از انواع رادیولوژی های دندانی رادیوگرافی پری اپیکال یا رادیوگرافی تک دندان می باشد .

رادیوگرافی پری اپیکال چیست؟

یکی از انواع رادیولوژی های دندان می باشد که با نام رادیوگرافی تک دندان نیز معروف است و به دندانپزشک امکان بررسی یک یا دو دندان را از داخل دهان به صورت کلی از ریشه تا تاج می دهد . دندانپزشکان همچنین می توانند با تجویز این نوع رادیوگرافی در صورتی که در دندان یا ریشه آن تغییرات غیر طبیعی به وجود آمده باشد ، مشکل را مورد بررسی قرار داده و آن را برطرف کنند .
به عبارت دیگر این نوع رادیوگرافی جزئیات آناتومی دندان و ساختار آناتومیکی اطراف آن را نشان می دهند و دندانپزشکان می توانند توسط رادیوگرافی پری اپیکال تنها دندان خاصی را توسط قرار دادن دوربین درون دهان به طور دقیق مورد بررسی قرار دهند .

در چه مواقعی از رادیوگرافی پری اپیکال استفاده می شود ؟

هنگامی که صدمات احتمالی داخل دهان با چشم غیر مسلح قابل رویت نمی باشد رادیوگرافی پری اپیکال انجام می شود که باعث مشاهده و تجزیه و تحلیل کل دندان از جمله تاج ، ریشه ، راس ، بافت استخوان اطراف و فضای پریودنتال می شود. رادیوگرافی در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد .

بررسی و مشاهده تاثیرات پریودنتال
بررسی فرایند اندودنتیک قبل ، حین و بعد از انجام آن
تشخیص ضایعات پری اپیکال اطراف دندان مانند کیست های پری اپیکال
بررسی و تشخیص پوسیدگی های دندان به منظور طبقه بندی آنها با توجه به تاثیری که بر مینای دندان ، عاج یا عصب دندان گذاشته اند .
ظاهر حفره ها ، گرانولوم ها ، کیست ها و سایر آسیب ها
ارزیابی پس از آسیب
ایمپلنت کردن دندان

انجام رادیوگرافی پری اپیکال

این روش با استفاده از صفحات رادیوگرافیک کوچک انجام می شود . صفحات درون دهان قرار گرفته و از طریق دستگاه اشعه ایکس خارجی تحت تاثیر قرار می گیرند. دستگاه رادیوگرافی پری اپیکال دارای سوراخ های مجهز به سنسور می باشند که این سنسور ها امکان ایجاد یک تصویر دیجیتالی از دندان مورد نظر و نمایش آن بر روی صفحه به صورت مستقیم را ایجاد می کنند . گاهی اوقات برای تعیین موقعیت دقیق از دستگاه های موقعیت یاب که به طور دقیق همه بافت ها را به خوبی تشخیص می دهند ، در این روش استفاده می شود .

در هنگام انجام این نوع تصویربرداری بیمار باید عضلات دهان خود را آرام نگه داشته و حرکت نداشته باشد تا تصاویر تار نشوند .

محاسن رادیوگرافی تک دندان در مقایسه با رادیوگرافی معمولی

مانند هر فیلم برداری رادیولوژی دیجیتال ، رادیوگرافی پری اپیکال با فیلم ، دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به نسخه های معمولی است که شامل موارد زیر می باشد :

استفاده از نقره برای تهیه تصاویر که باعث آلودگی کمتر محیط می شود .
به اشتراک گذاری سریع تصاویر گرفته شده بین رادیولوژیست و دندانپزشک
ذخیره تصاویر در ابر بدون نیاز به چاپ
قرار گرفتن بیمار در معرض اشعه کمتر
کاهش احتمال تکرار رادیوگرافی به دلیل خطاهای تصویری
دقت بیشتر در تصاویر
سرعت بیشتر در بررسی و ارائه نتایج