عکس پانورامیک دندان چه کاربردی دارد؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

امروزه متخصصان دندانپزشکی به طور فزاینده‌ای از رادیولوژی برای تشخیص بهتر، کشف، معالجه و کنترل شرایط و بیماری‌های دهان و دندان استفاده می‌کنند. برای تشخیص انواع مشکلات دهان و دندان، از جمله پوسیدگی، ترک دندان، عفونت و … دندانپزشکان نیاز به عکس پانورامیک (Panoramic) دارند. این روش، تصویر کاملی از فک بالا، فک پایین و دندان‌ها است که توسط اشعه ایکس تهیه می‌شود. بعد از گرفتن این عکس ، وظیفه دندانپزشک است که با تفسیر عکس، مشکل دندان شما را مشخص و طرح درمان مناسب را برای شما تجویز نماید.

موارد استفاده از عکس پانورامیک دندان

• تشخیص دندان عقل پنهان و برنامه‌ ریزی جهت درمان.
• آسیب استخوان‌ های دهانی و ریشه دندان
• علت یابی درد دندانی
• ارزیابی جایگیری ایمپلنت‌های دندانی
• تشخیص ناهنجاری‌هایی از قبیل چروبیسم و دیسپلازی کلئیدوکرانیال
• سرطان‌های مربوط به فک
• اختلالات مفاصل و به خصوص مفصل گیجگاهی-فکی
• تشخیص استئوسارکوم و آملوبلاستوما؛ کلیه استئودیستروفی تأثیرگذار بر فک و هیپوفسفاتمی
• تشخیص و ارزیابی دهانی در قبل و بعد از جراحی و ترومای فک و صورت مثل شکستگی‌های دنتوآلوئولار و فک پایین
• سنگ‌های بزاقی
• سایر برنامه‌های تشخیصی و درمانی

مزایای عکس پانورامیک دندان

تصویربرداری پانورامیک دارای مزایایی از جمله موارد زیر است:

• ثبت تصاویر دو بعدی و کاربردی از هر دو فک بالا و پایین
• نقشه کل فک و نشان دادن کلیه دندان های رویش یافته و پنهان
• جذب پرتوهای کم توسط بیمار
• به دلیل آن که لزومی به قرار دادن فیلم‌ها در دهان وجود ندارد، برای بیمار راحت تر است.
• امکان استفاده برای بیمارانی که قادر نیستند دهانشان را باز کنند یا به دلایلی از جمله تریسموس امکان بازکردن دهان را به ‌طور کامل ندارند.
• کاهش زمان مورد نیاز جهت تهیه عکس

چگونگی انجام عکس پانورامیک دندان

به طور معمول، بیمار باید یک دندان‌گیر پلاستیکی را گاز بگیرد تا تمام دندان‌های او، به خصوص تاج‌ها، به طور مجزا قابل رؤیت گردند. کل مدت زمان پروسه‌ی پانورکس دیجیتال معمولاً در کمتر از یک دقیقه انجام می‌شود. زمان چرخش، اشعه ایکس در هر فاصله ای به تنها بخشی از آناتومی تابیده می شود در حالی که با شروع چرخش در اطراف جمجمه بیمار، یک تصویر ترکیبی از بلوک فک بالا و پایین ثبت می شود. در عین حال که بازو در چرخش است، فیلم نیز در مسیری حرکت می کند که تصویر قسمت‌هایی از جمجمه را که ایکس ری به آن تابیده شده دریافت نماید.

تمام تصاویری که به طور مجزا با یکدیگر همپوشانی دارند دارای بزرگنمایی یکسانی بر روی فیلم نیستند؛ زیرا جریان اشعه واگرا است و تصاویر دارای نقاط تمرکز یا فوکوس متفاوتی هستند. همچنین تمام عناصر تصویر با سرعت یکسانی بر روی فیلم ظاهر نمی شوند؛ زیرا بعضی از آنها در فاصله ی دورتر و بعضی دیگر نسبت به مرکز چرخش نزدیک‌تر هستند. سرعت فیلم به‌گونه‌ای کنترل می‌شود تا با سرعت تابش اشعه به اجزای آناتومیکی قوس دندان‌ها که نزدیک به فیلم است سازگار باشد. در نتیجه، دندان‌ها با شفافیت زیاد ثبت می‌شوند در عین حال که مابقی اجزا با توجه به سرعت متفاوت گردش اشعه، محو یا تار نمایش داده خواهند شد.

آماده‌ سازی انجام عکس پانورامیک دندان

• ممکن است از شما خواسته شود که یک پیش‌بند سربی بپوشید تا بقیه قسمت‌های بدن شما در معرض تابش اشعه‌هایی که ممکن است از پرتو اشعه ایکس پانورامیک تابیده شوند قرار نگیرند.
• ممکن است از شما خواسته شود که جواهرات، عینک و هر شی‌ء فلزی دیگر خود را از ناحیه‌ای که تحت عکسبرداری است دور کنید؛ زیرا ممکن است در تصاویر اشعه ایکس اختلال ایجاد کنند.
• در تمام مدت تصویربرداری ، بیمار باید ساکن و بدون تحرک باشد.

هزینه عکس پانورامیک دندان

هزینه و قیمت عکس پانورامیک مثل بقیه انواع عکسبرداری ها حدود قیمت مشخصی دارد که بستگی به مرکز عکسبرداری میتواند متفاوت باشد. در برخی از انواع عکسبرداری این هزینه شامل بیمه نیز میشود. بیماران میتوانند مبلغ پرداختی را از بیمه دریافت کنند که این مورد نیز بستگی به نوع قرارداد مرکز عکسبرداری با بیمه های طرف قرارداد دارد.

عوارض جانبی عکس پانورامیک دندان

هیچ مشکل یا نگرانی برای انجام رادیولوژی وجود ندارد و میزان اشعه دریافتی با رعایت احتیاط‌هایی مانند پیشبند سربی دولایه آنقدر ناچیز خواهد بود که حتی قابل اندازه‌گیری نیز نیست. رادیولوژی دندان معمولاً در دوران شیردهی یا بارداری توصیه نمی‌شود.