پرتوشناسی نام یک رشته از تخصص های پزشکی است که از پرتو ایکس و دیگر اقسام امواج و پرتوها برای تشخیص و درمان بیماری و حالات غیرطبیعی کمک می گیرد. در تمام اینها، هدف تشخیص بیماری یا حالات غیرطبیعی بدن به کمک روش های پیشرفته تصویری است. رادیولوژی دربرگیرنده رشته های بسیاری است که بر مبنای کاربرد پرتوهای یون ساز برای تشخیص بیماری ها یا درمان آنها می باشد.

رادیولوژیست یک پزشک یا متخصص پزشکی است که در تهیه و تفسیر تصاویر پزشکی آموزش دیده است. ممکن است تصاویر با اشعه ایکس، ( سی تی اسکن یا رادیوگرافی )، داروهای هسته ای (شامل مواد رادیواکتیو، مغناطیس (MRI) یا سونوگرافی) به دست آید. پزشک علاوه بر معاینه بیماران، گرفتن تاریخ پزشکی، از تصویربرداری پزشکی نیز استفاده می کند. از آنجا که از علم رادیولوژی در رابطه با بیشتر تخصص های پزشکی استفاده می شود، رادیولوژیست ها درک کاملی از آناتومی جسمی و مؤلفه های سلامت انسان دارند.

در پزشکی امروز، پزشکان اعتماد زیادی به متخصصان رادیولوژی دارند. آنها نیاز به آزمایش های دقیق دارند تا بتوانند مشکل را تشخیص دهند و درمان مناسب را انجام دهند. یکی از کارهایی که متخصص رادیولوژی انجام می دهد توضیح روش کار برای بیمار و پاسخ دادن به سؤالات او است. با وجود بسیاری از بیماری های هولناک که انسان ها را آزار می دهد، داشتن یک برنامه خوب جهت تشخیص و مدیریت بیماری مهم است. رادیولوژیست با ارائه دادن گزینه ها، ابزارها و تکنیک های مناسب و پیشرفته برای تشخیص و درمان به پزشکان نقش مهمی در مدیریت بیماری دارد. تصویربرداری تشخیصی امکان کسب اطلاعات دقیق در مورد تغییرات ساختاری یا مربوط به بیماری را فراهم می کند. با توانایی تشخیص در مراحل اولیه، احتمال درمان بیماری افزایش پیدا می کند که بدون رادیولوژی، این امکان وجود نخواهد داشت و بسیاری از افراد به دلیل عدم تشخیص زودرس بیماری دچار عوارض جدی و حتی تهدید حیات خواهند شد.

تخصص های رادیولوژیست ها

رادیولوژیست ها در زمینه های زیر نیز بسیار آموزش دیده هستند:

• اثرات تابش بر بدن انسان
• ایمنی / حفاظت در برابر اشعه
• برقراری ارتباط بین یافته های تصویربرداری با سایر معاینات و آزمایش ها
• عملکرد و تفسیر مناسب معاینات رادیولوژیک و تصویربرداری پزشکی با کیفیت
• توصیه به معاینات یا درمان های مناسب بیشتر در صورت لزوم و مشاوره با پزشکان ارجاع دهنده
• راهنمایی تکنسین های رادیولوژی (پرسنلی که با تجهیزات تصویربرداری کار می کنند) در انجام صحیح تصویربرداری
• رادیولوژیست به عنوان یک مشاور متخصص همکاری مهمی را با پزشک ارجاع دهنده در درمان بیماران دارند و هم چنین در استفاده از انواع فناوری های تصویربرداری مانند CT، MRI، PET و تصویربرداری تلفیقی و سه بعدی و همچنین روش های تشخیصی و درمانی کم تهاجمی مانند درمان اندوواسکولار (داخل عروقی)، آنوریسم و تومورها، بیوپسی های پوستی و پرتودرمانی ماهر هستند.

وظایف رادیولوژیست

• تنظیم و نگهداری از تجهیزات و دستگاه های رادیوگرافی
• تزریق ماده حاجب به بیمار در صورت لزوم تحت نظارت پزشک
• عکس برداری دقیق از نقاط بدن مطابق با دستورات پزشک بیمار
• آماده کردن بیماران شامل گرفتن تاریخچه پزشکی و توضیح در مورد نحوه کار به آنها
• مراقبت از بیماران در مقابل اشعه با قرار دادن محافظ روی نقاطی از بدن که از آنها عکس برداری نمی شود.
• قرار دادن بیماران و تجهیزات در مکان مناسب به منظور عکس برداری صحیح
• استفاده از تجهیزات کامپیوتری برای انجام عکس برداری
• بررسی کیفیت عکس ها برای تعیین اینکه آیا نیاز به عکس برداری مجدد است یا خیر
• نگهداری از سوابق بیماران

انواع تصویربرداری در رادیولوژی

انواع عکس رادیولوژی عبارتند از:

1. رادیولوژی اورژانسی
2. رادیولوژی سر و گردن
3. تصویربرداری از پستان (ماموگرافی)
4. رادیولوژی قفسه سینه (قلب و ریه ها)
5. رادیولوژی کودکان (تصویربرداری از کودکان)
6. رادیولوژی دستگاه گوارش (معده، روده و شکم)
7. رادیولوژی اسکلتی عضلانی (عضلات و اسکلت)
8. رادیولوژی قلب و عروق (قلب و سیستم گردش خون)
9. رادیولوژی ادراری تناسلی (سیستم های تولید مثل و ادرار)
10. نورورادیولوژی (مغز و سیستم عصبی، سر، گردن و ستون فقرات)
11. رادیولوژی مداخله ای یا اینترونشن

رادیولوژیست ها پزشکانی متخصص هستند که حداقل چهار سال دوره آموزشی فشرده در زمینه تصویربرداری پزشکی، پرتودرمانی و انجام اعمال رادیولوژیکال پشت سر گذاشته اند. این در حالی است که سایر حوزه های پزشکی در زمینه تصویربرداری، آموزش هایی بسیار محدودتر دریافت می کنند که ممکن است تنها چند روز تا حداکثر ۱۰ ماه طول بکشد. انجام روش های تصویربرداری توسط افراد کم تجربه می تواند بیمار را در معرض خطراتی ناشی از تابش پرتو قرار دهد. علاوه بر آن، تفسیر نادرست نتایج ممکن است به تشخیص اشتباه منجر شود و مشکلات جدی تری ایجاد کند. برای مثال، در صورتی که بیماری هایی مانند سرطان یا اختلالات زمینه ای وابسته به سونوگرافی و آزمایش رادیولوژی به درستی تشخیص داده نشوند، ممکن است پیامدهای مرگباری به دنبال داشته باشند.

از این رو، توجه به وظایف رادیولوژیست در فرآیند تشخیص و درمان، اهمیت حیاتی دارد و باید حتماً تحت نظر یک پزشک متخصص صورت گیرد.

نسخه اصلی مطلب متخصص رادیولوژی Radiologist چه کسی است؟ را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---