سرطان (تومور) آلت تناسلی مردان (پنیس)

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

در سرطان آلت تناسلی مرد ، سلول‌های سرطانی به‌صورت غیرعادی رشد کرده و چندین علائم غیرطبیعی را ایجاد می‌کنند. سرطان در ابتدا از لایه‌های سطحی شروع می‌شود و به قسمت عمیق بافت انتشار می‌یابد. سرطان آلت تناسلی مرد، یک بیماری بسیار نادر است و اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، به‌خوبی قابل‌درمان است.

سرطان ممکن است سرانجام به مناطق دیگر بدن، از جمله غدد، سایر اندام‌ها و غدد لنفاوی انتشار یابد. انجمن سرطان آمریكا تخمین می‌زند كه هرساله تقریباً 2300 مورد سرطان آلت تناسلی در ایالات‌متحده تشخیص داده می‌شود.

انواع سرطان آلت تناسلی مرد

انواع مختلف سرطان آلت تناسلی مرد، عبارت‌اند از:

• سارکوم: سارکوم نوعی سرطان است که در عضلات، بافت چربی ورگه‌ای خونی ایجاد می‌شود.
• ملانوم: ملانوم نوعی سرطان است که در سلول‌هایی به نام ملانوسیت آغاز می‌شود. این سلول‌ها منجر به رنگ قهوه‌ای پوست خواهند شد.
• کارسینومای سلول سنگفرشی: سرطان سلول سنگفرشی در بیشتر موارد سرطان آلت تناسلی نقش دارد و از سطح پوست ختنه‌گاه شروع می‌شود. در بعضی از بیماران، ین سرطان از سطح داخلی پوست ختنه‌گاه نیز شروع می‌شود و توانایی انتشار به سایر قسمت‌های آلت تناسلی مرد را دارد.
• کارسینوم سلول بازال: کارسینوم سلول بازال از درون لایه داخلی پوست شروع می‌شود. این سرطان به‌صورت تدریج آغاز می‌شود، اما به سایر نقاط بدن انتشار نمی‌یابد.

علل سرطان آلت تناسلی مرد

برخی از شایع‌ترین علت‌های سرطان آلت تناسلی مرد، عبارت‌اند از:

• بهداشت شخصی ضعیف: ماده‌ای به نام smegma، مایعی غلیظ است که در زیر پوست ختنه جمع می‌شود. در مردانی که ختنه نشده‌اند؛ احتمال تجمع اسمگما در محل پوست ختنه‌گاه وجود دارد. در این وضعیت اگر محل ختنه‌گاه به‌درستی تمیز نشود، اسمگما به‌عنوان یک ماده پنیر جمع می‌شود و می‌تواند به رشد سرطان کمک کند.
• پسوریازیس: پسوریازیس نوعی بیماری است که می‌تواند به‌شدت روی پوست تأثیر بگذارد. سابقه ابتلا به بیماری پسوریازیس و درمان با داروهایی مانند پسورالن می‌تواند در بروز سرطان آلت تناسلی مؤثر باشد.
• اشعه ماوراءبنفش: قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش به آلت تناسلی مرد می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان آلت تناسلی را افزایش دهد.
• علائم و نشانه‌های سرطان آلت تناسلی مرد

سرطان آلت تناسلی می‌تواند منجر به بروز برخی علائم شود. اولین علامت قابل‌توجه سرطان آلت تناسلی به‌طور معمول یک توده یا زخم در آلت تناسلی مرد است. ممکن است شبیه یک برآمدگی کوچک، ناچیز یا زخم بزرگ و آلوده باشد. مشهودترین تغییر در نوک آلت تناسلی مرد دیده می‌شود. تغییر رنگ پوست، در بعضی از مردان نیز در پوست ختنه‌گاه دیده می‌شود.
علائم و نشانه‌های قابل‌توجه دیگر این سرطان، عبارت‌اند از:

• تشکیل یک توده
• خونریزی از ضایعه
• ترشح چرک مانند
• درد آلت تناسلی مرد
• افزایش ضخامت پوست
• تشکیل برجستگی یا پوسته
• بثورات مخملی و مایل به قرمز

بعضی از بیماران ممکن است درد در ناحیه برآمدگی یا ضایعه در پوست ختنه‌گاه را تجربه کنند؛ درحالی‌که بیماران دیگر اصلاً درد ندارند. از طرفی هم ممکن است بیمار در نوک آلت تناسلی خود التهاب را تجربه کند. در برخی از بیماران، در ناحیه کشاله ران، توده همراه با بزرگ شدن غدد لنفاوی دیده می‌شود. گره‌های لنفاوی ممکن است زیر سطح پوست صاف باشند. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که همه گره‌های لنفاوی بزرگ‌شده، نشان‌دهنده‌ی سرطان نیستند. ممکن است به دلیل عفونت در آلت تناسلی مرد رخ دهد.

عوامل خطر سرطان آلت تناسلی مرد

مردانی که ختنه نمی‌شوند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان آلت تناسلی قرار دارند. این ممکن است به دلیل مردان ختنه نشده در معرض خطر سایر بیماری‌ها، از جمله فیموز یا تنگی غلاف و به Smegma هستند که بر آلت تناسلی تأثیر می‌گذارند. فیموز بیماری است که در آن پوست ختنه‌گاه سفت و جمع می‌شود. مردان مبتلا به فیموز در معرض خطر ابتلا به اسمگما هستند. Smegma ماده‌ای است که هنگام جمع شدن سلول‌های پوستی مرده، رطوبت و روغن در زیر پوست ختنه‌گاه تشکیل می‌شود. همچنین ممکن است وقتی مردان ختنه نشده نتوانند ناحیه زیر پوست ختنه‌گاه را به‌درستی تمیز کنند، ایجاد شود.

عوامل خطر مختلف مرتبط با سرطان آلت تناسلی مرد، عبارت‌اند از:

• سن: مردان با بیش از 60 سال سن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان آلت قرار دارند.
• مصرف سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند عملکرد جنسی را کاهش دهد و حتی ممکن است منجر به بروز طیف وسیعی از بیماری‌های مختلف شود. علاوه بر آن، خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی در این بیماران افزایش می‌یابد.
• عفونت‌های مقاربتی: عفونت‌های منتقله از راه مقاربتی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی و ویروس نقص ایمنی انسانی می‌تواند به‌عنوان یک عامل خطر برای سرطان آلت تناسلی نقش داشته باشد.

تشخیص سرطان آلت تناسلی

تشخیص سرطان آلت تناسلی مرد، نیاز به معاینه فیزیکی آلت تناسلی بیمار توسط پزشک دارد. تغییرات رنگ و توده‌ها در قسمت آلت تناسلی می‌توانند در تشخیص سرطان مؤثر باشد؛ اما پزشک باید برای تشخیص دقیق، سابقه پزشکی بیمار را بررسی کند. سایر روش‌های تشخیصی برای شناسایی سرطان آلت تناسلی مردانه، عبارت‌اند از:

در نمونه‌برداری، قسمت کوچکی از بافت آلت تناسلی بیمار برداشته می‌شود. اگر نتایج بیوپسی علائمی از سرطان را نشان دهد، ممکن است پزشک سیستوسکوپی را انجام دهد تا ببیند آیا سرطان انتشاریافته است یا خیر. سیستوسکوپی شامل استفاده از ابزاری به نام سیستوسکوپ است. سیستوسکوپ یک لوله نازک با یک دوربین کوچک و در انتها نور است. در طی سیستوسکوپی، پزشک به‌آرامی سیستوسکوپ را در دهانه آلت تناسلی قرار می‌دهد. با این کار پزشک می‌تواند نواحی مختلف آلت تناسلی مرد و ساختارهای اطراف آن را مشاهده و تعیین کند که آیا سرطان انتشاریافته است یا خیر. در برخی موارد، گاهی اوقات MRI از آلت تناسلی مرد انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که سرطان به بافت‌های عمیق آلت تناسلی نفوذ نکرده است. پزشک برای دیدن محل و اندازه تومور، عکس‌برداری با اشعه ایکس، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا MRI را توصیه می‌کند.

مراحل سرطان آلت تناسلی مرد

مراحل سرطان آلت تناسلی در تعیین میزان شیوع سرطان مؤثر هستند و عبارت‌اند از:

• مرحله 0: در این مرحله، سرطان فقط در لایه سطحی پوست دیده می‌شود. اما سرطان به سایر قسمت‌های بدن منتشر نمی‌شود.
• مرحله 1: در مرحله 1، سرطان به بافت همبند انتشاریافته است و لایه‌ها درست در زیرپوست قرار دارند. در این مرحله نیز سرطان به سایر قسمت‌های بدن منتشر نمی‌شود.
• مرحله 2: در مرحله 2، سرطان به رگ‌های خونی یا غدد لنفاوی انتشار پیداکرده و بافت همبند به‌شدت از بین می‌رود.
• مرحله 3A: در این مرحله، سرطان به مجرای ادرار منتشر می‌شود و یک یا دو غدد لنفاوی را درگیر می‌کند. در این مرحله سرطان به سایر اندام‌ها سرایت نمی‌کند.
• مرحله 3B: در این مرحله سرطان گره‌های لنفاوی را درگیر کرده و بافت‌های نعوظ آلت تناسلی مرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تفاوت عمده بین مرحله 3 A و 3B، درگیری چندین گره لنفاوی در 3B است.
• مرحله 4: این مرحله، شدیدترین و پیچیده‌ترین مرحله در سرطان آلت تناسلی است که درگیری سرطان در کیسه بیضه، پروستات و استخوان شرمگاهی مشاهده می‌شود.

درمان سرطان آلت تناسلی

درمان سرطان آلت تناسلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دارو: استفاده موضعی از دارو به‌صورت کرم برای بیمار مفید خواهد بود.
• لیزر: از لیزر می‌توان برای تخریب بافت‌های سرطانی استفاده کرد.
• کرایوتراپی: کرایوتراپی روشی است که در آن سلول‌های سرطانی با استفاده از محصولات یا وسایل بسیار سرد شده از بین می‌رود.
• Mohs Surgery: جراحی است در آن لایه آسیب‌دیده آلت تناسلی برداشته می‌شود. علاوه بر آن، برخی روش‌های جراحی برای از بین بردن غدد لنفاوی وجود دارند.
• پنکتومی: نوعی عمل جراحی است که در آن قسمتی از آلت تناسلی بیمار کامل برداشته می‌شود.
• شیمی درمانی
• پرتودرمانی

در شرایطی که سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال بهبودی کامل وجود دارد؛ اما در شرایطی که سرطان به غدد لنفاوی یا غدد دیگر بدن سرایت نكرده باشد، میزان بقای بیماران در حدود 85 درصد تخمین زده می‌شود. پس از رسیدن سرطان به اندام‌های حیاتی، بقا به 59 درصد کاهش می‌یابد. گزارش‌ها حاکی از آن است که متوسط عمر بیماران مبتلا به سرطان آلت تناسلی مرد حدود 5 سال است.

پیشگیری از سرطان آلت تناسلی

ختنه بهترین روش برای پیشگیری از سرطان آلت تناسلی مرد است. همچنین ختنه فرصتی را برای تمیز و سالم نگه‌داشتن آلت تناسلی مرد فراهم می‌کند. اگر بیمار از بیماری‌هایی مانند فیموز رنج می‌برد، پس باید تمرینات خاصی را انجام دهد که برای شل شدن پوست ختنه‌گاه مفید هستند. علاوه بر آن، مردان باید رابطه جنسی محافظت‌شده‌ای داشته باشند. استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی مانند ایدز توصیه می‌شود.