نمونه برداری از بیضه به چه دلایلی انجام می شود ؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

نمونه برداری از بیضه یا همان بیوپسی بیضه برای بررسی کیفیت اسپرم آقایان انجام می گیرد . در این نمونه برداری یک تکه کوچک از بیضه برداشته می شود . البته این تکه های نمونه می تواند از یک بیضه یا هر دو بیضه برداشته شود . تکه های نمونه گیری شده برای بررسی از نظر کیفیت اسپرم و وجود اسپرم مورد ارزیابی قرار می گیرند . در این مطلب به بررسی دلایل انجام بیوپسی بیضه می پردازیم .

تکنیک بیوپسی ( نمونه برداری بافتی ) سوزنی بیضه به عنوان یک راهکار بسیار مناسب جهت تشخیص ناباروری ، اغلب در مبتلایان به آزواسپرمی ( فقدان اسپرم ) با سطح نرمال FSH استفاده می شود چرا که در آن ها ، امکان تشخیص مشکلات انسدادی از مشکلات و نقص های اسپرماتوژنز وجود ندارد و در واقع ، بیوپسی بیضه سوزنی با تشخیص ضایعات انسدادی ، باعث انتخاب راهکار جراحی جهت درمان ناباروری می شود .

لازم به ذکر است که تکنیک نمونه برداری از بیضه ، تنها راهکار تشخیص قطعی وجود یا فقدان اسپرم در مردان مبتلا به آزواسپرمی می باشد که توسط جراحی ( روش TESE ) یا با سوزن مخصوص ( روش PESA ) انجام می شود و هر دوی این روش ها با قرارگیری در شرایط استریل اتاق عمل انجام می شود .

دلایل انجام بیوپسی بیضه

نمونه برداری از بیضه به منظور انجام آزمایش های تشخیصی و بدست آوردن اسپرم از بیضه برای استفاده در IVF و سایر روش های کمک باروری نظیر IUI و میکرواینجکشن انجام می شود . لازم به ذکر است که همه ی بیماران آزواسپرمی نیازی به انجام بیوپسی ندارند و در صورتیکه آزواسپرمی به علت فقدان لوله های منی در دو طرف باشد ، بیوپسی انجام نمی شود . مشخص شده است که فرآیند تولید اسپرم در نقاط مختلف بیضه متفاوت است . این به ویژه برای مردان مبتلا به آزواسپرمی صدق می کند .

اگر بیمار در سرتاسر بیضه فاقد فرایند تولید اسپرم باشد ، آن را نارسایی کامل بیضه می گویند ولی ممکن است فقط یک قسمت از بیضه اسپرم تولید نکند ، که به آن نارسایی نسبی بیضه در تولید اسپرم می گویند . در نمونه برداری از بیضه ممکن است نمونه از آن قسمتی برداشته شود که فاقد فرایند تولید اسپرم می باشد ولی سایر قسمت های بیضه طبیعی هستند . بنابراین تکیه مطلق بر جواب یک نمونه برداری از بیضه صحیح نیست .

امروزه توصیه می کنند که بیضه را به چهار قسمت تقسیم کرده و حداقل از هر قسمت یک نمونه برداری انجام شود . بعد از نمونه برداری از بیضه در صورت حصول اسپرم بالغ ، نمونه ها منجمد می شوند تا در فرآیند های کمک باروری از آن ها استفاده شود ؛ چرا که در برخی از موارد این نمونه ها تنها اسپرم های باقی مانده برای بیمار می باشند و ممکن است در بیوپسی های بعدی پزشک نتواند اسپرم بالغی را پیدا کند .

با بیوپسی بیضه می توان اسپرم را مورد ارزیابی قرار داد . چندحالت را می توان بررسی کرد :

1. سلول زایا وجود دارد یا خیر ؟
2. اگر سلول زایا وجود دارد ، تکامل یافته هستند یا به صورت نابالغ وجود دارد ؟
3. به چه میزان اسپرم بالغ در نمونه ی برداشته شده وجود دارد ؟

تفسیر نتیجه بیوپسی بیضه

تفسیر نتایج نمونه برداری از بیضه ، اهمیت بسیاری در انتخاب بهترین روش درمان دارد . در واقع ، با وجود این که نمونه برداری از بیضه جزو عمل های جراحی ساده می باشد که تنها از طریق یک شکاف کوچک روی پوست کیسه بیضه انجام می شود ؛ اما تفسیر نتایج آن کار مهم و مشکلی است .
بطور کلی تفسیر نتایج از حاصل از بیوپسی بیضه به ۴ دسته تقسیم می شوند :

• طبیعی : در این مورد علت فقدان اسپرم ، مشکلات بیضه نمی باشد .
• توقف در تکامل اسپرم : اسپرم ها برای تکامل باید ۱۶ مرحله را سپری کنند . گاهی این تکامل در یک مرحله متوقف می شود .
• کمبود تولید اسپرم : در این مورد ، در بخش هایی از بیضه تکامل کامل اسپرم انجام می شود ولی این بخش ها محدود هستند و اسپرمی در مایع منی ظاهر نمی شود .
• فقدان سلول های زایا : این بیماران فاقد هرگونه سلول زایا در بیضه می باشند .

نکاتی در ارتباط با بیوپسی بیضه ( TESE )

• به صورت سرپایی انجام می شود
• مدت زمان عمل 15 دقیقه است
• نیازی به بستری نیست
• ممانعتی در مصرف دارو وجود ندارد
• نمونه برداری در اتاق جراحی و با رعایت بهداشت کامل صورت می گیرد
• حدود ۲ ساعت پس از انجام عمل بیمار از مرکز درمانی مرخص می شود
• برش جراحی غالبا ۱ تا ۲ سانتی متر طول دارد
• انجام بیوپسی بیضه عمل ساده ای است ولی تفسیر نتیجه آن مشکل است
• در نمونه برداری از بیضه بهتر است به یک نمونه اکتفا نشود