بزرگی غده پروستات یکی از مواردی است که در صورت تشخیص به موقع و درمان آن می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری و در نهایت عوارض آن را کاهش داد. سونوگرافی ترانس رکتال به عنوان یکی از ابزارهای تشخیصی دقیق برای بررسی سرطان پروستات شناخته شده است.سونوگرافی به این شکل انجام می شود که لازم است تا پروب سونوگرافی از راه مقعد وارد بدن شود تا بتواند وضعیت دقیق و اندازه آن را تشخیص دهد.

سونوگرافی ترانس رکتال با تابش امواج اولتراسونیک به نواحی پروستات و بافت های اطراف سبب می گردد تصویری به عنوان خروجی بر روی مانیتور ظاهر شود، از این نوع سونوگرافی بیشتر مواقعی که فرد دچار مشکلاتی در ناحیه پروستات شده و نیاز به تخلیه مداوم مثانه خود داشته باشد استفاده می شود.

دلایل انجام سونوگرافی رکتال

سونوگرافی رکتال در اکثر موارد برای تشخیص سرطان پروستات انجام می شود. دیگر دلایل انجام این روش تصویربرداری عبارتند از:

• PSA بالا در آزمایش
• وجود توده در پروستات
• مشکلات باروری مردان
• بررسی سایز توده در پروستات
• موارد مشکوک و خطرناک در آزمایش DRE
• بررسی جریان خون در پروستات و اطراف آن
• وجود تخمدان پلی کیستیک در دختران باکره
• تزریق داروی سرطانی یا غیر سرطانی به غده پروستات
• چکاپ های دوره ای برای پیشگیری از بیماری یا کنترل فرآیند درمان
• قرارگیری دانه های رادیواکتیو (Radiation Seeds) و ایمپلنت آن ها برای درمان سرطان پروستات

نحوه انجام سونوگرافی رکتال

این روش در بیمارستان یا مراکز خصوصی یا دولتی سونوگرافی و رادیولوژی انجام می شود. روش انجام این تست ممکن است بسته به شرایط بیمار و ترجیح متخصص سونوگرافی متفاوت باشد؛ اما به طور کلی ، سونوگرافی رکتال طی فرایند زیر انجام می شود:

• پس از حضور در اتاق سونوگرافی بیمار خود را با گان مخصوص بیمارستانی تعویض می کند.
• از بیمار خواسته می شود جواهرات و زیورآلات و کلیه اجسام فلزی را از خود دور کند.
• پس از آن بیمار روی تخت مخصوص سونوگرافی به پهلو دراز کشیده و پاهای خود را به سمت شکم جمع می کند.متخصص سونوگرافی پس از قراردادن روکش لاتکس روی مبدل سونوگرافی و مالیدن ژل مخصوص روی آن، مبدل سونوگرافی را وارد مقعد بیمار می کند.
• متخصص سونوگرافی مبدل سونوگرافی را در جهات مختلف درون مقعد بیمار حرکت می دهد تا کلیه بخش های ناحیه مقعد، پروستات و سایر بافت های مجاور تحت پوشش تصویربرداری قرار گیرند.
• در صورتی که متخصص سونوگرافی بخواهد جریان خون را در ناحیه مورد نظر ارزیابی کند، از مبدل سونوگرافی رنگی داپلر استفاده می کند. پس از پایان سونوگرافی، متخصص مبدل را از مقعد بیمار خارج می کند.
• انجام سونوگرافی رکتال ممکن است به دلیل قرار گرفتن در وضعیت ثابت کمی احساس ناراحتی در بیمار ایجاد کند. متخصص سونوگرافی برای کاهش این ناراحتی سعی می کند آزمایش را در کوتاه ترین زمان ممکن انجام دهد. پس از انجام سونوگرافی مقعد نیازی به انجام مراقبت های خاصی نیست و بیمار می تواند رژیم غذایی عادی و فعالیت های روزانه خود را پیگیری کند.

آمادگی برای انجام سونوگرافی رکتال

1. ممکن است از شما خواسته شود از مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپیرین حدود یک هفته قبل از تصویربرداری خودداری کنید.
2. معمولاً برای انجام سونوگرافی رکتال نیازی به مصرف نکردن مایعات و غذا نیست.
3. ممکن است برای حفظ آرامش شما در حین تصویربرداری ، به شما یک مسکن یا داروی بی حسی موضعی تجویز شود.
4. در روزهای منتهی به انجام سونوگرافی، مطمئن شوید که پزشک شما از وجود هرگونه آلرژی که به داروها دارید، اطلاع داشته باشد، مخصوصا از وجود آلرژی به آنتی بیوتیک ها.
5. ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از تنقیه و انجام آزمایش، مقعد و رکتوم را تمییز کنید.

تفسیر نتایج سونوگرافی ترانس رکتال

سونوگرافی رکتال از روش های رایج و موثر در تشخیص و ارزیابی پولیپ ها و تومورهای سرطان های مقعدی و همچنین بررسی پروستات است. با استفاده از این روش پزشک می تواند با دقت بسیار زیادی محیط، اندازه و فاصله تومور از سایر بافت های سالم مجاور در کانال مقعد را مشاهده و اندازه گیری نماید. لازم به ذکر است تفسیر و ارائه نتایج سونوگرافی رکتال با توجه به اطلاعات بدست آمده توسط پزشک متخصص می بایست بررسی شود.

عوارض سونوگرافی رکتال

همانند هر نوع درمان پزشکی دیگر، سونوگرافی ترانس رکتال نیز دارای عوارضی می باشد. البته بیش تر عوارض ترانس رکتال زمانی که با بیوپسی پروستات همراه می شود، نمایان می گردد. در ذیل به برخی از عوارض این آزمایش اشاره می نماییم.

• مقداری خونریزی پس از انجام تست ترانس رکتال کاملاً طبیعی است.
• در محلی که بیوپسی از آن انجام گرفته است، ممکن است تا چند روز حس درد پدید آید.
• وجود خون در ادرار، مدفوع و مایع منی تا چندین هفته پس از آزمایش.
• تورم در بافت پروستات.

هزینه سونوگرافی ترانس رکتال

هزینه این نوع سونوگرافی همانند اکثر سونوگرافی های دستگاه گوارش طبق تعرفه مصوب وزارت بهداشت و درمان کشور محاسبه و دریافت می شود و ممکن است پوشش های بیمه ای شرکتهای مختلف بیمه در آن کمی متفاوت باشند.

نسخه اصلی مطلب علت انجام سونوگرافی رکتال را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---