نحوه انجام سونوگرافی کالر داپلر

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی داپلر یک روش تصویربرداری است که برای نشان دادن حرکت خون در رگ های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای این کار از امواج صوتی استفاده می‌شود. سونوگرافی داپلر به پزشکان کمک می‌کند تا بدون استفاده از اشعه‌ی ایکس یا هرگونه تزریق، بتوانند از آنچه درون رگهای بیمار در حال روی دادن است اطلاعات لازم را به دست بیاورند.سونوگرافی داپلر یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است که بیمار را در معرض تابش مضری قرار نمی‌دهد.

هیچ‌گونه خطری در ارتباط با این نوع آزمایش وجود نداشته و افراد در طول انجام این آزمایش، احساس ناراحتی نخواهند داشت. با انجام سونوگرافی داپلر می‌توان از مشکلاتی مانند لخته شدن خون، نارسایی وریدی، انسداد شریانی، بیماری‌های مادرزادی قلبی و تنگی شریان کاروتید و نقص دریچه قلب و ... اطلاعات مفید و مورد نیاز پزشکان را به دست آورد

نحوه انجام سونوگرافی کالر داپلر

برای انجام این روش بیمار بر روی یک تخت معاینه دراز می‌کشد، سپس پزشک سونوگرافیست یک ژل محلول در آب را بر روی مبدل قرار داده و امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل عروق یا رگ‌های مورد مطالعه هدایت می‌کند.

برای بررسی شریانها، سونوگرافیست ممکن است کاف فشار خون را در اطراف مناطق مختلف بدن قرار دهد. این کاف‌ها به طور معمول روی ران پا، ساق پا، مچ پا یا نقاط مختلف در امتداد بازو قرار می‌گیرند و به مقایسه فشار خون در قسمت‌های مختلف پا یا دست کمک می‌کنند. تصاویر درحالی‌که مبدل به پوست فشار وارد می‌آورد و در امتداد دست یا پا حرکت می‌کند، ایجاد می‌شوند. مبدل، امواج صوتی را از طریق پوست و سایر بافت‌های بدن به رگ‌های خونی می‌فرستد. امواج صوتی از رگ‌های خونی خارج شده و اطلاعات را برای پردازش و ضبط به رایانه ارسال می‌کند. رایانه نمودارها یا تصاویری تولید می‌کند که جریان خون از طریق عروق و رگ‌ها را نشان می‌دهد. مبدل برای مقایسه به مناطق مختلف منتقل می‌شود و با تشخیص جریان خون ممکن است صدای خاصی را در حین انجام این روش تصویربرداری بشنوید.

زمان انجام سونوگرافی کالر داپلر

در صورت بروز علائم کاهش جریان خون یا بیماری قلبی ممکن است به سونوگرافی داپلر نیاز داشته باشید. علائم بسته به شرایط ایجاد کننده مشکل در بیماران مختلف متفاوت است.

برخی از شرایط و علائم جریان خون فهرست معرفی می‌گردد.

1- علائم بیماری شریانی محیطی (PAD):

• تهوع یا ضعف در پاها
• گرفتگی دردناک در باسن یا عضلات ساق پا به هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
• احساس سرما در ناحیه پا
• تغییر رنگ و یا براق شدن پوست پا

2- علائم مشکلات قلبی:

• تنگی نفس
• تورم در پاها یا شکم
• خستگی

3- درصورتی‌که یکی از این موارد را داشته باشید:

• فرد سکته کرده باشد.
• بعد از سکته مغزی پزشک ممکن است نوع خاصی از سونوگرافی داپلر به نام ترانس کرانیال داپلر (transcranial Doppler) برای بررسی جریان خون به مغز را درخواست دهد.
• اگر صدمه ای به رگ های خونی شما وارد شده باشد.
• چنانچه در حال درمان یک اختلال جریان خونی هستید.
• اگر باردار هستید و پزشک شما تشخیص دهد که شما یا نوزاد متولد نشده ممکن است مشکل جریان خون داشته باشید.
• اگر باردار هستید در صورتی که کودک متولد نشده شما کوچک‌تر از آنچه در این مرحله از بارداری است، باشد و یا اگر از نظر سلامتی مشکل خاصی داشته و پزشک شما مشکوک شود نیاز به سونو داپلر احساس می‌شود که از جمله این موارد می‌توان به بیماری فشار خون بالا اشاره کرد که بر روی زنان باردار و جنین تأثیر می‌گذارد.

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی کالر داپلر

• بهتر است که برای انجام این سونوگرافی لباسی گشاد به تن کنید، اگرچه ممکن است پزشک از شما بخواهد که لباستان را دربیاورید و روپوش مخصوص را بپوشید. همچنین بهتر است که زیورآلات و جواهرات خود را در منزل بگذارید؛ زیرا در حین انجام فرایند از شما خواسته می‌شود تا تمام زیورآلاتی که در ناحیه‌ی مورد آزمایش بدن قرار دارند را دربیاورید.
• اگر این سونوگرافی برای آزمایش DVT روی پاهایتان است نیاز نیست که کار دیگری انجام دهید؛ اما اگر سونوگرافی داپلر روی شکم‌ انجام گیرد، پزشک از شما می‌خواهد که بین 6 تا 12 ساعت قبل از سونوگرافی چیزی نخورید و نیاشامید. در این بازه‌ی زمانی فقط می‌توانید برای مصرف داروهایتان مقدار بسیار کمی آب بنوشید.
• افرادی که قرار است سونوگرافی داپلر روی لگنشان انجام گیرد باید یک ساعت قبل از سونوگرافی، حدود یک لیتر آب بنوشند. برای اینکه سونوگرافی کارایی لازم را داشته باشد باید مثانه پر باشد.

نتایج سونوگرافی کالر داپلر

پزشک، معنای تصاویر به‌ دست‌ آمده را توضیح می‌دهد. اگر این سونوگرافی را به منظور تشخیص DVT انجام داده باشید، آنچه را که تصاویر در مورد جریان خونتان نشان می‌دهند را توضیح می‌دهد و شما را در مورد قدم بعدی و اقداماتی که باید انجام دهید، راهنمایی می‌کند.

عوارض سونوگرافی کالر داپلر

سونوگرافی داپلر خطری برای مادر و جنین ندارد و برعکس در صورت نیاز، عدم انجام سونوگرافی در تمام دوران بارداری می‌تواند خطرناک باشد. همچنین سونوگرافی داپلر خطر بارداری‌های پرخطر را کاهش می‌دهد.