علت تنگی لگنچه به حالب چیست؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

حالب یک لوله است که ادراری که در کلیه تولید شده است را به مثانه می برد. این لوله محل تنفس کلیه ها نیز در نظر گرفته می شود؛ به طوری که اگر تنگ یا مسدود شود سبب خفه شدن و فشار به کلیه ها می شود. در این مقاله به بررسی بیش تر علت تنگی لگنچه به حالب می پردازیم.

به طور کلی علت هایی که سبب تنگ شدگی و انسداد حالب می شوند را به دو گروه اکتسابی و مادرزادی تقسیم می کنند. شایع ترین انسداد حالب، تنگی محل اتصال حالب به کلیه ها یا همان لگنچه (UPJO) می باشد. لازم به ذکر است این انسداد در گروه علل مادرزادی جای می گیرد. در این عارضه، به دلیل عبور یک رگ غیر طبیعی از گلگوه کلیه و اعمال فشار، لوله حالب در محلی که به کلیه متصل می شود دچار انسداد یا تنگ شدگی می شود؛ یا اینکه به طور مادرزادی آن قسمت از لوله حالب تنگ است . نهایتا سرعت جریان خروج ادرار از کلیه به درون حالب کاهش می یابد و باعث اتساع کلیه ها و در نتیجه آسیب به آنها می شود.

تنگ شدگی مذکور به وسیله سونوگرافی شکمی از رحم، پیش از تولد نوزاد قابل تشخیص است.

تنگی لگنچه به حالب چه علائم و نشانه هایی دارد؟

• استفراغ
• ادرار خونی
• توده شکمی
• سنگ کلیه
• اختلال رشد
• درد خفیف و مداوم پهلوها و کمر به ویژه پس از مصرف مایعات
• گاهی فشار بالای خون نیز می تواند جزء علائم این بیماری باشد
• علائمی که نشان دهنده ی عفونت ادراری باشند
• تب و لرز که ممکن است به علت عفونت دیده شود

متاسفانه این عارضه در موارد زیادی بدون علامت است و ممکن است به طور اتفاقی به وسیله سونوگرافی یا عکس برداری ها به خصوص قبل از تولد تشخیص داده شوند.

اگر این تنگی شدگی شدید و بی علامت باشد، پس از اینکه کلیه ها از کار افتاد تشخیص داده می شود.

تنگی لگنچه به حالب به چه دلایلی رخ می دهد؟

• همانطور که گفتیم علل این بیماری به دو دسته مادرزادی و اکتسابی تقسیم می شوند.
• علل مادرزادی در اکثر موارد، هنگامی که جنین در حال رشد در رحم می باشد تشخیص داده می شود.
• اعمال فشار توسط یک رگ خونی غیرطبیعی بر روی حالب، روش های درمانی که به منظور رفع انسداد ناشی از سنگ انجام شده و هر دستکاری بر سیستم ادراری ، می توانند با ایجاد کردن بافت فیبروز در ناحیه اتصال حالب به لگنچه، سبب این تنگ شدگی به صورت اکتسابی شوند.

این بیماری به چه روش هایی قابل تشخیص است؟

سونوگرافی:

ساده ترین و ارزان ترین روش می باشد که در آن کلیه ها به صورت متورم دیده می شوند. هرچه این تورم بیش تر باشد تنگ شدگی نیز شدیدتر می باشد. این روش حتی در زنان باردار و زمان جنینی نیز قابل استفاده است.

CT Scan شکم:

این روش دقت بیش تری از سونوگرافی دارد؛ اما عیبی که دارد این است که در زمان بارداری نمی توان از این روش استفاده کرد.

پیلوگرافی وریدی:

با تزریق ماده حاجب به وریدها و ترشح آن ها به وسیله کلیه ها، می توان محل انسداد و مسیر حالب را مشخص کرد.

پیلوگرافی رتروگراد:

اگر به دلیل اختلال در کلیه نتوان ماده حاجب را تزریق نمود، می توان به کمک روش سیستوسکوپی، ماده حاجب را به طور مستقیم داخل لگنچه تزریق کرد نهایتا با خروج کاتتر و به کمک انجام رادیولوژی می توان محل گرفتگی را مشخص کرد.

MRI:

به کمک این روش می توان وضعیت کلیه، حالب و مثانه را مشاهده کرد.

اسکن هسته ای کلیه:

این روش اطلاعات کافی برای متوجه شدن شدت تنگی و میزان عملکرد کلیه به ما می دهد که با استفاده از همین اطلاعات برای درمان بیمار تصمیم گیری انجام می شود. به عبارتی اسکن هسته ای کلیه، روش اصلی برای تشخیص قطعی این عارضه می باشد.

با چه روش هایی می توان این بیماری را درمان کرد؟

برای درمان این بیماری دو روش کلی وجود دارد که عبارتند از:

1. جراحی
2. آندوسکوپی

• انواع روش های جراحی تنگی لوله حالب شامل اندوسکوپیک، لاپاراسکوپیک و جراحی باز می شود.

چه زمانی بیمار به جراحی نیاز دارد؟

• برخی از عللی که موجب ضرورت انجام جراحی می شوند عبارت اند از:
• عفونت ادراری راجعه
• هماچوری
• درحالی که بیمار علائمی ندارد، عملکرد کلیه کمتر از 40 درصد می باشد.
• تورم کلیه ها به همراه گذر زمان
• بیش تر بودن قطر حالب از 13 میلی متر
• کاهش عملکرد کلیه بیش از 5 درصد (نسبت به مراجعه قبلی)
• فشار خون بالا ثانویه