هالوکس والگوس و درمان با اسپلینت

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

هالوکس والگوس یا انحراف شست پا که با نام بونیون (bunion) نیز شناخته می شود، می تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی در افراد شود. بنابراین لازم است تا برنامه های لازم جهت درمان انحراف شست پا توسط بیمار پیگیری شود. این بیماری یکی از شایع ترین مشکلات پا در بزرگسالان است که میزان شیوع آن در حدود ۳۵٪ در افراد بالای ۶۵ سال بوده و در زنان بیشتر از مردان است.

بونیون (هالوکس والگوس):

بونیون یک برآمدگی است که در قسمت خارجی انگشت شست پا ایجاد می شود. این ناهنجاری پا در اثر سال ها فشار بر مفصل شست پا (مفصل متاتارسوفالانژیال یا MTP) ایجاد می شود. سرانجام مفصل انگشت از حالت تراز خارج می شود و یک برجستگی استخوانی ایجاد می شود. اصطلاح پزشکی بونیون Hallux Abducto Valgus است.

انواع بونیون:

بونیون در شست پا شایع ترین نوع است. انواع دیگر شامل:

• هالوکس والگوس مادرزادی: برخی از نوزادان با بونیون متولد می شوند.
• هالوکس والگوس نوجوانان: نوجوانان بین 10 تا 15 ساله ممکن است دچار بونیون شوند.
• بونیون تیلور: که به آن Bunionette نیز گفته می شود، در قسمت بیرونی انگشت کوچک شکل می گیرد.

علت ایجاد بونیون:

فشار ناشی از راه رفتن (مکانیک پا) یا شکل پا (ساختار پا) باعث می شود انگشت شست پا به سمت انگشت دوم خم شود. بونیون به تدریج در طول زمان اتفاق می افتد. ایستادن طولانی مدت و پوشیدن کفش های نامناسب و باریک می تواند درد را بدتر کند، اما مشکلی ایجاد نمی کند.

عوامل خطر ساز:

در صورت داشتن موارد زیر، احتمال ابتلا به بونیون بیشتر است:

• سابقه خانوادگی بونیون به دلیل مشکلات ارثی در ساختار پا، مانند کف پای صاف
• آسیب های پا
• بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید

علائم بونیون:

یک بونیون شبیه چغندر است، قرمز و متورم. در حقیقت برخی منابع می گویند کلمه bunion از کلمه یونانی به معنی چغندر گرفته شده است. علائم دیگر عبارتند از:

• ناتوانی در خم کردن انگشت شست پا یا درد و سوزش هنگام تلاش برای خم کردن آن
• مشکل در پوشیدن کفش معمولی
• میخچه یا پینه پا
• انگشت چکشی، تاندون ها و مفاصل دردناک و محکم انگشتان پا
• بی حسی در انگشت شست پا

تشخیص:

پزشک می تواند با نگاه کردن به ناحیه بونیون، آن را تشخیص دهد. همچنین ممکن است از اشعه ایکس برای بررسی آسیب مفصل و تراز شدن استخوان استفاده کند.

درمان:

بونیون از بین نمی رود. درمان اغلب بر تسکین علائم متمرکز است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پدها و نوار چسبنده بونیون: پدهای بونیون می توانند آن ناحیه را مهار کرده و درد را کاهش دهند. همچنین می توان از نوار طبی برای نگه داشتن پا در موقعیت صحیح استفاده کرد.
• تعویض کفش: استفاده از کفش هایی با قالب های پهن و عمیق می تواند فشار انگشتان پا را از بین ببرد. ممکن است بتوان از یک دستگاه کششی برای باز کردن کفش های قبلی استفاده کرد.
• کفی طبی: طیف وسیعی از کفی های طبی که در کفش قرار می گیرید، مخصوص هالوکس والگوس هستند که با کاهش علائم بونیون، به کاهش مشکلات کمک می کنند. کفی های مخصوص هالوکس والگوس برای تغییر شکل پا یا جلوگیری از ایجاد هالوکس والگوس طراحی نشده اند بلکه برای کاهش پیامدهای دردناک ناشی از بونیون مناسب هستند. کار آن ها، نحوه ی صحیح قرار گرفتن پا و کاهش فشار بر روی بونیون است.
• اسپلینت: اسپلینت هالوکس والگوس یک آتل پلاستیکی نیمه انعطاف پذیر با پدهای سلولی بسته از جنس فوم در ناحیه پنجه ای است. همچنین دارای پد قابل تنظیم جلوی پا و قابلیت اتصال قلاب-حلقه است. اسپلینت پلاستیکی پا را در طول شب در موقعیت صحیح نگه می دارد تا فشار ملایمی روی ناحیه بونیون ایجاد کند، درد را تسکین دهد و از بدتر شدن احتمالی در هنگام خواب جلوگیری کند. کشش کمی را برای اصلاح تدریجی انحراف انگشتان پا در طول زمان فراهم می کند.درد نباید تا حدی باشد که نتوان به درستی استراحت کرد. اصلاح کننده وقتی موثر عمل می کند که مفصل در قاعده انگشت شست پا، تحت فشار قرار گیرد. این کار باعث احساس درد کمی می شود.
• مسکن ها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) که هم به صورت خوراکی و هم موضعی استفاده می شوند را می توان با کیسه های یخ برای تسکین درد و تورم ترکیب کرد.
• فیزیوتراپی: ماساژ، فیزیوتراپی و سونوگرافی می توانند چسبندگی بافت نرم را برای کاهش درد و التهاب از بین ببرند. در واقع تمریناتی وجود دارد که می تواند به بهبود قدرت ماهیچه های اطراف استخوان بونیون کمک کند و می تواند اندام را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
• تزریق: تزریق استروئید ممکن است درد و تورم را کاهش دهد اما در صورت استفاده مکرر یا تزریق داخل مفصل نیز ممکن است مضر باشد. این روش اغلب یک درمان دیرهنگام در ناحیه بونیون هنگام تلاش برای اجتناب از جراحی است.
• جراحی: اگر درمان های غیر جراحی کمکی نکند و راه رفتن بسیار دردناک شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. این روش بونیونکتومی نامیده می شود. جراح استخوان بونیون را برداشته و استخوان ها را مجدداً تنظیم می کند تا انگشت شست پا به حالت صحیح برگردد.