سنگ شکنی کلیه به چه فرایندی گفته می شود؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

لیتیوتریپسی (سنگ شکن) یک روش غیر تهاجمی است که برای درمان سنگ های خیلی بزرگ کلیه که نمی توانند از مجاری ادراری عبور کنند استفاده می شود. سنگ شکن، سنگ کلیه را از طریق ارسال انرژی اولتراسوند متمرکز یا امواج ضربه ای به طور مستقیم به سنگ کلیه که ابتدا با فلوروسکوپی (نوعی اشعه ایکس) یا اولتراسوند (امواج صوتی با فرکانس بالا) قابل مشاهده شده است درمان می کند. امواج ضربه ای یک سنگ بزرگ را به قسمت های کوچک تبدیل می کنند تا از مجرای اداراری عبور کند. برای شکستن سنگ ها در این روش پزشک باید سنگ ها را از طریق اشعه ایکس یا اولتراسوند ببیند.

انواع درمان غیر دارویی سنگ کلیه:

سنگ شکن با دستگاه ESWL:

درمان سنگ کلیه بادستگاه ESWL یا سنگ شکن برون اندامی به صورت سرپایی (بدون نیاز به بستری) انجام شده و گزینه مناسب برای درمان سنگ کلیه کوچکتر از ۲ سانتی متری موجود در کلیه و سنگ های موجود در نیمه فوقانی حالب می باشد.
شکستن سنگ توسط امواج shock wave بوده و دفع خرده های ریز از طریق سیستم ادراری و بطور عمده طی 1هفته تا 10 روز پس از سنگ شکنی انجام می شود.
از 1هفته قبل از سنگ شکنی، مصرف تمامی داروهای رقیق کننده خون (اسپیرین، پلاویکس یا هپارین) قطع می شوند و هر گونه عفونت سیستم ادراری درمان می شود. به علت اثر سوء امواج Shock wave بر سیستم شنوایی جنین، انجام سنگ شکن برون اندامی (ESWL) طی بارداری ممنوع می باشد.

سنگ شکن با لیزر:

این تکنیک از طریق راه های طبیعی به وسیله جراحی عمومی انجام می شود و در این مورد محل سنگ، نه تنها در مجرای ادرار بلکه تا کلیه نیز بررسی می شود. پزشک متخصص، آندوسکوپ (ابزاری برای معاینه درون هر یک از احشای توخالی) انعطاف پذیر و بسیار نازک به قطر 2/5میلی متر و بسیار بلند به طول 70 سانتی متر به کار می گیرد. این وسیله به پزشک امکان می دهد تا به کمک دوربین ریزی که در داخل وسیله نصب شده، حفره های کلیه را بررسی کند. وقتی که آندوسکوپ به سنگ برخورد می کند، پزشک پرتو لیزر را به سنگ می تاباند که سنگ را خرد می کند و باعث می شود سنگ به خرده های ریزی شبیه به شن تبدیل شود.

در نتیجه این خرده ها، طی چند روز از طریق ادرار دفع می شوند. برای خرد کردن سنگ یک سانتی متری، درمان یک ساعت طول می کشد. این تکنیک جدید که فقط نیاز به 24 ساعت بستری شدن در بیمارستان دارد، در موارد محدودی قابل انجام نیست. بیمارانی که نمی توانند به طور کامل بیهوش شوند از این جمله اند که برای این افراد روشهای مناسب تجویز می شود.

نفرولیتوتومی پوستی (PCNL):

نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) روشی است که برای برداشتن سنگ کلیه از بدن زمانی که خود به خود دفع نمی شوند مورد استفاده قرار می گیرد. یک وسیله کوچک آندوسکوپی کلیه از طریق یک برش کوچک در پهلو شما وارد می شود . و سنگ کلیه برداشته شود.نفرولیتوتومی از راه پوست اغلب برای سنگ های بزرگتر( بزرگتر از ۲ سانتیمتر) استفاده می شود . یا زمانی که سایر روش ها ، مانند سنگ شکن بیرونی ، ناموفق بوده یا امکان پذیر نیست. نفرولیتوتومی از راه پوست معمولا در موارد زیر توصیه می شود:

1. سنگهای بزرگ کلیه بیش از یک شاخه از سیستم جمع آوری کلیه (معروف به سنگ کلیه گوزنی) را مسدود کرده باشد.
2. قطر سنگ های کلیه از ۰.۸ اینچ (۲ سانتی متر) بزرگتر است.
3. سنگهای بزرگ در ابتدای حالب وجود دارد.
4. درمان های دیگر شکست خورده است مانند ESWL

تغذیه بعد از سنگ شکن کلیه

• سبوس سرشار از فیبر است و خوردن آن به دفع کلسیم موجود در ادرار و کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه می انجامد. مصرف روزانه یک کاسه سبوس، حدود 8 میلی گرم فیبر به بدن می رساند.
• هندوانه به دلیل ترکیباتی از قبیل کلسیم، منیزیم، فسفات و کربوهیدرات، سنگ های کلیوی را درمان می کند. پتاسیمی که در هندوانه وجود دارد، با تنظیم و حفظ متعادل مقدار اسید موجود ادرار، در حفظ سلامت کلیه ها موثر است. علاوه بر مواد مغذی فراوانی که این میوه دارد، حاوی مقادیر زیادی آب است که باعث دفع سنگ کلیه می شود. مصرف مداوم هندوانه نه تنها باعث دفع سنگ، بلکه مانع از تشکیل آن در کلیه ها می شود.
• با تمام روش های درمانی که اشاره کردیم، پزشکان متخصص ارولوژی توصیه می کنند در صورت مشاهده علائم سنگ کلیه یا دردهای مشابه، در اولین فرصت به پزشک متخصص ارولوژی مراجعه کنند. روش های خانگی در کنار شیوه های درمان پزشکی می توانند فرصت مغتنمی برای بهبود هر چه سریع تر بیماری بوده و به دفع سنگ های کلیوی کمک کنند.