سنگ کلیه چگونه درمان می شود؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

سنگ های کلیه از کریستاله شدن مواد معدنی در کلیه ساخته میشوند. وجود این سنگها در مجاری ادراری می تواند دردهای ملایم تا نسبتا شدیدی را به همراه داشته باشد. بسیاری از این سنگها را میتوان در خانه دفع کرد، اما بعضی از آنها نیاز به جراحی سنگ کلیه دارند. در نتیجه اولین کار مراجعه به یک متخصص کلیه است تا اندازه و نوع سنگ مشخص شود.

پیشگیری از سنگ کلیه با تغییر سبک زندگی

هیچ روش مطمئن برای جلوگیری از سنگ کلیه وجود ندارد، به خصوص اگر سابقه خانوادگی از این بیماری داشته باشید. ترکیبی از تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی و همچنین برخی از داروها ممکن است به کاهش خطر ابتلا شما به این بیماری کمک کند.

برخی تغییرات در سبک زندگی می توانند راهکارهای برای پیشگیری از سنگ کلیه و تسکیل علائم آن باشند، از جمله:

• آب کافی بنوشید زیر نوشیدن آب بیشتر، بهترین راه برای جلوگیری از سنگ کلیه است. مصرف آب زیاد منجر به افزایش میزان ادرار می شود و برعکس کم آبی باعث غلیظ شدن ادرار خواهد شد. که در این شرایط ممکن است. نمک که عامل تشکیل سنگ است کمتر حل شود.
• مصرف مرکبات افزایش دهید به دلیل وجود سیترات طبیعی در کاهش و جلوگیری سنگ کمک می کند.
• غذاهای غنی از کلسیم بخورید. متداول ترین نوع سنگ کلیه، سنگ اگزالات کلسیم است و بسیاری از افراد باور دارند که باید از خوردن کلسیم خودداری کنند. در حالی که رژیم مناسب کلسیم می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه تا حدودی افزایش دهد.
• نوشابه نخورید. نوشابه از نظر فسفات سرشار از مواد شیمیایی دیگر است که می تواند سبب سنگ کلیه شود.
• میزان مصرف قند را کاهش دهید. ساکارز و فروکتوز موجود در قند و مواد شیرین ممکن است خطر سنگ کلیه را افزایش دهد.
• از مصرف مکمل های ویتامین سی خودداری کنید. مکمل ویتامین C (اسید اسکوربیک) ممکن است باعث ایجاد سنگ کلیه به خصوص در آقایان شود. بررسی ها نشان داده که خطر ایجاد سنگ کلیه در مردانی که مقدار زیادی مکمل ویتامین C مصرف کرده اند دو برابر بوده است.
• مصرف غذاهای غنی از اگزالات را کاهش دهید. برخی از سنگ های کلیه از اگزالات ساخته شده اند که یک ترکیب طبیعی است که در برخی از مواد های غذایی یافت می شود. محدود کردن غذاهای سرشار از اگزالات ممکن است به جلوگیری از شکل گیری سنگ کمک کند.

غذاهای سرشار از اگزالات عبارتند از:

• قهوه
• ریواس
• چغندر
• اسفناج
• شکلات
• بادام زمینی
• سبوس گندم
• محصولات سویا
• سیب زمینی های شیرین

درمان سنگ کلیه کوچک

این سنگ ها به قدری کوچک هستند که معمولا خود به خود دفع می شوند. در برخی از موارد این سنگ ها ممکن است باعث ایجاد درد شوند که معمولا 1 الی 2 روز ادامه پیدا می کند. پزشک ممکن است برای تسکین درد شما داروی ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز کند.

و برای کمک به دفع سنگ های کوچک کلیه:

1. آب بنوشید. نوشیدنی های دیگری مثل چای و قهوه هم مصرف کنید.
2. مقداری آب لیموی تازه به آبی که می نوشید اضافه کنید
3. از مصرف نوشیدنی های گاز دار خودداری کنید.
4. مصرف نمک را به حداقل برسانید

درمان سنگ کلیه بزرگ

برای سنگ های کلیوی که خودشان عبور نمی کنند، اغلب روش درمانی که لیتوتریپسی (سنگ شکن) نامیده می شود، بکار می رود. در این روش از ضربه های امواج برای خرد کردن سنگ های بزرگ به سنگ های کوچکتر، تا بعداً بتوانند از دستگاه ادراری عبور کنند، استفاده می شود. همچنین فنون جراحی برای خارج کردن سنگ های کلیه توسعه یافته اند. این جراحی ها ممکن است از طریق ایجاد برشی کوچک در پوست (برداشت سنگ کلیه از طریق پوست) یا از راه عبور دادن یک وسیله جراحی (آندوسکوپ میزنای) از راه میزراه و مثانه به درون میزنای انجام شود.

تشخیص سنگ کلیه

تشخیص وجود سنگ های کلیه با طرح بارز نشانه ها، وقتی که سایر علل ممکن برای درد در ناحیه شکم یا پهلو رد شوند، مورد ظن قرار می گیرد. معمولاً تصویر برداری در جهت تأیید تشخیص بکار گرفته می شود. روش تشخیصی CT اسکن مارپیچی بدون استفاده از ماده حالب، رایج ترین روش برای پی بردن به وجود سنگ یا انسداد در درون مجاری ادراری است. در خانم های باردار و سایر افرادی که نباید در معرض اشعه قرار گیرند، ممکن است برای کمک به تأیید تشخیص آزمون سونوگرافی انجام شود.

علائم سنگ کلیه

مهم ترین علائم سنگ کلیه شامل:

• درد شدید در کشاله ران و پهلو
• خون در ادرار
• حالت تهوع و استفراغ
• دیدن چرک در ادرار
• احساس سوزش ادرار
• تب و لرز در صورت وجود عفونت کلیه

علل ایجاد سنگ کلیه

• کم آب شدن آب بدن: درواقع وقتی حجم ادرار شما کم شود، غلظت آن بالا می رود که نتیجه ای جز تجمع مواد زاید در کنار یکدیگر و ایجاد سنگ را در پی ندارد.
• سابقه خانوادگی و ژنتیکی: عوامل ژنتیکی مثل بیماری های متابولیک سیستین یورینا که باعث ایجاد سنگ های سیستینی می شود. در عین حال بعضی افراد کلیه پلی کیستیک دارند که منجر به تولید بیشتر سنگ در آنها می شود.
• رژیم غذایی نامناسب: استفاده از موادغذایی که پر از کلسیم و اگزالات باشد، باعث ایجاد سنگ های فسفات و اگزالات کلسیم می شود. برای مثال مصرف غذاهایی همچون اسفناج، ریواس، گریتس (یک نوع هلیم که از ذرت ساخته می شود) و غلات سبوس دار به خاطر بالابودن اگزالات در آنها باید در رژیم غذایی کمتر شود. اما نباید کلسیم را به طور کامل حذف کرد. بلکه مصرف موادغذایی دیگری همچون نمک و مواد غذایی کنسروشده را باید کمتر نمایید. پروتئین های حیوانی و مکمل های ویتامین C هم باید محدود شوند.

انواع سنگ کلیه

1. سنگ های کلسیمی: از رایج ترین انواع سنگ ها، سنگ های کلسیمی هستند که بر اثر کلسیم و اکسالیت بالای خون اتفاق می افتند. مصرف برخی داروهای خاص و افزایش بسیار زیاد ویتامین D، از جمله دلایلی هستند که می توانند موجب افزایش غلظت کلسیم شوند. عوامل ژنتیکی و مصرف مواد غذایی دارای اکسالیت از قبیل اسفناج، می توانند موجب افزایش میزان اکسالیت شوند.
2. سنگ های اسید اوریکی: یکی از فرآورده های متابولیسم پروتئین، اوریک اسید است که افزایش بیش از حد آن می تواند سبب تشکیل سنگ های حالب گردد.
3. سنگ های استرووایت: این نوع سنگ ها، بر اثر عفونت باکتریایی مجاری ادراری اتفاق می افتد و بیشتر در زنان بروز می یابد.
4. سنگ هاس سیستین: در موارد بسیار نادر، عوامل ارثی در برخی افراد باعث دفع بیش از حد نوعی آمینو اسید توسط کلیه می شود و در نهایت منجر به تشکیل سنگ می شود.