واریس چیست و چگونه درمان می شود؟

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

واریس، شایع‌ترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰۱0 درصد جمعیت را مبتلا می‌کند. سیاهرگ‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشاد شده و پر پیچ و خم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده می‌شوند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹۴۰ سالگی برآورد شده است. رگ‌های واریسی بزرگ، کاملاً برجسته و گاهی قابل لمس و متسع و طویل می‌باشند و گاهی قطر بالاتر از ۴ میلی‌متر پیدا می‌کنند.

شکل‌گیری سیاهرگ‌های واریسی تا حدی به شیوه کار سیاهرگ‌ها برمی‌گردد که مانند نردبان عمل می‌کنند. سیاهرگ‌ها داری دریچه‌هایی هستند که به بازگشت تدریجی خون به سمت قلب بدون نشت خون کمک می‌کنند. هنگامی‌که این دریچه‌ها ضعیف می‌شوند یا افتادگی پیدا می‌کنند، خون و مایعات در بخش‌های پایینی پا جمع می‌شوند و با فشار آوردن روی دیواره سیاهرگ‌ها باعث ایجاد سیاهرگ‌های واریسی بزرگ‌تر می‌شوند.

این فرایند با افزایش سن، فشار وزن ناشی از ایستادن یا بی‌حرکتی طولانی، عوامل ژنتیکی، بیماری‌های رگ‌های خونی، تجمع مایعات در بدن و بارداری بدتر می‌شود. گاهی این اختلال کار سیاهرگ‌ها به ورم کردن پاها، احساس درد، خستگی عضلانی، تغییر رنگ پوست یا حتی زخم‌های پوستی می‌انجامد. به افرادی که وریدهای واریسی دارند و دچار عارضه جدی نیستند، می‌توان با اقدامات ساده‌ای کمک کرد، ازجمله این روش‌ها لیزر واریس و اسکلروتراپی می‌باشد که در ادامه بدان می‌پردازیم.

علل ایجاد واریس

از دلایل ایجاد رگ‌های واریسی در پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سن
• جنس مؤنث (تغییرات هورمونی در اثر بلوغ، بارداری و یائسگی می‌تواند منجر به واریس شود و مصرف قرص‌های ضدبارداری این خطر را افزایش می‌دهد).
• داشتن دریچه‌های معیوب در حین تولد
• چاقی
• واریس در بارداری
• سابقه ایجاد لخته‌های خون در پاها
• نشستن یا ایستادن طولانی مدت
• سابقه‌ی خانودگی ابتلا به واریس

علائم واریس

• رگ‌های به رنگ بنفش یا آبی
• رگ‌هایی که به‌صورت پیچ‌خورده و برآمده ظاهر می‌شوند.
• سنگینی، درد و فشار واریس
• رگ‌های بیرون‌زده و متورم
• رگ‌های کوچک‌تری به نام رگ‌های عنکبوتی که می‌توانید بر روی سطح پوست مشاهده کنید.
• گرفتگی عضلات ران یا ساق پا (اغلب در شب)
• تورم خفیف پاها یا مچ پا
• خارش

اگر جریان خون در رگ‌ها بدتر شود، علائم آن شامل موارد زیر می‌باشد:

• ورم پا
• درد پا یا ساق پا پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
• تغییرات رنگ پوست در پا یا مچ پا
• پوست خشک، قرمز و پوسته پوسته شده که به راحتی ترک می‌خورد.
• زخم‌های واریسی در پوست که به آسانی بهبود پیدا نمی‌کنند.
• زخم شدن و سخت شدن پوست پا و مچ پا (می‌تواند به مرور زمان رخ دهد)
• ترومبوز وریدی عمقی (واریس حاد)

انواع رگ‌های واریسی

انواع مختلفی از رگ‌های واریسی وجود دارند از جمله:

1. ورید صافن (واریس طنابی) بزرگ
2. ورید صافن (واریس طنابی) کوچک
3. واریس شاخه‌ای
4. واریس ناحیه تناسلی
5. رگ‌های عنکبوتی

لیزر واریس

لیزر درمانی درون وریدی (EVLA) یک روش درمانی کم تهاجمی جهت درمان نارسایی ورید سطحی است. در روش درمان واریس با لیزر، یک کاتتر ظریف با استفاده از یک سوزن وارد سیاهرگ آسیب‌دیده می‌شود. در این روش در حین جراحی و پس از آن، عوارض و درد زیاد ناشی از جراحی ایجاد نخواهد شد. کاتتر انرژی لیزر را وارد سیاهرگ می‌کند؛ اما مانند روش خارج کردن سیاهرگ، به بافت و اعصاب محیطی آسیب وارد نمی‌کند.

مزایای لیزر رگ‌های واریسی

1. نیاز به بیهوشی و بستری در بیمارستان نیست.
2. سرپایی بوده و در زمان کمتر از یک ساعت انجام می‌شود و بعد از آن بیمار می‌تواند به منزل برود.
3. یک روز پس از درمان لیزری، بیمار می تواند در محل کار خود حاضر شود.
4. این عمل، برش پوستی و خونریزی ندارد و بخیه‌ای هم در کار نیست.
5. درد و سنگینی در پاها، در فاصله زمانی کوتاه پس از لیزر، برطرف می‌شود.
6. مراقبت پس از عمل، ساده و بی‌دردسر است.
7. درمان در یک جلسه انجام می‌شود.

مراحل انجام لیزر واریس

فرآیند انجام کار شامل: مرحله ایجاد بی‌حسی موضعی، جاگذاری فیبر و مرحله اعمال انرژی تابشی برای خشکاندن رگ است.

مرحله جاگذاری فیبر:

پس از ضدعفونی کردن با رعایت شرایط استریلیزاسیون و تحت بی‌حسی موضعی فیبر نازک و قابل انعطاف لیزر یا رادیوفرکونسی در درون رگ واریسی جاگذاری می‌شود این کار با هدایت پروب سونوگرافی صورت می‌گیرد. معمولاً تزریق ماده بی‌حسی با احساس سوزش و درد مختصر در پا همراه است و پس از اتمام این مرحله، بیمار نباید دردی داشته باشد.

مرحله اعمال انرژی تابشی:

پس از اطمینان از جاگذاری، مرحله بعد که در واقع مرحله از بین بردن رگ است شروع می‌شود که در این مرحله میزان مشخصی از حرارت در بازه زمانی کوتاه چندثانیه‌ای به دیواره رگ در نقاط مختلف تابانده می‌شود. زمان انجام لیزر درمانی واریس نزدیک به 30 دقیقه طول می‌کشد.

عوارض جانبی لیزر واریس

درمان رگ‌ها و عروق واریسی با لیزر یا از بین بردن ورید با خطرات خاصی همراه است، از جمله:

1. عفونت
2. کبودی
3. خون‌ریزی
4. لخته خون
5. حساسیت
6. آسیب‌دیدگی اعصاب
7. التهاب رگ‌ها
8. سوزش
9. تغییر رنگ پوست
10. احساس سوزش
11. تیر کشیدن پا

از آنجا که این خطرات ممکن است ناشی از استفاده از انرژی لیزر باشد، در صورت عدم تجربه پزشک در انجام مراحل و انجام لیزر درمانی، احتمال بروز آنها بیشتر خواهد بود؛ بنابراین بیماران تشویق می‌شوند قبل از انجام عمل، اعتبار پزشک و سال‌ها تجربه پزشک خود را بررسی کنند.

اسکلروتراپی واریس

روش استاندارد جهانی برای درمان مویرگ‌های ریز عنکبوتی، اسکلروتراپی یا تزریق است. این روش نزدیک به یک قرن قدمت دارد و با گذشت زمان، داروهایی با عوارض جانبی کمتر و اثر بخشی بهتر معرفی شده‌اند. اسکلروتراپی یا تزریق برای حذف رگ‌های عنکبوتی روی سطح پوست و رگ‌های واریسی ریز استفاده می‌شود.

مزایای درمان واریس با اسکلروتراپی

• درمان واریس با اسکلروتراپی، بهترین روش درمان این بیماری می‌باشد که می‌توان گفت هیچ‌گونه حساسیت و عوارضی ندارد.
• زمان انجام این درمان بسیار کوتاه می‌باشد و با توجه به تعداد رگ‌های واریسی زمان آن بین نیم ساعت تا چند ساعت طول می‌کشد که زمان کوتاهی می‌باشد. این درمان به صورت سرپایی انجام می‌گیرد و نیازی به بیحسی نخواهد بود. تنها سوزش در هنگام تزریق محلول حس می‌کنید که طبیعی است و جای نگرانی نیست.
• این روش درمان تک جلسه‌ای می‌باشد. درمان واریس با اسکلروتراپی کم هزینه‌تر از روش‌های دیگر درمان این بیماری به خصوص درمان لیزری می‌باشد و هیچ‌گونه حساسیتی نیز ندارد و برای تمامی افراد با هر سنی مناسب می‌باشد.

نحوه انجام اسکلروتراپی واریس

در این روش پزشک، آمپول حاوی داروی اسکلروتراپی به شکل مایع را به درون رگ‌های عنکبوتی تزریق می‌کنند. بیمار در این حالت هوشیار بوده و نیازی به ‌بیهوشی و بی‌حسی موضعی وجود ندارد.

معمولاً اسکلروتراپی در ۲ تا ۴ جلسه انجام می‌شود و مدت‌زمان انجام اسکلروتراپی حدود ۳۰ دقیقه است و مقدار رگ‌هایی که در یک جلسه مورد اسکلروتراپی قرار می‌گیرند بستگی به شرایط عمومی بیمار، سایز رگ و محل رگ دارد.

عوارض جانبی اسکلروتراپی واریس

عوارض اسکلروتراپی اغلب موقتی هستند و برطرف می‌شوند.

• هاله تیره‌رنگ در محل اسکلروتراپی

پس از انجام اسکلروتراپی ممکن است هاله‌ای تیره در محل تزریق به وجود آید که در واقع نوعی واکنش بدن به ماده تزریقی است تیرگی پوست در ۳۰-۹ درصد از افرادی که تزریق می‌شوند به درجاتی دیده می‌شود. در مورد افراد سبزه و افرادی که موهای تیره دارند معمولاً تیرگی پوست بیشتر دیده می‌شود. شایان ذکر است تغییر رنگ به ملانین پوست ارتباط ندارد و بیشتر به هموسیدرین مربوط می‌شود و بین ۱۲-۶ ماه زمان می‌برد تا کاملاً از بین برود.