آیا کوچک بودن بیضه باعث ناباروری می شود؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

بیضه ها دو غده ى تولید مثل مردانه هستند که خارج از آلت تناسلی قرار دارند. وظیفه این دو غده مهم تولید اسپرم و ترشح هورمون های درون ریز مثل تستوسترون است. این کیسه ها زیر آلت جنسی قرار دارد و دمای آن سه درجه از دمای بدن پایین تر است. بیضه به دلیل ساختارش به دمای زیاد و حتی دمای بدن یعنی ۳۷ درجه حساس است و اگر مدت طولانی در این دما یا بالاتر قرار گیرد به بافت آن صدمه جدی وارد می شود و شاید برای همیشه کارایی خود را از دست بدهد. به همین دلیل در کیسه ای به نام کیسه بیضه قرار گرفته تا دمای آن تنظیم شود. بیضه یک نوزاد پسر در زمان تولد حدود ١ سانتیمتر مکعب است و تا حدود ٨ سالگی به همان اندازه باقى مى ماند، سپس از سن ٨ سالگى دوباره شروع به رشد می کند. بیضه ها به طور منظم و پیوسته رشد مى کنند تا در زمان بلوغ به اندازه بیضه هاى یک مرد بالغ برسند.

چرا بیضه ها کوچک می شوند؟

آتروفی یا کوچک شدن بیضه می تواند به این دلایل ربط داشته باشد:

استفاده از بعضی دارو ها

بعضی از دارو ها باعث کوچک شدن بیضه ها می شوند، چون میزان تستوسترون را در بدن محدود می کنند. تستوسترون یکی از مهم ترین دلایل بیضه های کوچک است. بسیاری از مردان بالغ و پسران نوجوان از استروئید های آنابولیک مصنوعی که بدن به طور طبیعی آن را تولید می کند، استفاده می کنند. استروئید های آنابولیک مصنوعی برای عضله سازی بسیار سریع نیز استفاده می شوند و همچنین می توانند برای کمک به بهبود عملکرد ورزشکاران استفاده شوند. یکی دیگر از دارو هایی که بیضه ها را کوچک می کنند، کورتیکواستروئید ها هستند که برای درمان برخی از بیماری ها مثل آسم، اگزما، آرتریت روماتوئید به کار می روند. پردنیزولون یک نمونه از این داروهاست.

عدم تعادل هورمون های مردانه

• بالا رفتن سن
• بیماری هایی مثل ایدز، دیابت، چاقی، بیماری کلیوی و کبدی می تواند باعث کوچک شدن بیضه ها در مردان شود.
• عفونت بیضه
• ژنیتیک
• آسیب و ضربه به بیضه، وقتی بیضه آسیب می بیند، مانند ضربه خوردن یا تحت فشار شدید قرار گرفتن، که گاهی اوقات مشکلی به وجود نمی آید، ولی گاهی باعث ایجاد کبودی یا آسیب دیگری مثل پیچ خوردگی بیضه می شود که نتیجه ی آن کوچک شدن بیضه ها است.

نقش اندازه بیضه ها در تولید تستوسترون و اسپرم

با توجه به این که اندازه بیضه ها در مردان دارای طیف بسیار گسترده ای است، تولید مناسب تستوسترون و اسپرم نیز معمولاً بدون مشکل انجام می شود و اختلالی ایجاد نمی کند.

البته طبق بعضی تحقیقات، بزرگ تر بودن بیضه ها می تواند سطح بالاتری از اسپرم و تستوسترون را تولید نماید. این در حالی است که ابتلا به بیماری هایی نظیر کلاین فلتر _ناشی از کروموزوم اضافی X_ با علائمی نظیر بیضه های کوچک و کم تحرک، رشد بافت پستان، صورت و بدن بدون مو و… باعث اختلال در تولید تستوسترون و عملکرد اسپرم می شود و مشکلات ناباروری را پدید می آورد.

به طورکلی، کاهش سطح تستوسترون با عنوان هیپوگنادیسم، دارای علائمی همچون کم مو بودن بدن و صورت، بیضه های کوچک تر از اندازه متوسط، رشد بافت پستان و دیگر علائم مشابه کلاین فلتر می باشد که با درمان جایگزینی تستوسترون قابل رفع است.

با توجه به اهمیت بالای بیضه ها در فعالیت های جنسی مردان و حتی زندگی روزمره آن ها، باید به این نکته توجه داشت که افراد به صورت منظم و دوره ای اندازه و شکل بیضه ها را بررسی و ارزیابی کنند و درصورت مشاهده هرگونه مشکل با توجه به موارد ذکر شده سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنند تا علت کوچک بیضه بررسی گردد.

به این نکته نیز توجه داشته باشید که تغییر سبک زندگی مانند ترک دخانیات معمولا نخستین درمانی است که برای مشکل کوچک شدن بیضه توصیه می شود. همچنین رعایت رژیم غذایی مناسب و متعادل با ورزش منظم به درمان بیضه کوچک کمک می کند.

آیا کوچک بودن بیضه باعث ناباروری مردان می شود؟

یکی از عوارض و پیامدهای کوچک شدن بیضه مردان، ایجاد مشکلات ناباروری در آن ها است که به وضعیت اسپرم ها مربوط می شود. از طرفی طبق مطالعات و تحقیقات، تعداد اسپرم ها رابطه مستقیمی با اندازه بیضه ها دارد. به عبارتی مردان دارای بیضه های کوچک تر، اسپرم کم تری نسبت به دیگر افراد تولید می کنند؛ بنابراین همین موضوع روی کاهش قدرت و کیفیت باروری آن ها اثر می گذارد.

محققان معتقدند بین تعداد اسپرم و اندازه بیضه مردان رابطه مستقیمی وجود دارد. در مطالعه ای که روی ۵۰۰ مرد انجام شد، با سونوگرافی بیضه، اندازه ی بیضه هم اندازه گیری شد. سپس نمونه اسپرم گرفته شد. نتایج نشان داد که مردانی که بیضه های کوچک تری داشتند تعداد، حرکت و حجم اسپرم هایشان پایین تر از کسانی بود که بیضه های بزرگ تری داشتند. محققان معتقدند همین بیضه کوچک که باعث تولید کمتر اسپرم می شود نقش زیادی در ناباروری مردان دارد.