سندروم شوگرن چیست؟

کلینیک پوست صدف [ پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.sadafclinic.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند ، بلوک آ ، طبقه سوم ، کلینیک صدف تلفن مطب : 32240827 - 031

سندروم شوگرن نوعی بیماری خودایمنی است به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به قسمت‌هایی از آن حمله می‌کند. در واقع در سندروم شوگرن، سیستم ایمنی بدن عمدتاً به غدد اشک و بزاق فرد حمله می‌کنند و باعث خشکی دهان چشم در افراد می‌شود. همچنین ممکن است خشکی در قسمت‌های دیگر بدن که نیاز به رطوبت دارند، مانند بینی، گلو و پوست نیز دیده شود. علاوه بر این سندروم شوگرن بر سایر قسمت‌های بدن، از جمله مفاصل، ریه ها، کلیه‌ها، رگ‌های خونی، اندام‌های گوارشی و اعصاب نیز ممکن است تأثیر بگذارد. این بیماری اغلب همراه با سایر اختلالات سیستم ایمنی مانند روماتوئید آرتریت و لوپوس است. در سندروم شوگرن، غشاهای مخاطی و غدد ترشحی رگ‌های چشمان شما و دهان معمولاً ابتدا تحت تأثیر قرار گرفته و سپس سبب کاهش اشک و بزاق می‌شوند. اگرچه سندروم شوگرن در هر سنی ممکن است دیده شود، با این حال این بیماری معمولاً بعد از سن ۴۰ سالگی ایجاد می‌شود. همچنین اکثر افراد مبتلا به سندروم شوگرن، زنان هستند.

علت بیماری سندرم شوگرن

علت سندرم شوگرن ناشناخته است. محققان تصور می‌کنند که ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی تعیین کننده این بیماری هستند در حالی که ژن‌‌های خاصی وجود دارند که خطر ابتلا به سندرم شوگرن را در فرد افزایش می‌دهند، ژن‌‌ها به تنهایی عمل نمی‌کنند. اعتقاد بر این است که سیستم ایمنی بدن باید توسط نوعی ماشه فعال شود مانند عفونت ویروسی یا باکتریایی که سیستم ایمنی بدن را به بیش از حد می‌رساند. همچنین شواهد نشان می‌دهند که اگر یکی از اقوام مبتلا به سندرم شوگرن باشد، خطر ابتلا برای افراد دیگر وجود دارد. در واقع، حدود 12 درصد از افراد مبتلا به این بیماری دارای یک یا چند نفر از بستگان مبتلا به این نوع بیماری هستند.

در حالی که هنوز پاسخ مشخصی در مورد اینکه چرا این عارضه بیشتر از مردان بر زنان تأثیر می‌گذارد وجود ندارد. محققان معتقدند که هورمون استروژن ممکن است در این امر نقش داشته باشد. یک عامل خطر عمده برای ابتلا به این بیماری در زنان، پس از دوران یائسگی است. سطح استروژن در بدن پس از یائسگی کاهش می‌یابد.

علائم سندروم شوگرن

رایج‌ترین علائم سندروم شوگرن شامل موارد زیر است:

• خشکی دهان، ممکن است احساس گچی بودن یا وجود پنبه در دهان داشته باشید.
• خشکی چشم که ممکن است بسوزد، بخارد یا احساس خاک و شن در چشم داشته باشید.
• خشکی گلو، لب‌ها یا پوست
• خشکی در بینی
• تغییر در بویایی یا چشایی
• غدد متورم در گردن و صورت
• راش‌های پوستی و حساسیت به نور UV
• سرفه خشک یا تنگی نفس
• احساس خستگی
• مشکل در تمرکز یا به یادآوری مسائل
• سردرد
• خشکی در واژن خانم‌ها
• تورم درد و خشکی در مفاصل
• سوزش معده، احساس سوزشی که از معده به قفسه سینه می‌رود.
• بیحسی یا مور مور شدن در برخی نقاط بدن

تشخیص سندروم شوگرن

با توجه به اطلاعات ارائه شده در بخش قبل مشاهده کردید که علائم سندروم شوگرن بسیار متنوع و گسترده است، بنابراین تشخیص آن تنها از روی علائم بروز داده شده کار چندان آسانی نیست. به همین دلیل است که اکثر پزشکان در وهله اول برای تشخیص این بیماری تجویز آزمایش می‌کنند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:

۱) آزمایش خون

در آزمایش خون، وجود پادتن‌ها و هورمون‌های مرتبط با سندروم شوگرن مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که علائم مشاهده شده مربوط به سندروم شوگرن است. آزمایش خون همچنین می‌تواند اطلاعات زیر را در اختیار پزشک قرار دهد:

• نشانه‌هایی از وجود مشکلات التهابی
• نشانه‌هایی از بروز مشکلات کبدی و کلیوی
• سطح سلول‌های خون
• میزان آنتی‌بادی‌های مؤثر در سندروم شوگرن

۲) آزمایش چشم

در صورتی که علائم بیمار شامل مشکلات چشمی باشد، انجام آزمایش چشم و معاینات چشمی برای بیمار ضروری خواهد بود، به این ترتیب می‌توان میزان خشکی چشم و میزان اشک تولیدی را اندازه‌گیری کرد. در برخی از موارد نیز استفاده از قطره چشم کمک می‌کند تا میزان آسیب‌دیدگی قرنیه مشخص شود.

۳) عکس برداری

در صورت تشخیص پزشک با استفاده از عکسبرداری می‌توان عملکرد غدد بزاقی را مشخص کرد.

۴) سیالوگرافی

در این روش که نوعی عکسبرداری با اشعه ایکس است، میزان بزاق تزریق شده به داخل دهان از طریق رنگ تزریق شده به بزاق جلوی گوش‌ها میسر می‌شود.

۵) ساینتی گرافی غدد بزاقی

این روش نیز شامل نوعی تصویربرداری هسته‌ای است. در این روش از طریق تزریق ایزوتوپ رادیواکتیو به داخل رگ زمان رسیدن آن به تمامی غدد بزاقی ردیابی می‌شود.

۶) بیوپسی

بیوپسی شامل نمونه‌برداری از لب برای تشخیص سلول‌های التهابی سندروم شوگرن است. برای این کار یک لایه بزاقی از لب‌ها به عنوان نمونه برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد.

درمان سندرم شوگرن

درمان این بیماری به شدت آسیبی که به اندام های بدن وارد شده است، بستگی دارد. به طور کلی درمانی برای این بیماری تا به حال پیشنهاد نشده است؛ اما داروهایی برای کنترل این بیماری وجود دارد که به شرح زیر است:

• قطره چشمی سیکلوسپورین یا لیفیدگراست برای رفع خشکی چشم
• داروهایی مانند پیلوکارپین و سویملین برای تولید بزاق و اشک
• داروهای غیراستروئیدی در صورت مشاهده علائم روماتیسم
• دارو هیدروکلروکویین و متوترکسات

گاهی پزشک تشخیص می دهد که برای درمان سندروم شوگرن بهتر است جراحی انجام دهد و مجرای اشک چشم را ببندد و پلاکهای کلاژنی یا سیلیکونی در داخل مجاری اشک بگذارد.

عوارض سندرم شوگرن

• عارضه ناشی از عفونت در افراد مبتلا به سندرم شوگرن امری غیر معمول نیست. عفونت‌هایی که در این بیماران شایع هستند شامل، عفونت‌های دندانی، عفونت‌های چشمی، سینوزیت، برونشیت و واژینیت است.
• برخی از افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند دچار التهاب غده پاروتید در گونه‌ها شوند. این می‌تواند منجر به خشکی مجاری تخلیه غده شود و سنگ‌هایی ایجاد کنند که این لوله‌های تخلیه را مسدود می‌کنند. این می‌تواند جدی باشد و به آنتی بیوتیک‌های تهاجمی و جراحی نیاز داشته باشد.
• درصد کمی از بیماران مبتلا به سندرم شوگرن به سرطان غدد لنفاوی (لنفوم) مبتلا می‌شوند. این مورد معمولاً فقط پس از سال‌ها با بیماری ایجاد می‌شود.
• یک بیماری نادر و جدی که به طور غیرمعمول با سندرم شوگرن در ارتباط است، سیروز صفراوی اولیه است که یک بیماری خود ایمن کبد است که منجر به زخم شدن بافت کبد می‌شود. یکی دیگر از عوارض نادر جدی این عارضه، التهاب رگ‌های خونی (واسکولیت) است که می‌تواند به بافت‌های بدن که توسط این عروق تأمین می‌شوند، آسیب برساند.