ضرورت انجام سونوگرافی کالر داپلر در بارداری

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

در طی دوران بارداری، به طور معمول هر خانم باردار برای اطمینان از سلامتی جنین خود می بایست سونوگرافی انجام دهد. سونوگرافی داپلر از جمله سونوگرافی هایی می باشند که در دوران بارداری انجام می شود. سونوگرافی داپلر با همان دستگاه سونوگرافی معمولی انجام می شود و معمولاً در سه ماهه سوم بارداری در زنانی که حاملگی های پرخطر دارند استفاده می شود؛ زیرا به کمک امواج صوتی منعکس شده امکان تعیین سرعت و جهت جریان خون و ضربان قلب جنین وجود دارد. به همین دلیل در بررسی رشد طبیعی جنین و دریافت مناسب خون و مواد مغذی توسط بافت ها مفید است. در سونوگرافی معمولی با استفاده از امواج صوتی، تصاویر دو بعدی از اندام های جنین ایجاد می شود؛ اما در سونوگرافی داپلر، سونوگرافی بر اساس اثر داپلر انجام می شود؛ به این معنی که در سونوگرافی داپلر، تغییرات مداوم در فرکانس امواج صوتی به صورت برگشتی است و امواج صوتی بعد از برخورد به بخشی از بدن جنین مانند جریان خون در عروق که حرکت دارد، برگشت داده می شود. بنابراین با استفاده از سونوگرافی داپلر می توان جریان خونی که به پروب سونوگرافی نزدیک و از آن دور می شود و همچنین سرعت جریان خون جنین را اندازه گیری نمود. همچنین برخلاف سایر انواع سونوگرافی، با استفاده از سونوگرافی داپلر می توان ضربان قلب جنین را نیز بررسی کرد.

علل انجام سونوگرافی کالر داپلر بارداری

1. زمانی که جنین با توجه به سن حاملگی کوچکتر از اندازه طبیعی باشد و به اندازه کافی رشد نکرده باشد و یا دچار محدودیت رشد جنینی شده باشد.
2. اگر شریان بند ناف جنین و جریان خون عروق خونی بند ناف مشکل داشته باشد.
3. اگر حساسیت ارهاش (Rh) یا حساسیت گروه خونی مادر و جنین اتفاق افتاده باشد. در این وضعیت باید جریان خون عروق خونی مغز یا شریان مغزی میانی و یا MCA جنین را بررسی کرد.
4. اگر مادر مشکلاتی از قبیل پره اکلامپسی و یا بیماری کم خونی داسی شکل داشته باشد.

مزایای سونوگرافی داپلر

• ایجاد تصاویر رنگی واضح از گردش خون در رگ های خونی اندام های مختلف
• شناسایی سریع رگ های خونی، دریچه های عروق و اختلال گردش خون در آنها
• ارزیابی جهت و شدت گردش خون در عروق خونی

انواع روش سونوگرافی داپلر در بارداری

سونوگرافی داپلر در دوران بارداری به نوع دستگاه و مرحله بارداری بستگی دارد:

1- سونوگرافی داپلر

این سونوگرافی را می توان به صورت همزمان با سونوگرافی معمولی در زمان بارداری انجام داد.

2- داپلر از طریق واژینال

همانطور که از نام آن پیدا است، در اینجا پروب داپلر در داخل واژن قرار می گیرد. این روش به که پزشک کمک می کند بارداری خارج از رحم را بررسی کند.

3- داپلر جنینی

این دستگاه دستی است که برای نظارت بر ضربان قلب جنین مورد استفاده قرار می گیرد.

آمادگی پیش از سونوگرافی داپلر بارداری

پیش از انجام سونوگرافی داپلر به آمادگی خاصی نیاز نمی باشد. باید دو یا چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی از مصرف سیگار و هر نوع ماده نیکوتین دار خودداری کنند؛ زیرا نیکوتین می تواند رگ های خونی را منقبض نموده و سبب تشخیص نادرست شود. سایر ملزومات قبل از سونوگرافی داپلر شامل پوشیدن گان و مرطوب نگه داشتن بدن (با ژل مخصوص) است.

زمان انجام سونوگرافی داپلر بارداری

انجام سونوگرافی داپلر در سه ماهه اول و دوم بارداری کاربردی ندارد. اگر مادر، بارداری خاص نداشته باشد، این سونوگرافی در سه ماهه سوم و از هفته 28 به بعد تجویز می شود. معمولاً انجام یک بار سونوگرافی داپلر در دوران بارداری کافی است؛ اما در شرایط مانند بارداری های پر خطر، داپلر جنین بیش از یک بار توسط پزشک تجویز می شود.

هزینه سونوگرافی کالر داپلر بارداری

هزینه سونوگرافی با توجه به عواملی مانند ناحیه مورد نظر برای سونوگرافی، دستگاه های مرکز تصویربرداری و نوع بیمه تعیین می شود.

عوارض سونوگرافی کالر داپلر

سونوگرافی داپلر خطری برای مادر و جنین ندارد و برعکس در صورت نیاز، عدم انجام سونوگرافی در تمام دوران بارداری می تواند خطرناک باشد. همچنین سونوگرافی داپلر خطر بارداری های پرخطر را کاهش می دهد. در هفته های نخست بارداری انجام سونوگرافی داپلر واژینال توصیه نمی شود.