چه عمل هایی در بیماریهای کلیه و مجاری ادراری (اورولوژی) با لاپاراسکوپی انجام می شود؟

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

درصورتی‎که با علائمی از مشکلات دستگاه تناسلی، مشکلات کلیه یا مشکلات مجاری ادراری یا مشکلات گوارشی مواجه شوید که نیاز به جراحی داشته باشند، معمولاً اولین نظر پزشک به جراحی لاپاراسکوپی است؛ زیرا عوارض و خطرات بسیار کمی دارد. در حین جراحی لاپاراسکوپی (laparoscopy) که به آن جراحی سوراخ کلید یا جراحی با حداقل تهاجم نیز گفته می شود، نیازی به ایجاد برش ‎های بزرگ مانند آنچه که در انواع جراحی باز اتفاق می افتد نیست؛ زیرا جراح از ابزاری به نام لاپاراسکوپ استفاده می‎کند. این دستگاه یک لوله کوچک است که دارای منبع نور و دوربین با وضوح بالا است و از طریق یک برش در دیواره شکم وارد می‎شود و در حین حرکت تصاویر داخل شکم یا لگن را به مانیتور تلویزیون منتقل می کند. از مزایای این روش نوین جراحی می‎توان به کاهش طول مدت بستری بیمار در بیمارستان بعد از جراحی، امکان بهبودی سریع تر بیمار، عوارض و درد و خون ریزی کمتر بعد از عمل و کاهش وسعت جای زخم یا اسکار بر روی پوست بیمار اشاره کرد. به طور کلی، از این نوع جراحی کم تهاجم برای تشخیص یا درمان بیماری‎های بیشماری استفاده می شود. اگرچه به کمک انواع تصویربرداری امکان مشاهده مشکلات و بیماری‎های شکمی و لگنی وجود دارد؛ اما اگر این آزمایشات اطلاعات کافی را برای تشخیص پزشک فراهم نکند، انجام لاپاراسکوپی تشخیصی ضرورت پیدا می ‎کند.

مزایای لاپاراسکوپی

• این عمل از نظر زیبایی کمترین مشکل را به وجود می آورد؛ زیرا از طریق سوراخهای کوچک نیم یا یک سانتی متری وارد شکم می شویم و محل جراحی بسیار کوچک است.
• امکان چسبندگی بعد از عمل بسیار کمتر خواهد بود به علت اینکه داخل شکم دستکاری کمتری پیدا می کند و هوا به داخل شکم بدان صورت وارد نمی شود.
• بیمار بعد از استراحت کوتاه می تواند سریعتر به کار معمول روزانه خود برگردد؛ زیرا در این عمل درد و ناراحتی بیمار بسیار کمتر است.

کاربرد لاپاراسکوپی

در مورد این روش جراحی باید گفت به طور کلی جراحی لاپاراسکوپی برای مشکلاتی اعم از موارد زیر انجام می شود:

• حذف اندام های تولید مثل و یا ترمیم آنها در زنان مانند لوله های فالوپی و رحم
• بررسی و تشخیص منبع درد در شکم
• حذف و ترمیم برخی قسمت ها در اندام کلیه، مثانه، میزنای و حالب
• تشخیص منبع خون مردگی و محل خونریزی
• مشاهده اندام های داخل شکم با جراحی انکشافی
• حذف اندام های بیمار مانند آپاندیس، کیسه صفرا و …
• درمان یا حذف قسمت هایی از معده (دستگاه گوارش) یا روده بزرگ
• بررسی و تشخیص تومور در داخل شکم
• بررسی کبد و پانکراس جهت تشخیص تومورهای سرطانی
• کلیه ها از طریق لاپاراسکوپی کلیه

لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟

لاپاراسکوپی معمولاً به صورت یک فرایند سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام شده و بیمار در همان روز جراحی به خانه مرخص می شود. امکان دارد این فرایند در یک بیمارستان یا مرکز جراحی های سرپایی انجام شود. بیمار در حین انجام فرایند بیهوش بوده و دردی را احساس نخواهد کرد. پزشک یک خط وریدی در یکی از ورید های بیمار ایجاد کرده و به وسیله آن میزان مایعات بدن بیمار را حفظ می کند. متخصص بیهوشی با تزریق داروهایی خاص از طریق خط وریدی، بیمار را بیهوش می کند. در برخی موارد، به جای استفاده از بیهوشی عمومی از بی حسی موضعی استفاده می شود. داروی بی حسی موضعی ناحیه درمان را بی حس کرده تا بیمار با وجود هوشیار بودن دردی را احساس نکند. در حین فرایند، جراح در زیر ناف یک برش ایجاد کرده و لوله کوچکی به نام کانولا را به آن وارد می کند. این کانولا برای باد کردن شکم به وسیله گاز دی اکسید کربن استفاده می شود. گاز دی اکسید کربن در مشاهده واضح تر اندام ها به جراح کمک می کند. جراح پس از باد کردن شکم، لاپاراسکوپ را از طریق برش وارد می کند. دوربین متصل به لاپاراسکوپ تصویری را بر روی نمایشگر نشان داده و امکان مشاهده زنده اندام ها را فراهم می کند.

آمادگی جهت عمل لاپاراسکوپی

افراد باید مصرف هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه خود را به اطلاع پزشک برسانند. پزشک نحوه مصرف آنها را قبل و بعد از فرایند برای بیمار توضیح خواهد داد. در صورتی که یک دارو توانایی تغییر دادن نتایج لاپاراسکوپی را داشته باشد، پزشک مقدار مصرف آن را تغییر خواهد داد. از جمله این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضد انعقاد همچون رقیق کننده های خون
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) از جمله آسپرین (بافرین) یا ایبوپروفن (موترین، آدویل)
• دیگر داروهای مؤثر بر انعقاد خون
• گیاهان دارویی یا مکمل های غذایی
• ویتامین K
• همچنین در صورت بارداری یا تصور بر باردار بودن باید به پزشک خود اطلاع داده شود. این کار خطر آسیب به جنین در حال رشد را کاهش می دهد.

عملهای ارولوژی همراه با لاپاراسکوپی

• امروزه بیش از ۹۰ درصد عملهای جراحی ناحیه لگن و شکم با لاپاراسکوپی قابل انجام است که در اورولوژی شامل برداشتن کلیه های سرطانی و برداشتن کلیه هایی که خاموش هستند.
• رفع محل تنگی حالب و کلیه ها که یکی از شایعترین ناهنجاریهای در کلیه ها می باشند.
• خارج کردن سنگهای بزرگ حالب
• کاشتن مجدد حالبها به مثانه
• برداشتن غده سرطانی پروستات
• عمل جراحی واریکوسل که شایعترین علت ناباروری مردان است.
• کیستهای بزرگ کلیه
• عمل جراحی RPLND که برای درمان سرطان بیضه انجام می شود.

عوارض لاپاراسکوپی

شایعترین خطرات مرتبط با لاپاراسکوپی، خونریزی، عفونت و آسیب به اندام های شکمی است. اگرچه این موارد به ندرت اتفاق می افتند. پس از عمل، لازم است وجود هرگونه علائم عفونت بررسی شود. در صورت تجربه موارد زیر باید با پزشک تماس گرفته شود:

• تب یا لرز
• درد شکمی که با گذشت زمان شدیدتر می شود.
• قرمزی، تورم، خونریزی در محل برش ها
• حالت تهوع یا استفراغ مداوم
• تنگی نفس
• ناتوانی در ادرار
• سرگیجه
• ریسک اندکی وجود دارد که اندام های مورد معاینه طی لاپاراسکوپی، آسیب ببینند. در صورت سوراخ شدن یک اندام، ممکن است خون و مایعات دیگر نیز به داخل بدن نشت کند