چه افرادی باید تست سنجش تراکم استخوان را انجام دهند؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری برای اندازه گیری محتوای مواد معدنی، درجه محکم بودن، سفتی و سختی استخوان های بدن (تراکم استخوان) استفاده می شود. تراکم سنجی استخوان آزمایشی مانند اشعه ایکس است که با سرعت و دقت، تراکم استخوان را اندازه گیری می کند. این تست در درجه اول برای بیماری هایی که در آن مواد معدنی و تراکم استخوان کم است و خطر شکستگی زیاد است، مانند استئوپنی (کاهش جرم استخوان ها) یا پوکی استخوان (ضعیف و نازک شدن استخوان ها) استفاده می شود.

سنجش تراکم استخوان برای تشخیص پوکی استخوان خفیف و شدید

آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان (سنجش تراکم استخوان) تشخیص می دهد که آیا شما پوکی استخوان دارید یا خیر، کلمه ای که از یونانی گرفته شده و به معنای (استخوان متخلخل) است.
پوکی استخوان به خودی خود دردناک نیست. اما زمانی که وضعیت شدید باشد، می تواند منجر به شکستگی و سایر مشکلات دردناک شود.
هنگامی که دچار پوکی استخوان می شوید، استخوان های شما ضعیف و نازک می شوند، به صورتی که احتمال شکستگی افزایش می یابد. این یک وضعیت خاموش است، به این معنی که شما هیچ علامتی را احساس نمی کنید. بدون آزمایش تراکم استخوان، ممکن است تا زمانی که استخوانی شکسته نشود، متوجه پوکی استخوان نشوید.
شکستگی های مربوط به پوکی استخوان بیشتر در لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهد.
استخوان بافت زنده ای است که دائماً در حال شکستن و جایگزینی است. پوکی استخوان زمانی اتفاق می افتد که ایجاد استخوان جدید با از بین رفتن استخوان قدیمی هماهنگ نباشد.
پوکی استخوان مردان و زنان را از هر نژادی درگیر می کند. اما زنان سفید پوست و آسیایی، به ویژه زنان مسن که یائسگی را پشت سر گذاشته اند، بیشتر در معرض خطر هستند. دارو ها، رژیم غذایی سالم و ورزش های مناسب می توانند به جلوگیری از تحلیل استخوان یا تقویت استخوان های ضعیف کمک کنند.
جهت انجام تست، قد و وزن فرد اندازه گیری می شود، تا میزان تراکم استخوان نیز بر این اساس در نظر گرفته شود. نکته مهم تست سنجش تراکم استخوان این است که، ران ها و ستون فقرات باید در یک راستا قرار بگیرند، به همین خاطر، جعبه نرمی زیر زانو ها قرار داده می شود تا بدن کامل دریک سطح قرار بگیرد.

دلایل ایجاد پوکی استخوان

استخوان ها در حالت نوسازی دائمی هستند. هنگامی که استخوان جدید ساخته می شود، استخوان قدیمی شکسته می شود. وقتی جوان هستید، بدن شما سریعتر از تجزیه استخوان قدیمی استخوان جدید می سازد و توده استخوانی افزایش می یابد. پس از اوایل دهه 20، این روند کند می شود و اکثر افراد در سن 30 سالگی به اوج توده استخوانی خود می رسند. با افزایش سن، توده استخوانی سریع تر از آنچه که ایجاد می شود از بین می رود.
میزان احتمال ابتلا به پوکی استخوان تا حدی به میزان توده استخوانی شما در جوانی بستگی دارد. اوج توده استخوانی تا حدی ارثی است و بر اساس گروه قومی نیز متفاوت است. هر چه اوج توده استخوانی بیشتر باشد، استخوان بیشتری در بانک ذخیره می شود و با افزایش سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان کاهش می یابد.

علائم پوکی استخوان

معمولاً در مرحله اول از دست دادن استخوان، هیچ علامتی وجود ندارد. اما هنگامی که استخوان های شما در اثر پوکی استخوان ضعیف شده اند، ممکن است علائم و نشانه هایی داشته باشید که عبارتند از:

• استخوانی که خیلی راحت تر از حد انتظار می شکند
• کمردرد که ناشی از شکستگی یا فروپاشی مهره است
• کاهش و از دست دادن قد در طول زمان
• شکل گیری استخوان ها به حالت خمیده
• بهبودی شکستگی ها ممکن است ماه ها طول بکشد. با شروع ترمیم استخوان، درد باید از بین برود. با این حال، برای برخی از افراد، درد ناشی از پوکی استخوان می تواند طولانی تر باشد.
• پوکی استخوان به عنوان یک (بیماری نامرئی) در نظر گرفته می شود، زیرا مردم اغلب تا زمانی که از شکستگی استخوان رنج نبرند نمی دانند که به آن مبتلا هستند. استخوان هایی که خیلی راحت تر از حد انتظار می شکنند، شایع ترین علامت پوکی استخوان است. اگر نگران سلامت استخوان های خود هستید، در مورد احتمال ابتلا به پوکی استخوان با پزشک خود صحبت کنید.

چه افرادی باید تست سنجش تراکم استخوان را انجام دهند؟

• هر کسی ممکن است به پوکی استخوان مبتلا شود. در میان زنان مسن تر شایع تر است، اما مردان نیز می توانند آن را داشته باشند. بایستی با پزشک خود صحبت کنید که آیا به آزمایش و تست سنجش تراکم استخوان نیاز دارید یا خیر.
• افرادی که بیش از 1.5 اینچ از قد بزرگسالیه خود را از دست اند و فرم بدن آن ها خمیده شده است و بدون هیچ دلیلی کمر درد دارند، ممکن است در معرض پوکی استخوان قرار بگیرند.
• زن های یائسه بالای 50 سال و یا 65 ساله و همچنین مرد های بالای 50 سال، بیشتردر معرض آسیب هستند.
• زن هایی که قاعدگی شان متوقف شده یا نامنظم است، اگرچه نه باردار هستند و نه یائسه دچار این اختلال در استخوان می شوند.
• همچنین افرادی که پیوند عضو انجام داده اند و یا دارای افت سطح هورمونی شده اند، ممکن دچار این بیماری بشوند.
• برخی از انواع داروهای تجویزی می توانند باعث تحلیل استخوان شوند. اینها شامل گلوکوکورتیکوئیدها، دسته ای از دارو های مورد استفاده برای کاهش التهاب است.

اقدامات قبل از سنجش تراکم استخوان

• در صورتی که بیمار در طی ۷ روز قبل از انجام سنجش تراکم استخوان از تزریق باریوم یا رنگ کنتراست برای انجام سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده کرده است، نباید این تست را انجام داده و باید پزشک خود را مطلع کند. زیرا رنگ کنتراست می تواند در تست تراکم استخوان شما اختلال ایجاد کند.
• از آوردن اشیای قیمتی مانند جواهرات یا کارت های اعتباری در قرار ملاقات خود برای اسکن تراکم سنجی استخوان خود داری کنید.
• ممکن است از شما خواسته شود که برای آزمایش لباس بیمارستان بپوشید.
• از همراه داشتن سکه و اشیاء فلزی هنگام انجام تست خودداری نمایید.
• بیمار باید ۲۴ ساعت قبل از انجام این تست از مصرف کلسیم و مکمل های کلسیم اجتناب کند.
• پس از انجام آزمایش، نتایج توسط تکنسین های خبره و آموزش دیده و رادیولوژیست های دارای گواهی هیئت مدیره یا سایر متخصصان آموزش دیده در تفسیر آزمایش بررسی می شود.
• اگر فکر می کنید باردار هستید، قبل از انجام اسکن تراکم استخوان به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض سنجش تراکم استخوان

• تست سنجش تراکم استخوان هیچ گونه درد و عوارضی را به همراه ندارد و نیاز به مصرف دارو و یا تزریق نیست. در صورتی که مطب پزشک، تجهیزات کافی را داشته باشد، این کار در همان مطب انجام می شود.
• از آن جایی که در این تست، از اشعه ایکس استفاده می شود، برخی خطرات ناشی از اشعه و پرتو وجود دارد. اما خوشبختانه، اشعه بسیار کمی در این تست استفاده می شود. پزشکان بر این باورند که خطرات ناشی از تماس با اشعه بسیار کمتر از عوارض ناشی از پوکی استخوان و شکستگی ها و آسیب های بعد از آن می باشد. اما در صورتی که خانمی باردار باشد، و یا احتمال بارداری وجود داشته باشد، انجام این تست ممنوع است.
• به طور کلی انجام این تست معمولا با عوارض طولانی مدت و نگران کننده ای همراه نیست. با این وجود افراد جوان تا زمانی که در معرض ابتلا به بیماری های استخوانی قرار نگرفته اند، بهتر است این تست را انجام ندهند. انجام این آزمایش برای بانوان بالای 65 سال و آقایان بالای 70 سال الزامی است. همچنین افراد زیر 65 سال که دچار بیماری روماتیسم، پوکی استخوان و یا بیماری نرمی استخوان می باشند نیز، باید به صورت دوره ای و تحت نظر پزشک معالج هر چند وقت یکبار این تست را انجام دهند، تا درصد بیماری را بررسی نموده و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند.

هزینه سنجش تراکم استخوان

با توجه به متفاوت بودن هزینه سنجش تراکم استخوان، بهترین راه این می باشد که با مرکز سنجش تراکم استخوان مد نظرتان تماس بگیرید و اطلاعات لازم