درمان قفل شدن انگشتان دست با روشهای سرپایی طب فیزیکی

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

انگشتان دست دارای چندین استخوان کوچک هستند. این استخوان‌ها را تاندون‌ها به عضلات وصل می‌کنند. هنگامی که ماهیچه‌ها منقبض یا سفت می‍شوند، تاندون‌ها استخوان‌ها را می‌کشند تا انگشتان را حرکت دهند. تاندون‌های بلندی، به نام تاندون‌های فلکسور، از ساعد تا عضلات و استخوان‌های دست‌ها کشیده شده‌اند. تاندون‌های فلکسور (تاندون‌های ماهیچه‌های خم‌کننده) در یک غلاف تاندون حرکت می‌کنند که به مثابه تونلی برای تاندون است. اگر این تونل باریک شود، تاندون نمی‌تواند به راحتی حرکت کند. این اتفاقی است که باعث انگشت ماشه‌ ای می‌شود. به وضعیتی که در آن انگشتان دست در حالت خمیده سفت یا قفل میشوند، انگشت ماشه ای (trigger finger) گفته میشود.

حرکت تاندون در یک غلاف تاندون تنگ، باعث تحریک و تورم آن می‎شود و حرکت کردن انگشت را بسیار دشوار می‌کند. التهاب ممکن است باعث ایجاد یک حالت پرش در انگشت شود که این مسئله هم حرکت را محدودتر می‌کند و باعث می‌شود انگشت در حالت خمیده قرار بگیرد و صاف کردن آن بسیار دشوار شود. اگر انگشت ماشه ای شدید باشد انگشت ممکن است در حالت خمیده قفل بماند. افرادی که کارهایی انجام میدهند که در آن یک حرکت دائماً تکرار میشود، در خطر بالای ابتلا به انگشت ماشه ای قرار دارند.

این وضعیت در زنان شایعتر از مردان بوده و در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است. درمان این وضعیت بستگی به شدت آن دارد. در حالت های پیشرفته تر بیماری، پزشک شما را به فیزیوتراپیست ارجاع می دهد. استفاده از روش های فیزیوتراپی جزء درمان های قطعی انگشت ماشه ای به حساب می آید. تمرینات ورزشی، درای نیدلینگ و سرما درمانی یا گرما درمانی از جمله روشهایی هستند که فیزیوتراپیست ها برای فیزیوتراپی انگشت ماشه ای به کار می برند.

علت قفل شدن انگشت دست

• دلایل و عوامل خطر
• گرفتن چیزی مانند یک ابزار قوی با یک بست و دستگیره محکم به مدت طولانی
• حرکات تکراری انگشتان (به همین دلیل است که این آسیب در کشاورزان، نوازندگان و سایر افرادی که انگشتان آنها حرکت زیادی دارد شیوع بالاتری دارد).
• روماتیسم مفصلی
• نقرس

علت قفل شدن انگشتان پا

گرفتگی انگشتان پا می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین دلایل این رویداد شامل موارد زیر می شوند:

• کم آبی بدن

گرفتگی انگشتان پا از محرک های مختلفی سرچشمه می گیرد؛ اما استفاده بیش از حد، کم آبی بدن و کمبود مواد معدنی (به ویژه، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) به عنوان مقصران اصلی شناخته می شوند. زمانی که ورزش می کنید، مواد معدنی یا الکترولیت هایی که عضلات شما برای ارائه عملکرد درست به آنها نیاز دارند از طریق تعریق دفع می شوند. این کمبود موجب انقباض ها یا اسپاسم های عضلانی می شود که به نام گرفتگی های عضلانی می شناسیم. اگر برای مدت زمانی طولانی دویده اید، بیش از اندازه از خود کار کشیده اید، با بیش از اندازه ورزش کرده اید، گرفتگی انگشتان پا بیانگر آن است که باید تغییری در برنامه خود ایجاد کنید؛ زیرا عضلات توان تحمل چنین فشار زیادی را ندارند.

• کفش های بیش از حد تنگ

گرفتگی انگشتان پا می تواند به واسطه استفاده از کفش های بیش از حد تنگ رخ دهد؛ زیرا این کفش ها فشار بیش از حد به پا وارد کرده یا جریان خون را محدود می کنند.

• افزایش سن

گرفتگی انگشتان پا اغلب پس از 50 سالگی ظاهر می شود، زمانی که استخوان ها کلسیم از دست داده و عضلات با افت انعطاف پذیری و کشش خود برای پشتیبانی از بدن مواجه هستند. با افزایش سن، اعصاب و عملکرد عروقی ما از قدرت گذشته برخوردار نخواهند بود. این به بروز گرفتگی های عضلانی منجر می شود؛ زیرا اعصابی که مواد مغذی و پیام ها را به عضلات ارسال می کنند، عملکردی همانند گذشته ندارند.

علائم قفل شدن انگشتان دست و پا

نشانه‌ها و علائم انگشت ماشه‌ای ممکن است از خفیف تا شدید پیشرفت کنند و شامل موارد زیر باشند:

• خشکی انگشت به ویژه هنگام صبح
• هنگامی که انگشت خود را حرکت می‌دهید، صدای ترکیدن یا تیک را خواهید شنید.
• گرفتگی یا برآمدگی (گره) در کف دست در پایه انگشت آسیب دیده
• گرفتگی یا قفل شدن انگشت در موقعیت خمیده که به طور ناگهانی صاف می‌شود.
• قفل شدن انگشت در موقعیت خمیده که قادر به صاف کردن آن نیستید.
• انگشت ماشه‌ای می‌تواند هر انگشت، از جمله انگشت شست را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است بیش از یک انگشت به صورت همزمان تحت تأثیر قرار بگیرند و هر دو دست ممکن است درگیر باشند. حالت ماشه‌ای معمولاً در هنگام صبح در حالی که می‌خواهید یک شیء را چنگ بزنید یا هنگام صاف کردن انگشت بیشتر بارز است.

عوامل خطر قفل شدن انگشتان دست و پا

فاکتورهایی که شما را در خطر انگشت ماشه ای قرار میدهند عبارتند از:

• حرکات تکراری و زیاد انگشت: مشاغل یا عاداتی که در آنها دستتان دائماً حرکات تکراری انجام میدهد و به مدت طولانی ادامه می یابد، احتمال انگشت ماشه ای را بالا میبرد.
• برخی مشکلات پزشکی: افرادی که به دیابت یا آرتروز روماتیسمی مبتلا هستند، در خطر بیشتر انگشت ماشه ای قرار دارند.
• جنسیت: انگشت ماشه ای در زنان شایعتر است.

تشخیص قفل شدن انگشتان دست و پا

پزشکان انگشت ماشه‌ای را با توجه به نتایج معاینه بالینی و پرسیدن چند سؤال ساده درباره‌ی پرونده‌ی پزشکی بیمار تشخیص می‌دهند. پزشک انگشت را حرکت می‌دهد و گوش می‌دهد که آیا انگشت هنگام حرکت دادن صدا می‌دهد یا خیر. همچنین قفل شدن انگشت در حالت خمیده نیز بررسی می‌شود. به علاوه پزشک از بیمار می‌خواهد که دستش را باز و بسته کند. تشخیص انگشت ماشه‌ای معمولاً نیازی به رادیوگرافی یا دیگر آزمایش‌های تصویربرداری ندارد.

عوارض انگشت ماشه ای

با بروز علائم اولیه این بیماری باید هر چه سریعتر برای درمان آن اقدام کنید؛ زیرا درمان نکردن انگشت ماشه ای باعث پیشرفت علائم شده و دیگر نمی توانید انگشتان خود را صاف نگه دارید. در پیشرفته ترین حالت بیماری به درمان های دیگر جواب نداده و مجبور به جراحی خواهید بود.

راهکارهای طب فیزیکی برای درمان قفل شدن انگشتان پا

مراجعه به فیزیوتراپی روشی بسیار مفید برای درمان انگشت ماشه‌ای است. برای این کار متخصص فیزیوتراپی راهکارها و راهنمایی‌هایی برای افزایش تحرک دست و انگشتان به بیمار ارائه می‌کند. برای درمان انگشت ماشه‌ای سعی می‌کنند کاری کنند که از طریق تمرینات و حرکات کششی مختلف فشار و تنش را روی تاندون برداشته شود. روشهای فیزیوتراپی برای موارد خفیف انگشت ماشه‌ای یا افرادی که به تازگی دچار انگشت ماشه‌ای شده‌اند فوق العاده مؤثر هستند.

• حرکات کششی: با یک فیزیوتراپ صحبت کنید و در مورد برخی از ورزش‌های کششی مؤثر سوال کنید. کشش انگشتان به روش صحیح به شما کمک می‌کند تا انعطاف پذیری را بازیابی کرده و درد و تورم را نیز کاهش دهید.
• ماساژ: این می‌تواند گاهی اوقات برای بیماران مبتلا به انگشت ماشه‌ای مفید باشد و مطمئناً می‌تواند برخی از علائم را تسکین دهد. ابتدا از فیزیوتراپیست بخواهید تا به شما آموزش دهد که کدام قسمت را ماساژ دهید و چه روش‌هایی را به کار بگیرید. با ماساژ دادن پا و انگشتان آن می توان به رفع اسپاسم عضلات کمک کرد. می توان با ماساژ ملایم شروع کرده و سپس به تدریج فشار را افزایش داد.
• کشش: برای این کار 5 تا 10 مرتبه انگشتان پا را خم کرده و صاف کنید. این کار را با کشش مچ پا و چرخاندن پا از مچ در جهت عقربه های ساعت برعکس برای 5 تا 10 مرتبه ادامه دهید.
• روش RICE شامل استراحت، قرار دادن یخ، فشرده کردن و بالا بردن عضو نسبت به سطح قلب: استراحت دادن به نواحی آسیب دیده، فشردن آن، بالا بردن آن و استفاده از یخ برای حدود 20 دقیقه در کاهش علائم مؤثر است.
• ورزش: ورزش سبک از جمله پیاده روی باعث تقویت عضلات پا و انگشتان می شوند. ورزش های مخصوص پا نیز کمک کننده هستند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست با اقداماتی که به کاهش التهاب کمک میکند نظیرالکتروتراپی، اولتراسوند، لیزر تراپی و درمان دستی سعی در کاهش التهاب ناحیه و رفع سفتی خواهد داشت. با کاهش حساسیت ناحیه و افزایش خونرسانی در محل، فرد قادر به خم و صاف کردن انگشت خود با درد کمتری میشود.

درمان قفل شدن انگشتان دست با روشهای سرپایی طب فیزیکی

• آتل‌بندی انگشت ماشه‌ای: بستن آتل به‌مدت حدود 4 تا 6 هفته کمک می‎کند که انگشت به حالت صاف بماند و از حرکت انگشت جلوگیری شود؛ زیرا حرکات تکراری و ناگهانی در انگشت آسیب‌دیده باعث بیشتر شدن التهاب ناحیه خواهد شد. در مدت بی‌حرکت کردن انگشت لازم است در طول روز چند بار انگشت از آتل بیرون آورده شود و حرکات کششی روی آن انجام شود.
• فیزیوتراپی می‌تواند به درمان این عارضه کمک شایانی نماید. یک فیزیوتراپیست ماهر می‌تواند علائم بیمار مانند درد و التهاب را با استفاده از تحریکات الکتریکی و اولتراسوند، لیزر، گرمادرمانی و سرمادرمانی کاهش دهد. همچنین جهت کاهش برجستگی و روان شدن تاندون، می‌تواند با اقداماتی از جمله ماساژ و حرکات کششی و ریلیز بافت نرم باعث بهتر شدن حرکت بیمار شود. در حین درمان فیزیوتراپیست تمریناتی در خصوص افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات به بیمار آموزش خواهد داد. در موارد مزمن استفاده از دستگاه و شاک‌ ویو می‌تواند در بهبود علائم بیمار بسیار مفید واقع شود.