سونوگرافی برای تشخیص سرطان پوست

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سرطان پوست، رشد غیرطبیعی سلول های پوستی است که اغلب در پوست هایی که در معرض آفتاب هستند، ایجاد می شود؛ اما این فرم رایج سرطان می تواند در مناطقی از پوست شما که معمولاً در معرض نور آفتاب نیست نیز رخ دهد. بررسی پوست برای تغییرات مشکوک می تواند به تشخیص سرطان پوست در اولین مراحل آن کمک کند. تشخیص به موقع سرطان پوست بیشترین شانس را برای درمان موفقیت آمیز سرطان پوست به شما می دهد. تشخیص دقیق و زودهنگام انواع سرطان پوست برای هدایت مدیریت مناسب و بهبود و بقا ضروری است. ملانوم و کارسینوم سلول سنگفرشی، سرطان های پوستی پرخطری هستند که پتانسیل متاستاز دارند و در نهایت منجر به مرگ بیمار می شوند، در حالیکه کارسینوم سلول بازال معمولاً موضعی بوده و پتانسیل نفوذ و آسیب را به بافت اطراف دارد. سونوگرافی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که بر اندازه گیری انعکاس امواج صوتی از بافت های بدن متکی است. در سونوگرافی با فرکانس بالا (HFUS) با فرکانس های مبدل 20 مگاهرتز یا بیشتر، عمق نفوذ بافت بسیار پایین تر است؛ اما تصویری با وضوح بالاتر از بافت ها و ساختارهای نزدیک به سطح پوست ارائه می کند. در آنالیز سونوگرامهاي پوستی، این نتیجه حاصل گردید که بافت پوست به عنوان بافتی زنده و داراي حیـات، داراي فرکانس پویـایی مخـتص بـه خـود بـوده و در نتیجـه رفتارها و عکس العملهاي این بافـت، تـابع قـوانین کلـی حاکم بر فرکانسها، خواهد بود. همچنین می توان اذعان داشت که بافتهاي پوستی سالم و ناسالم، از فرکانسـهاي پویاي متفاوتی برخودار بوده و همـین امـر سـبب ثبـت اکوهاي مختلف در بررسی سونوگرافی این بافت شـده و عامل اصلی افتراق دوضـایعه خـوش خـیم و بـدخیم در سونوگرامهاي پوست نیز، خواهد بود.

علت سرطان پوست

سرطان پوست زمانی اتفاق می افتد که جهش در DNA سلول های پوستی شما ایجاد شود. این جهش ها باعث رشد غیرقابل کنترل سلول های پوستی و تشکیل توده ای از سلول های سرطانی می شود. سرطان پوست سلول پایه توسط اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید یا تخت های برنزه ایجاد می شود. اشعه ماوراء بنفش می تواند به DNA داخل سلول های پوست شما آسیب برساند و باعث رشد غیرمعمول سلول شود. سرطان پوست سلول سنگفرشی نیز در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش ایجاد می شود.

سرطان پوست سلول سنگفرشی همچنین می تواند پس از مواجهه طولانی مدت با مواد شیمیایی مولد سرطان ایجاد شود. این می تواند در اثر اسکار سوختگی یا زخم ایجاد شود و همچنین ممکن است توسط برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد شود.

علت ملانوم مشخص نیست. بیشتر خال ها به ملانوم تبدیل نمی شوند و محققان مطمئن نیستند که چرا بعضی از آنها ایجاد می شوند مانند سرطان های پوست پایه و سنگفرشی، ملانوم می تواند توسط اشعه UV ایجاد شود؛ اما ملانوماها می توانند در قسمت هایی از بدن شما که به طور معمول در معرض نور خورشید قرار ندارند، ایجاد شوند.

علائم سرطان پوست

سرطان های پوست همه یکسان نیستند و ممکن است علائم زیادی ایجاد نکنند. تغییرات غیرمعمول در پوست شما می تواند زنگ خطری برای انواع مختلف سرطان باشد. آگاهی در مورد تغییرات پوست ممکن است به شما کمک کند زودتر این سرطان را تشخیص دهید.

• ضایعات پوستی: یک خال جدید، رشد غیرمعمول، برآمدگی، لکه زخم، پوسته پوسته یا لکه تیره که ایجاد شده و از بین نمی رود.
• عدم تقارن: دو نیمه ضایعه یا خال یکسان نیستند.
• حاشیه: ضایعات دارای لبه های ناهموار هستند.
• رنگ: لکه پوستی با رنگ غیرمعمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز.
• قطر: لکه بزرگتر از یک چهارم اینچ
• تغییرات پیوسته: می توانید تشخیص دهید که خال در حال تغییر اندازه، رنگ یا شکل است.

عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست

• مواجه طولانی با اشعه یو وی یا ماوراء بنفش خورشید ویا بیماری هایی که پوست را نسبت به پرتوی خورشید حساس می کنند.
• تماس طولانی با ارسنیک در محیط کار
• التهاب مزمن یا زخم
• تضعیف سیستم ایمنی بدن مثلاً براثر دارو یا بیماری
• سابقه ی شخصی ابتلا به نوعی از سرطان
• سابقه ی خانوادگی
• خال ها هم می توانند به مرور زمان تغییراتی داشته باشند که نشان دهنده ی سرطان است به عنوان مثال خال ها به طور طبیعی متقارن هستند اگر نامتقارن شوند و لبه های آنها ناهموار و ناسازگار شود باید بررسی شوند، همین طور خال های طبیعی معمولاً قهوه ای هستند و تغییر رنگ آنها اهمیت دارد، اگر قطر خال از قطر یک مداد بیشتر باشد مشکوک است به طور کلی هر تغییری در خال بزرگ یا کوچک تر شدن باشد مانند تغییر رنگ، خارش ویا خونریزی باید حتماً مورد توجه قرار بگیرد.

انواع سرطان پوست

دو دسته اصلی سرطان های پوست توسط سلول های درگیر تعریف می شوند:

سرطان کراتینوسیت

دسته اول سرطان پوست پایه و سنگفرشی است که رایج ترین نوع سرطان پوست می باشد. به احتمال زیاد در مناطقی از بدن شما که بیشتر در معرض آفتاب قرار دارد، مانند سر و گردن، ایجاد می شود. آنها کمتر از سایر انواع سرطان پوست گسترش یافته و تهدید کننده زندگی می شوند؛ اما در صورت عدم درمان، می توانند بزرگتر شده و به سایر قسمت های بدن شما سرایت کنند.

ملانوم

دسته دوم سرطان های پوست، ملانوم است. این نوع سرطان از سلول هایی ایجاد می شود که به پوست شما رنگ می دهند. این سلول ها به عنوان ملانوسیت شناخته می شوند. خال های خوش خیم تشکیل شده توسط ملانوسیت ها می توانند سرطانی شوند. آنها می توانند در هر نقطه از بدن شما ایجاد شوند. در مردان، این خال ها بیشتر در قفسه سینه و پشت ایجاد می شوند. در خانم ها این خال ها بیشتر روی پاها ایجاد می شوند.

در صورت شناسایی و درمان زود هنگام، بسیاری از ملانوماها قابل درمان هستند. در صورت عدم درمان، آنها می توانند به سایر قسمت های بدن شما سرایت کرده و درمان آن دشوارتر شود. ملانوماها بیشتر از سرطان های پوست پایه و سلول های سنگفرشی گسترش می یابند.

علاوه بر این دو نوع اصلی سرطان پوست، برخی از ضایعات پوستی هستند که اگر چه سرطان پوست محسوب نمی شوند؛ اما می توانند سرطانی شوند.

• کراتوز اکتینیک: این لکه های قرمز یا صورتی پوست سرطانی نیستند؛ اما نوعی پیش سرطان محسوب می شوند. در صورت عدم درمان، این توده های پوستی ممکن است به کارسینوم سلول سنگفرشی تبدیل شوند.
• کارسینوم سلول بازال: شایع ترین شکل سرطان پوست، کارسینوم سلول بازال است که 90 درصد موارد سرطان پوست را تشکیل می دهد. آنها توده هایی با رشد آهسته هستند که اغلب در سر یا گردن خودنمایی می کنند.
• سرطان سلول سنگفرشی: این نوع سرطان پوست در لایه های بیرونی پوست شما ایجاد می شود و به طور معمول از سرطان سلول پایه نیز تهاجمی تر است. ممکن است به صورت ضایعات قرمز و پوسته پوستی روی پوست ظاهر شود.
• ملانوما: این نوع سرطان پوست کمتر شایع است، اما خطرناک ترین نوع سرطان پوست است. در حقیقت، ملانوم فقط یک درصد از سرطان های پوست را تشکیل می دهد؛ اما هر ساله باعث اکثر مرگ های ناشی از سرطان پوست می شود. ملانوم در ملانوسیت ها، سلول های پوستی که رنگدانه ایجاد می کنند، تشکیل می شود.

نحوه سونوگرافی پوست

در طول سونوگرافی شما روی یک تخت دراز کشیده و تکنسین با استفاده از یک دستگاه که مبدل نام دارد روی پوست شما کشیده و این مبدل با یک ژل گرم بر سر آن به راحتی روی پوستتان حرکت داده شده و تصاویر را بر روی مانیتور ایجاد میکند.

عوارض سونوگرافی پوست

سونوگرافی را می توان عکسبرداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که ممکن است این امواج آسیب زننده به نظر برسند. در واقع سونوگرافی به طور کامل روی پوست انجام می شود و به اعضای داخلی بدن نمی رسد و عوارضی در بر ندارد.