زانو بزرگترین مفصل بدن ما انسانها است که ساختار پیچیده ای هم دارد. مفصل زانو، بیشترین احتمال آسیب دیدگی را دارد. درد زانو و صدا دادن آن یک مشکل معمول در بین افراد است و می تواند در نتیجه تعدادی از عوامل مختلف ایجاد شود. اصطلاح دیگری که برای صدا دادن و تق تق زانو استفاده می شود واژه کریپتوس است که در واقع به معنی مفصل صدا دار می باشد و این صدا معمولاً به شکل تق تق کردن، صدای شکستگی یا صداهای مانند آن در مفصل زانو شنیده می شود.

ممکن است توأم با شنیدن صدای زانو ، درد را نیز احساس کنید. کرپیتوس زمانی رخ می دهد که سطوح ناهموار غضروف روی یکدیگر قرار بگیرند. آسیب غضروف داخلی مفصل و مشکل در تاندون ها نیز می تواند باعث صدا دادن زانو شود. پزشکان معمولاً زمانی نگران می شوند که درد، تورم یا علائم دیگر وجود داشته باشند. درصورتی که صدا و تق تق زانو همراه باعلائم دیگری مانند درد همراه باشد باید به سرعت آن را درمان کنید.

علت صدا دادن و تق تق زانو

صدا دادن زانو همراه با درد را می توان به یکی از شرایط زیر نسبت داد:

1. پارگی غضروف یا مینیسک: پارگی مینیسک زانو که یک غضروف خاص در مفصل است می تواند باعث صدا کردن مفصل زانو شود. هنگامی که مینیسک پاره می شود، بخش های کوچکی از آن ممکن است در مفصل زانو گیر کند و به این ترتیب حرکت زانو باعث صدا دادن آن می شود. در این شرایط درد زانو و صدا دادن آن به طور مکرر احساس شده و قطع می شود و این شرایط در تمام زمان هایی که بخش پاره شده در اطراف مفصل حرکت می کند، احساس می شود.
2. آرتروز: بیماری آرتروز باعث فرسایش غضروف می شود. با نازک شدن غضروف، سطح مفصل سفت شده و سایش بین استخوان ها باعث ایجاد مشکل کریپتوس می شود. این مشکل بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال مشاهده می شود و با گذشت زمان به تدریج پیشرفت می کند. مشکل کریپتوس ایجاد شده به خاطر بیماری آرتروز یک مشکل دائمی است و به صورت موقت احساس نمی شود.
3. کندرو مالاسی پاتلا: این بیماری مربوط به آسیب دیدگی و التهاب غضروف موجود در پشت کشک زانو (پاتلا) است. در این حالت سایش ایجاد شده بین پشت استخوان کشکک زانو و استخوان فیمور زیر آن (استخوان ران) می تواند باعث ایجاد درد زانو و صدا دادن آن شود. این مشکل می تواند افراد سالمی را که فعالیت های ورزشی انجام می دهند و نیز افراد جوان را تحت تأثیر خود قرار دهد. این شرایط بیشتر در بین خانم ها مشاهده می شود و یک مشکل به نسبت دائمی می باشد. در این حالت معمولاً کرپیتوس را می توان به همراه احساس کردن صدا با قرار دادن دست در جلوی زانو و خم و راست کردن مفصل آن مشاهده کرد.
4. زانوی دونده: زانوی دونده مشکلی است که در آن حرکت های خاص و مکرر کشکک زانو باعث ایجاد احساس درد در بخش جلوی زانو می شود. این شرایط می تواند باعث ایجاد صدا در زمان سایش استخوان کشکک در برابر استخوان فیمور شود و معمولاً با احساس خرد شدن هنگام حرکت دادن زانو همراه است. این مشکل معمولاً با انجام فعالیت های طولانی مثل دویدن و پایین آمدن از پله ها یا پس از بی تحرکی طولانی مثل کار کردن پشت میز در محل کار تشدید می شود.

علائم همراه صدا دادن زانو

شایع ترین علائم تق تق زانو عبارتند از:

• دردی که با راه رفتن بدتر می شود.
• تورم گاه به گاه
• سفتی مفصل
• صداهای نرم با حرکت غیر فعال زانو، همراه با احساس ترق و تروق هنگام لمس زانو
• خم و راست کردن زانو باعث ایجاد احساس ساییدگی ناراحت کننده می شود.

تشخیص صدا دان زانو

پزشک برای تشخیص علت صدای زانوی بیمار سابقه پزشکی او را بررسی می کند. در صورت آگاهی پزشک از وجود علائم دیگری چون تورم و احساس از جا درآمدن زانو، وی بهتر می تواند عارضه را تشخیص دهد و برنامه درمان صدای زانو را طرح ریزی کند. در صورت لزوم، ارزیابی های بیشتری چون پرتونگاری (اشعه ایکس) و ام. آر. آی. انجام خواهند شد. در برخی موارد نمونه برداری مایع داخل زانو و آزمایش خون انجام می شود.

صدا دادن زانو چه زمانی به درمان نیاز دارد؟

در بیشتر موارد، صدا دادن یا تق تق زانو طبیعی است. اما اگر این صداها با ورم یا درد مزمن همراه باشند، نشان دهنده آسیب جدی تر به مفصل زانو است و نیاز به بررسی پزشکی دارد.

درمان صدا دادن زانو همراه با درد

برای درمان زانو درد بدون جراحی و کاهش صدای غیرعادی زانو، روش های مختلفی وجود دارد:

• استراحت کافی: کاهش فشار و انجام حرکات آرام مانند یوگا به بهبود کمک می کند.
• درمان گرم و سرد: استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش درد و التهاب.
• استفاده از زانوبند: حمایت از مفصل زانو در حین فعالیت های روزمره.
• کفی های طبی: بهبود توزیع وزن روی پاها و کاهش فشار روی زانو.
• فیزیوتراپی: تقویت عضلات اطراف زانو با برنامه های درمانی خاص.
• جراحی: در موارد نادر و شدید، جراحی های کم تهاجمی مانند آرتروسکوپی یا تعویض مفصل توصیه می شود.

تمرینات مؤثر برای جلوگیری از صدا دادن زانو

• در صورت نبود درد، انجام تمرینات زیر می تواند بسیار مفید باشد:
• رهاسازی ساق پا: آزادسازی تنش های عضلانی با توپ ماساژ.
• آزادسازی خم کننده لگن: جلوگیری از ناهماهنگی لگن که به زانو آسیب می رساند.
• رهاسازی باند IT: کاهش فشار رباط ایلیوتیبیال روی مفصل زانو.
• اسکات داخل رانی: تقویت عضلات داخل ران برای تثبیت زانو.
• فعال سازی عضلات مایل جانبی (VMO): کمک به نگه داشتن صحیح کاسه زانو.
• مراحل جانبی با باند مقاومت: تقویت عضلات جانبی ران و بهبود تعادل مفصل.

اگر صدا دادن زانو با درد، تورم یا محدودیت حرکتی همراه باشد، بهتر است برای تشخیص و درمان به متخصص مراجعه کنید. در بسیاری از موارد، با اقدامات غیرجراحی می توان سلامت زانو را بازگرداند و از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد.

آیا صدا دادن زانو خطرناک است؟

در بیشتر موارد، صدا دادن و تق تق کردن زانو در زمان بلند شدن، نشستن و حرکت پاها موضوعی طبیعی است و نیازی نیست نگران آن باشیم؛ اما زمانی که این موضوع شدید می شود و صدای تق تق زانو با درد، تورم یا خالی کردن زانو همراه می شود، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

پیشگیری از صدا دادن زانو

اکثراین صداها زمانی ایجاد می شود که شما خم می شوید در اینجا موارد ساده ای ذکر شده است که از ایجاد صدا و تق تق زانو جلوگیری میکند

1. خم کردن زانوبه صورت مطلوب و درست : زانوی خود رابه صورتی که بروی انگشتان پا قرار بگیرد خم نکنید
2. استقامت ساق پا : ایجاد استقامت درساق پا باعث استقامت زانو و همسترینگ میشود.
3. جلوگیری ازانجام فعالیت هایی که باعث آسیب رسیدن به زانو میشود از انجام حرکات دردناکی که باعث تأخیر در روند بهبودی زانو میشود جلوگیری کنید.
4. استفاده ازمحافظ وباندهای کشی برای زانو هم میتواند به شما کمک کند.

نسخه اصلی مطلب صدا دادن زانو چه زمانی به درمان نیاز دارد؟ را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---