هر بار که اصطلاح ارتودنسی به میان می آید، مردم شروع به فکر کردن به مزایای زیبایی ناشی از درمان می کنند. در حالی که این تخصص باعث بهبود زیبایی در ظاهر لبخند شما می شود، اما دلیل اصلی ارتودنسی نیست.

روش دیگری برای درمان ارتودنسی وجود دارد که اغلب آشنا نیست و یا به آن معروف نیست. به این ارتودنسی فانکشنال می گویند.

ارتودنسی فانکشنال چیست؟

ارتودنسی فانکشنال یا ارتوپدی فک و صورت، با اصلاح مشکلات اسکلتی فک در سن مناسب (نوجوانی و در سنین رشد)، از بروز یا تشدید مشکلات اسکلتی بعدی که می تواند به جراحی فک منجر شود، جلوگیری می کند. یکی از عوامل متمایز کننده اصلی بین ارتودنسی سنتی و ارتودنسی فانکشنال ، توجه به علت اصلی مشکل است. متخصص ارتودنسی شما ابتدا علت اصلی مشکل شما را قبل از شروع هر درمانی بررسی و تجزیه و تحلیل می کند.

تفاوت ارتودنسی سنتی با ارتودنسی فانکشنال چیست؟

در جایی که ارتودنسی سنتی فقط بر صاف کردن دندان ها متمرکز است، ارتودنسی فانکشنال یک رویکرد دوگانه و کاملاً درمانی است که تمرکز اولیه آن ارتوپدی است. این تمرکز شامل بهبود راه هوایی و انسداد راه تنفسی بیمارهم می شود. دستیابی به دندان های صاف از طریق ارتودنسی سنتی، هدف ثانویه ی ارتودنسی فانکشنال است. قبل از شروع هر درمان ارتودنسی سنتی، ارتودنسی فانکشنال به این جنبه های ارتوپدی سلامت کلی بیمار می پردازد:

• استخوان های اسکلتی که سر و صورت را تشکیل می دهند
• استخوان های فک بالا و پایین و مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
• رابطه TMJ با گردن و پشت
• راه هوایی بیمار

پس از اینکه این جنبه های ارتوپدی در حال توسعه مورد توجه قرار گرفت، می توان هرگونه درمان سنتی ارتودنسی لازم برای صاف کردن دندان های بیمار را آغاز کرد.

ارتودنسی فانکشنال چه مزایایی دارد؟

ارتودنسی فانکشنال مزایای بالقوه قابل توجهی را ارائه می دهد، از جمله:

• احتمال کمتر کشیدن دندان با گسترش قوس های دندانی: اغلب می توان فضایی برای همه دندان ها ایجاد کرد و این امر باعث می شود که احتمال کشیدن یک یا چند دندان کمتر شود.
• بهبود ظاهر صورت: ارتودنسی فانکشنال می تواند مسائلی مانند چانه عقب رفته و سایر مشکلات ناشی از تراز نامناسب دندان ها یا فک ها را برطرف کند و در نتیجه صورت جذاب تر شود.
• بهبود تنفس: ارتودنسی فانکشنال باعث ایجاد یک راه هوایی فوقانی سالم می شود. این می تواند خروپف را کاهش دهد و خطر آپنه انسدادی خواب را کاهش دهد.
• اجتناب از جراحی: در بسیاری از موارد، ارتودنسی فانکشنال می تواند باعث کاهش نیاز به روش های تهاجمی مثل جراحی فک شود.
• خطر کمترTMD : ارتودنسی فانکشنال با ایجاد یک بایت مناسب، می تواند استرس را از روی مفصل فک و عضلات اطراف آن کاهش دهد. به نوبه خود، این می تواند خطر ابتلا به مشکلات مفصل فک، سردرد، گردن درد و طیف وسیعی از علائم دیگر را کاهش دهد.

ارتودنسی فانکشنال چگونه انجام می شود؟

از آنجایی که ارتودنسی فانکشنال بیشترین تأثیر را در دوران رشد دارد، این درمان معمولاً در سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی آغاز می شود، زمانی که هنوز ترکیبی از دندان های شیری و دائمی در دهان وجود دارد. متخصص ارتودنسی در ابتدا بررسی می کند چه دندان هایی نیاز به ارتودنسی دارند و سپس طرح درمان را در دو فاز برنامه ریزی می کند:

فاز ۱ اصلاح رشد فک

در این مرحله، از وسایل فانکشنال متحرک برای هدایت رشد استخوان های فک بالا و پایین استفاده می شود. این دستگاه ها با هدایت موقعیت فک ها و اصلاح عادات عضلانی اشتباه، می توانند مانع بدتر شدن ناهنجاری ها شده و فرم قوس فکی را بهبود ببخشند.

فاز ۲ مرتب سازی دندان ها

پس از تثبیت موقعیت فک، درمان با براکت های ثابت ادامه می یابد. سیم های ارتودنسی با اعمال نیروی ملایم، دندان ها را به آرامی به محل صحیح هدایت می کنند تا ردیف و نظم دندانی کامل شود.

انواع پلاک های فانکشنال ارتودنسی

دستگاه های فانکشنال ارتودنسی در دو نوع کلی ثابت و متحرک موجود هستند. استفاده از هرکدام از دو نوع گفته شده، به وضعیت بیمار و تشخیص متخصص ارتودنسی بستگی دارد. دستگاه های ارتودنسی ثابت شامل اجزایی هستند که روی دندان ها قرار می گردند. اما دستگاه های متحرک ساختاری پلاستیکی داشته و توسط خود بیمار در دهان گذاشته و یا برداشته می شوند. دستگاه های فانکشنال متحرک موارد مصرف بیشتری دارند.

• MARA: مارا وسیله ای ارتوپدی با هدف جلو آوردن فک در افرادی است که فک پایین آنها عقب تر از فک بالایشان است.
• توئین بلاک: توئین بلاک یک جفت پلاک متحرکی است که نخستین بار توسط ویلیام کلارک معرفی شد. این وسیله برای مساعدت در بهبود رشد فک پایین و تصحیح مشکل عقب بودن فک پایین، استفاده می شود.
• هربست: این نوع دستگاه فانکشنال ارتودنسی، ثابت بوده و با هدف درمان اوربایت شدید که مانع رشد فک پایین فرد شده است، مورد استفاده قرار می گیرد.
• بایونیتور: بایونیتور دستگاه متحرکی است که با هدف اصلاح اوربایت و فک پایین عقب طراحی شده است. این دستگاه موجب افزایش رشد فک پایین شده و بدین ترتیب مشکل اوربایت او را خاتمه می دهد.
• فرانکل: فرانکل نیز از جمله پلاک های ارتودنسی متحرک در زمینه درمان ناهنجاری های فک است. این دستگاه محدودیت نیروهای عضلانی نامناسب را رفع می کند. این دستگاه با تحریک رشد فک پایین، موجب اصلاح رابطه ی فکی می شود.
• اکتیویتور: اکتیویتور دستگاهی است که زمینه هماهنگی بین فک بالا و فک پایین را در افراد مبتلا به رتروگناتیک فراهم می ­سازد. این دستگاه در انواع مختلفی نظیر اکتیویتورهای H، اکتیویتورهای V، اکتیویتور کینتور موجود است.

نسخه اصلی مطلب انواع پلاک های فانکشنال ارتودنسی را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---