همه چیز درباره ناباروری زنان

دکتر عنایت الله ایزدی [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.izadidr.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خ شمس آبادی ، روبروی بیمارستان سینا ، اول کوچه 32 تلفن مطب : 32363136 - 031

ناباروری زنان می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند اختلالات هورمونی، انسداد لوله‌های فالوپ، مشکلات تخمک ‌گذاری، بیماری‌های تناسلی و عوامل ژنتیکی باشد. علاوه بر این، سبک زندگی، سن، وزن بدن و استرس نیز می‌توانند در بروز ناباروری نقش داشته باشند. تشخیص صحیح و به ‌موقع ناباروری از طریق آزمایش‌های پزشکی و روش‌های تصویربرداری، و سپس انتخاب روش‌های مناسب درمانی از جمله دارودرمانی، جراحی، و تکنیک‌های کمکباروری (ART) می‌تواند به بسیاری از زنان کمک کند تا بر این مشکل غلبه کنند. در این راستا، اهمیت حمایت‌های روانی و مشاوره‌ای نیز نباید نادیده گرفته شود، چرا که ناباروری می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت روانی و کیفیت زندگی زنان داشته باشد.

علل ناباروری در زنان

نقش سبک زندگی در ناباروری زنان

سبک زندگی همواره تأثیر بالقوه‌ای بر سلامت زنان دارد. عوامل متعددی از جمله مصرف دخانیات و الکل، اصافه وزن و بی تحرکی، کمبود وزن، مصرف داروهای خاص می‌تواند این سلامتی را تهدید نموده و باعث بروز آسیبهای جدی در افراد از جمله ناباروری گردد.

نقش ژنتیک بر ناباروری زنان

یکی از علل مهم ناباروری در زنان نقایص ژنتیکی می‌باشد. ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌تواند احتمال لقاح و بارداری را کاهش دهد. این نقایص می‌تواند شامل تغییرات کروموزومی مانند ناهنجاری‌های ساختاری نامتوازن کروموزومی و تغییرات در یک ژن خاص باشد.

نقش سن در ناباروری زنان

سن موثرترین عامل بر باروری خانم‌هاست. احتمالباروری از۳۰ سالگی به بعد کاهش پیدا می‌کند و پس از ۳۵ سالگی شانس بارداری به شدت کاهش پیدا می‌کند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و ناباروری

تخمدان پلی کیستیک (PCOS) اختلال هورمونی شایعی است که برخی از بانوان به آن مبتلا هستند. یکی از نتایج حاصل از عدم درمان این مشکل ، اختلال در باروری یا به اصلاح نازایی و ناباروری، می باشد.

تأثیر وزن بدن بر ناباروری زنان

اضافه وزن و کمبود وزن هر دو می‌تواند نقش مهمی در قدرت باروری زنان داشته باشد. تقریباً 12 درصد از دلایل تمام ناباروری‌ها کمبود وزن یا اضافه وزن است.

اختلالات تخمک ‌گذاری و ناباروری

عدم تخمک گذاری مزمن یکی از علل شایع ناباروری است. علاوه بر تغییر دوره‌های قاعدگی و ناباروری، عدم تخمک گذاری مزمن می‌تواند باعث تشدید سایر مشکلات طولانی مدت مانند هایپرآندروژنیسم یا استئوپنی شود.

تشخیص ناباروری زنان

• معاینه اولیه و بررسی سوابق پزشکی
• انجام آزمایش های بررسی هورمونی
• سونوگرافی
• آزمایش بررسی ذخیره تخمدان
• آزمایش ژنتیک

ناباروری زنان

روش ‌های درمان ناباروری زنان

روش‌های جراحی برای درمان ناباروری

لاپاراسکوپی یک روش جراحی ساده و کمتر تهاجمی برای درمان ناباروری است که در آن با ایجاد یک یا چند برش کوچک روی شکم و وارد کردن یک ابزار به نام لاپاراسکوپ که دارای چراغ و دوربین است، اندام‌های داخل حفرۀ شکم و لگن بررسی می‌شود. از لاپاراسکوپی می‌توان برای کشف و درمان عارضه‌هایی نظیر کیست، چسبندگی ، فیبروم ، آندومتریوز و عفونت استفاده کرد . همچنین پزشک هنگام عمل لاپاراسکوپی می‌تواند در صورت نیاز، مشکل را درمان یا بافت‌های غیرعادی مورد نظر را از بدن خارج کند.

دارودرمانی در ناباروری زنان

داروهای باروری اصلی ‌ترین درمان برای زنانی است که اختلالات تخمک ‌گذاری دارند. برخی از این داروها خوراکی و برخی تزریقی است. این داروها با آزاد کردن هورمون‌ موجب می شوند که تخمک ‌گذاری شروع یا منظم شود.استفاده از داروهای تحریک تخمک‌ گذاری در کنار روش‌های درمان کمک ‌باروری، شانس بارداری را در زنان افزایش می‌دهد.

روش‌های نوین در درمان ناباروری زنان

تلقیح داخل رحمی (IUI) و ناباروری زنان

تلقیح داخل رحمی (IUI) به معنی تزریق اسپرم شسته شده به درون حفره‌ رحم بوده و یکی از روش‌های کمک باروری است. این فرآیند موجب افزایش احتمال تماس تخمک با اسپرم در محیط رحم شده و شانس وقوع بارداری را افزایش می‌دهد.

لقاح آزمایشگاهی (IVF) و ناباروری زنان

لقاح آزمایشگاهی (IVF) نوعی فناوری کمک باروری (ART) است. این شامل کشیدن تخمک از تخمدان های زن و بارور کردن آنها با اسپرم است. این تخمک بارور شده به عنوان جنین شناخته می شود. سپس جنین را می توان به رحم زن منتقل کرد یا برای استفاده در آینده منجمد کرد.

تکنیک‌های کمک ‌باروری (ART)

تکنیک های کمک باروی یا ART به مجموعه‌ای از روش‌های درمانی ناباروری می‌گویند که در آن لقاح تخمک و اسپرم، خارج از رحم و در آزمایشگاه توسط متخصص انجام می‌شود و تخمک بارورشده به بدن مادر منتقل خواهد شد.

تأثیر ناباروری بر سلامت روانی زنان

استرس, ناامیدی و احساس شرم از ناباروری می تواند برای سلامت روحی زوجین و همچنین رابطۀ بین زن و شوهر دردناک و مخرب باشد. به هر حال با تجزیه و تحلیل انگیزۀ بچه دارشدن، میتوان به راهکارهای مقابله با مشکلات روانی ناشی از ناباروری رسید. ناباروری مثل دیگر مشکلات زندگی , صرفا یک واقعه است که باید به کمک علم پزشکی، عاقلانه آنرا مدیریت و درمان کرد .

پیشگیری از ناباروری زنان

چندین اقدام وجود دارد که زنان می‌توانند برای کاهش احتمال ناباروری انجام دهند:

• اقدامات لازم برای پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی انجام دهید.
• بهداشت شخصی را رعایت کنید.
• از مصرف زیاد یا مکرر الکل و دخانیات خودداری کنید.
• از مصرف داروهای غیرمجاز خودداری کنید.
• سالانه نزد پزشک متخصص زنان خود معاینه شوید.

نقش عوامل مختلف بر ناباروری

تاثیر آندومتریوز بر ناباروری زنان

بیماری آندومتریوز با ایجاد نقاط التهابی در لگن و تمام سیستم تولید مثل از جمله تخمدان و لوله ها،چسندگی داخل حفره لگن ایجاد می کند. در مواردی شدت این چسبندگی به حدی است که باعث کاهش حرکت لوله ها، انسداد لوله های فالوپ وحتی هیدروسالپنکس می شود. همچنین به مرور زمان با کاهش کیفیت تخمک و کاهش ذخیره تخمدان باعث تاخیر در باروری و کاهش موفقیت درمانهای کمک باروری حتی درسنین پایین خواهد شد .

انسداد لوله‌های فالوپ و ناباروری زنان

انسداد لوله های فالوپ یکی از دلایل عمده ناباروری است. اسپرم و تخمک برای لقاح باید در لوله رحمی بهم برسند، لوله مسدود شده از تماس آنها جلوگیری می کند و در نهایت باعث مشکل در باروری می شود.

نقش استرس و عوامل روانی در ناباروری زنان

استرس یکی ازعوامل خطرساز برای سلامتی است. چرا که باعث اختلال درخواب،ایجاد مشکل در روابط بین فردی واجتماعی، اختلال در زندگی مشترک و روابط جنسی و در کل کاهش کیفیت زندگی می شود. که در نتیجه افرادی که دچار این مشکلات و در محیطهای پر استرس هستند بیشتر دچار ناباروری می گردند.

استفاده از داروها و ناباروری زنان

بسیاری از خانم‌ها و آقایانی که از قرص‌ها و داروهای مختلف (بدون تجویز پزشک) استفاده می‌کنند، از این موضوع غافل هستند که این قرصها می‌تواند بر روی قدرت باروری آنها تاثیرات مخرّب بگذارد. زمانی که شما از مکمل‌های بدنسازی مختلف استفاده می‌کنید، ممکن است سطح هورمون‌های باروری کاهش پیدا کند و رفته رفته روند باروری نرمال در بدن ضعیف یا متوقف شود.

ناباروری زنان و مشکلات سیستم ایمنی

یکی از علل ناباروری و سقط مکرر ، عوامل مربوط به سیستم ایمنی می باشد. جنین از ترکیب تخمک زن و اسپرم مرد بوجود می آید.بنابراین نیمی از جنین متعلق به پدر است که برای بدن مادر، غریبه و نا آشنا محسوب شده و ممکن است سیستم ایمنی بدن مادر به آن واکنش نشان ‌دهد. اگر سیستم ایمنی بدن مادر به هر دلیل نتواند خود را با جنین تطبیق دهد ، آن را پس می زند. که این هم یکی از دلائل ناباروری و سقط جنین است.

نقش تغذیه در بهبود ناباروری زنان

ناباروی هم مانند بسیاری از مشکلات با سبک زندگی و تغذیه ارتباط مستقیم دارد. سر دسته عوامل مربوط به سبک زندگی که در باروری موثراست، داشتن اضافه وزن است. مصرف مواد غذایی فرآوری شده یکی از دلایل افزایش وزن و ناباروری است، که باید کنار گذاشته شود.

نتیجه گیری

در پایان، ناباروری زنان یک چالش پیچیده و چند بعدی است که نیازمند رویکردهای چندگانه و هم‌افزایی است. تشخیص به‌ موقع و درمان‌ های موثر، همراه با حمایت‌ های روانی و اجتماعی، می ‌تواند به بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به ناباروری کمک کند. با افزایش آگاهی و پژوهش‌های بیشتر، امید می‌ رود راهکارهای نوینی برای مدیریت و درمان این مشکل ارائه شود.
پایان