نیاسین چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

ويتامين B3 را بشناسيم!

يكى ديگر از ويتامينهاى محلول در آب كه مى‏خواهيم در اين قسمت با آن آشنا شويم، نياسين يا ويتامين B3مى‏باشد.
نياسين واژه‏اى عمومى است كه بر دو شكل ويتامين يعنى نيكوتين‏آميد و نيكوتينيك‏اسيد اطلاق مى‏شود. از سال 1867 اسيدنيكوتينيك براى شيميدانها شناخته شده بود. در سال 1913 طى مطالعاتى در زمينه شناسايى علت و عامل بيمارى بربرى (كمبود ويتامين B1)، نياسين را از مخمر و برنج جدا كردند ولى به واسطه عدم تأثير آن در از بين بردن علايم ناشى از كمبود تيامين در پرندگان نسبت به آن بى‏توجه ماندند. بعدها مجددا بيوشيميستها به شناخت فعاليت و خصوصيات آن در بدن علاقه‏مند شدند.

نياسين ويتامينى است كه مانع بروز بيمارى پلاگر مى‏گردد. گزارشات اوليه نشان داد كه بيماران مبتلا به پلاگر نه تنها با مصرف پروتئينهاى حيوانى درمان مى‏شدند، بلكه نسبت به مايع استخراجى حاصل از مخمّر هم كه فاقد هر گونه پروتئين است، واكنش مثبت نشان داده و علايم بيمارى در آنها برطرف مى‏گردد. بدين لحاظ تصور مى‏شد كه عامل بيمارى پلاگر ويتامين B2 موجود در مخمر است. مطالعات بعدى بخصوص در حيوانات آزمايشگاهى و ايجاد بيمارى پلاگر در آنها از جمله سياه شدن رنگ زبان در سگ و درمان آن توسط منابع غذايى مختلف چون جگر انجام گرفت. در نهايت اسيد نيكوتينيك را از جگر استخراج و جدا نمودند. تأثير درمانى آن در انسان مبتلا به پلاگر نيز گزارش شده است.

بيمارى‏اى كه به نام پلاگر در ايتاليا و مل‏دلاروسا در اسپانيا خوانده مى‏شد، اولين بار در قرن هيجدهم ميلادى و بيشتر در ميان مردم فقير كه غذاى عمده و اصلى آنها
را ذرت تشكيل مى‏داد، توصيف شد. اگر چه شواهد موجود دلالت بر آن مى‏كرد كه بيمارى مى‏تواند با تغيير غذا معالجه شود، ليكن تا سال 1917 اين بيمارى به فقدان يك عامل غذايى نسبت داده نشد.
توأم بودن پلاگر با غذاى يكنواختى كه به مقدار زيادى از ذرت تشكيل شده بود منجر به اين فرضيه شد كه پلاگر به وسيله يك قارچ يا يك ماده عفونى يا سمى موجود در ذرت فاسد ايجاد مى‏شود. عقيده ديگر اين بود كه به علت بدتر شدن علايم پوستى همراه با پلاگر در اثر نور خورشيد، بيمارى در نتيجه مسموم شدن از نور خورشيد است.

همچنين عقايد نادرست ديگرى نيز در رابطه با علل اين بيمارى رايج بود تا اينكه، تنها در سال 1917 (1296ش)، يعنى زمانى كه گولدبرگر فرضيه خود را با ايجاد پلاگر از طريق محدوديت غذايى به اثبات رسانيد، پيشرفتى در كنترل اين بيمارى حاصل شد. او يازده داوطلب زندانى را در آمريكا تحت رژيمى قرار داد كه مشابه رژيم بيماران پلاگرى بود و بعد از 5 ماه در آنها عوارض بارز پلاگر (ورم پوست، اسهال و افسردگى) ايجاد شد و بعد ثابت كرد كه عامل اين بيمارى تغذيه‏اى است.

پلاگر كه اول بار در ايالت نيويورك در سال 1875 (1254ش) گزارش شد، تنها بيمارى كمبود ويتامينى است كه تا كنون در ايالات متحده يك بيمارى بومى و يك مسأله اساسى بهداشت و سلامت عمومى بوده است. شيوع آن محدود به دهكده‏هاى كوچك ايالتهاى جنوبى است كه بيشتر غذاى اهالى را ذرت، ملاس و گوشت خوك شور تشكيل مى‏دهد. در زمان حاضر پلاگر در ممالكى مانند رومانى و يوگسلاوى كه ذرت مصرف مى‏كنند و بعضى از قسمتهاى مصر و در نواحى هندوستان كه ارزن هندى مى‏خورند، مشاهده مى‏شود. اين حقيقت كه اين بيمارى در آمريكاى جنوبى، جايى كه ذرت 80 درصد كالرى را تأمين مى‏كند، ديده نمى‏شود؛ مربوط به استفاده از قلياى آهكى در مواد تهيه شده از ذرت است. اين مواد قليايى به آزاد كردن نياسين متصل شده به پروتئين در غلات كمك مى‏كند.

خواص شيميايى نياسين

اين ويتامين يكى از مقاوم‏ترين مواد در طبيعت است. نياسين در محيطهاى اسيدى، قليايى، حرارت، نور و اكسيژن هوا مقاوم است و فقط مقدار مختصرى در آب حل مى‏شود. در يك طبخ معمولى 25% ـ 15 نياسين از بين مى‏رود.
فرم نيكوتين آميد آن براى موارد درمانى بهتر است چون به كار بردن مقادير زياد اسيدنيكوتينيك (فرم ديگر نياسين)، كه به عنوان نرم‏كننده عروق عمل مى‏كند، ممكن است سبب قرمز شدن پوست شده و ايجاد حس سوزش نمايد.

اعمال نياسين در بدن

اين ويتامين در تنفس سلولى دخالت دارد و در آزاد كردن انرژى از كربوهيدراتها، چربيها و پروتئينها دخالت دارد.
گليكوژن ماده كربوهيدراتى ذخيره‏اى موجود در كبد و عضلات مى‏باشد و نياسين در سنتز آن نقش دارد. همچنين نقش مهمى در سوخت و ساز چربيها در بدن ايفا مى‏كند.

موارد استفاده پزشكى

در اسكيزوفرنى (جنونى جوانى) به كار مى‏رود كه البته نتيجه‏بخش نيست و همچنين در پايين آوردن كلسترول خون نقش مهمى دارد. به طورى كه در مقادير بالا حدود 3 گرم در روز در افراد مبتلا به هيپركلسترولمى (بالا بودن ميزان كلسترول خون) نتيجه‏بخش است. منتها حالت گرم شدن و گرگرفتگى ايجاد مى‏كند و پوست قرمز مى‏شود. بايستى بدانيد كه در مقادير بالاتر از 50 تا 60 ميلى‏گرم در روز ممكن است عوارض گوارشى (اسهال، استفراغ، تهوع و دل درد) ايجاد كند و گاهى موجب بروز كهير، سردرد، سرگيجه، اسپاسم برونش و درد در ناحيه قفسه سينه مى‏شود. لذا چنين مقاديرى تنها بايستى تحت نظر پزشك به صورت دارو مصرف شوند و استفاده خودسرانه از آن به هيچ عنوان توصيه نمى‏شود.

عوارض كمبود ويتامين B3

پلاگر بر روى سه اندام مهم بدن شامل دستگاه گوارش، پوست و اعصاب اثر مى‏گذارد. عوارض پوستى شامل تورم، التهاب، ناراحتى، خشونت پوست، تاول و تغيير رنگ پوست مى‏باشند كه سه مشخصه اصلى دارند: علايم قرينه هستند، عارضه آن قدر شديد است كه مرز مشخصى بين قسمت مبتلا و غير مبتلا وجود دارد و اينكه در تابستان به علت تابش بيشتر آفتاب عوارض شديدتر است. عارضه گردن بند پلاگر، يك طوق ملتهب و قطور و كبود است كه تمام گردن را در بر مى‏گيرد.

عوارض گوارشى شامل بى‏اشتهايى، التهاب و ناراحتى زبان، كاهش اسيد معده و در نتيجه بروز عفونتهاى مكرر گوارشى، تهوع، دل درد، التهاب و ورم روده مى‏باشد. بارزترين علامت گوارشى، اسهال شديد است.
حساسيت، سردرد و بى‏خوابى در مراحل اوليه ايجاد مى‏شود و به زودى به دنبال آن علايم ذهنى و روحى شديدترى مانند فراموشى، اوهام و بالاخره يك افسردگى شديد كه تقريبا مقدمه مرگ است، ظاهر مى‏شود.

نياسين به همراه ويتامين هاي 1B، 2B، 5B، 6B و بيوتين در شکستن کربوهيدرات، پروتئين و چربي و تبديل شدن به انرژي نقش دارد.

اين ويتامين براي تنفس سلولي، افزايش انرژي، سوخت و ساز کربوهيدرات و چربي و پروتئين ، سلامت پوست، بهتر عمل کردن سيستم عصبي و متعادل کردن ترشحات صفرا و معده لازم است.
ويتامين B3 سازنده هورمون هاي جنسي ، درمان کننده اسکيزوفرني و بيماريهاي رواني و همچنين افزايش دهنده قدرت حافظه مي باشد.
کبد محل ذخيره ويتامين B3 مي باشد و اين ويتامين از راه روده جذب مي شود.

ويتامين B3 براي عمل هضم ، فعال کردن آنزيم هايي که براي مغز به کار مي روند، کاهش فشار خون و کلسترول خون لازم است.

اعمال ويتامين B3

1. نياسين يک ويتامين محلول در آب است که بيشتر از 50 عملکرد متابوليکي دارد. مهمترين فعاليت اين ويتامين در آزاد کردن انرژي از کربوهيدرات مي باشد.( نياسين به عنوان يکي از منابع توليد انرژي است.)

2. نياسين در توليد انرژي، ساخت اسيدهاي چرب، کلسترول و استروئيد نقش دارد.

3. نياسين چربي را از بافتها براي سوخت و ساز حرکت مي دهد و بدين وسيله آنها را براي توليد انرژي مي سوزاند. اين عمل باعث سلامتي پوست، سلامتي غلاف ميلين ( حافظ سلولهاي عصبي)، هضم بهتر با توليد اسيد معده، حفاظت پانکراس و سلامت بافتها مي شود.

4. ويتامين B3آنزيمها را فعال مي کند. آنزيم سرعت واکنشهاي شيميايي را افزايش مي دهد. اين آنزيمها در توليد انرژي، شکستن چربي هاي غذايي، توليد هورمون هاي اصلي و کلسترول، طي کردن مراحل DNA و رشد و بلوغ سلول ها در بدن فعاليت مي کند.

5. نياسين درمان کننده کلسترول بالا است. نياسين (نه نياسين آميد) بر HDL (کلسترول خوب) فوايد بارزي دارد. عملکرد نياسين بر کلسترول بسيار بهتر از داروهاي پايين آورنده کلسترول نظير: statins مي باشد. همچنين نياسين بر LDL (کلسترول بد) نيز فوايد زيادي دارد.

6. نياسين مقدار کلسترول و ليپوپروتئين و فيبرينوژن خون را کم مي کند و باعث جلوگيري از تصلب شريان مي شود. اما از آنجا که نياسين مقدار هموسيستئين را افزايش مي دهد، پس ممکن است اثر متضادي بر شريان ها داشته باشد و خطر بروز بيماري هاي قلبي را زياد کند.

7. نياسين و نياسين آميد براي درمان بيماري هاي ناشي از کمبود ويتامين B3 بکار مي رود. پلاگر يک بيماري تغذيه اي است که درنتيجه ناکافي بودن ويتامين B3 يا تريپتوفان بوجود مي آيد. نشانه هاي آن عبارت است از: بيماري پوست، اسهال، بيماري هاي رواني و افسردگي.

8. بيماري هاي رواني در اثر کمبود نياسين بوجود مي آيند. مشخص شده که کمبود نياسين در رژيم غذايي باعث از بين رفتن سيستم هاي مغزي و آلزايمر مي شود. البته هنوز مشخص نيست که آيا نياسين جلوي آلزايمر را مي گيرد يا نه؟

9. ويتامين B3کمک در توليد اسيد هيدروکلريک ميکند. اسيد هيدروکلريک براي عمل هضم مفيد است.

10. نياسين آميد درمان کننده روماتيسم، ورم مفاصل، بي خوابي هاي ناشي از بيماري، سردردهاي ميگرني و ديابت وابسته به انسولين مي باشد.

11. همچنين نياسين به عنوان آنتي اکسيدان و از بين برنده مسموميت نيز عمل مي کند.

12. يکي ديگر از اعمال نياسين، توليد هورمون هاي جنسي و آدرنال (هورمون مترشحه از غدد فوق کليه) مي باشد.

13. نياسين، هيستامين را آزاد مي کند و بدين وسيله باعث اتساع عروق خوني مي گردد. اين عمل موجب گرما، قرمزي، خارش در صورت ، سينه، پشت و پاها مي شود.

14. نياسين موجب اتساع مويرگهاي مغز و ديگر بافتها نيز مي شود.

15. نياسين حمل کننده اکسيژن به مغز است و از فراموشي جلوگيري مي کند.

16. نياسين، جنون و افسردگي و وهم بي مورد را از بين مي برد.

17. نياسين از ظهور آکنه، ميگرن، سرگيجه، فراموشي، افزايش فشار خون و اسهال جلوگيري مي کند.

18. نياسين همراه با کروم ( يکي از عناصر معدني بدن)، به وسيله تنظيم گلوکز خون باعث بهبود عملکرد انسولين مي شود.

19. مکمل ويتامين B3با کمک ديگر مواد مغذي براي ديد بهتر و جلوگيري از آب مرواريد بکار مي رود.

20. نياسين آميد افزايش دهنده حرکت مفاصل، تقويت عضلات و کاهش دهنده خستگي مفاصل و عضلات مي باشد.

مقدار لازم ويتامين B3(نياسين) براساس RDA

مقدار لازم هر ويتامين بستگي به سن، جنس و ديگر فاکتورها از قبيل: بارداري، شيردهي و ...... دارد.

مقدار لازم ويتامين B3برطبق RDI (سازمان پيشنهاد کننده مقدار دريافت مواد مغذي )، براي مردان 19 ميلي گرم در روز، براي زنان 13 ميلي گرم در روز، براي زنان باردار 15 ميلي گرم در روز، براي زنان شيرده 18 ميلي گرم در روز مي باشد.

افرادي که کمبود پروتئين دارند، نياز بيشتري به نياسين دارند.

بهترين راه براي دريافت مقدار لازم نياسين، توجه به هرم غذايي و تنوع و تعادل غذا مي باشد.


چه کساني بيشتر به ويتامين B3 محتاجند؟
الکليسم ها و افرادي که در رژيم غذاييشان مقدار کافي پروتئين ندارند، ديابتي ها، بيماران کبدي، چشمي و همينطور افراديکه دچار زخم معده هستند. اين افراد نياز به مکمل دارويي يا غذايي ويتامين B3 دارند.
وقتي غذا در آب پخته مي شود، تمام نياسين خود را از دست مي دهد.
به تازه گي مشخص شده که نيکوتين آميد نقش جلوگيري کننده و همچنين کنترل کننده ديابت مي باشد.

کمبود ويتامين B3
بيماري پلاگر در اثر کمبود اين ويتامين بوجود مي آيد.
به خاطر وابستگي ويتامين B3به انرژي، کمبود اين ويتامين همراه علائم و نشانه هاي زير مي باشد:

ضعف عمومي، ضعف عضلاني و کمبود اشتها.

ديگر علائم شامل: نقاط قرمز رنگ خارش دار، سوزش دهان، التهاب و زخمي شدن زبان، تهوع و استفراغ، بي خوابي، افسردگي، سرگيجه و کم خوني.

کمبود نياسين با علائم زير شناخته مي شود: زخمهاي دردناک، افسردگي، اسهال، سرگيجه، گرسنگي، تنفس بد بو، سردرد، سوئ هضم، بي خوابي، دست و پا درد، بي اشتهايي، پايين آمدن قند خون، ضعف عضلاني، شکسته شدن و آماس پوست.



مسموميت و بيش از حد استفاده کردن ويتامين B3
مقدار زياد نياسين موجب: آسيب رساندن به کبد، زخم معده ، خارش درپوست، عدم تعادل گلوکز و اتساع مجراي خوني مي شود.

اگر اسيد نيکوتنيک بيشتر از 200 ميلي گرم مصرف شود، رگهاي خوني گشاد شده و فشار خون خيلي پايين مي آيد.
اگر از اين مقدار بيشتر مصرف شود، دچار: خارش، بالا رفتن قند خون، زخم معده و بيماري هاي کبدي مي شود.
نياسين بهتر است با ويتامينهاي گروه B و ويتامين C مصرف شود، تا قدرت جذب آن بالا رود.

منابع غذايي ويتامين B3

نياسين هم در منابع حيواني و هم در منابع گياهي يافت مي شود.

نياسين در لبنيات، مرغ، ماهي، گوشت، آجيل و تخم مرغ وجود دارد.

سبزيجات، نان هاي غني شده و غلات نيز راراي اين ويتامين مي باشند.

ويتامين B3 (نياسين) در گوشت گاو، جگر گاو، بوقلمون، تن، مخمر، بروکلي، هويج، پنير، آرد ذرت، خرما، تخم مرغ ، ماهي، شير، بادام زميني، سيب زميني، گوجه فرنگي، گندم، جو، فلفل يافت مي شود.

با نوشيدن 1 فنجان قهوه 3 ميلي گرم نياسين وارد بدن خود کرده ايد.
تريپتوفان در بدن تبديل به ويتامين B3 مي شود.
ويتامين B3 غالبا با ديگر ويتامين هاي B ترکيب مي شود. ويتامين هايي از قبيل: تيامين، ريبوفلاوين، اسيد پانتوتنيک، پيريدوکسين، سيانوکوبالامين و اسيد فوليک.

بدن مي تواند نياسين را از اسيد آمينه ضروري تريپتوفان بوجود آورد. 60 ميليگرم تريپتوفان، 1ميليگرم نياسين را مي سازد.

از آنجاييکه تريپتوفان سازنده سروتنين است ، در اثر کمبود نياسين در رژيم غذايي، سروتونين زياد مي شود و اين خود عاملي در بروز افسردگي مي باشد.