سونوگرافی بیوفیزیکال چگونه انجام می شود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

بیوفیزیکال پروفایل یا BPP یک آزمایش ساده و بدون درد است که طی دوران بارداری به منظور ارزیابی میزان سلامت جنین انجام می شود . این آزمایش به خصوص برای اطمینان حاصل کردن از اینکه آیا جنین اکسیژن کافی دریافت می کند یا نه انجام می شود . این تست سنجش ضربان قلب جنین ( تست بدون استرس NST ) را با سونوگرافی جنین ادغام می کند تا بتواند ارزیابی درستی از ضربان قلب ، تنفس ، سفتی عضلات و حجم مایع آمنیوتیک اطراف نوزاد شما داشته باشد . همچنین این تست یک بررسی خاص برای بارداری های پر خطر ، یا جنینی که موعد تولد او گذشته باشد است . در این مقاله به بررسی دقیق سونوگرافی بیوفیزیکال می پردازیم .

امروزه مامایی مدرن انجام این تست را به تمام مادران توصیه می کند اما مادرهایی که دچار دیابت بارداری ، مشکلات تیروئید ، مسمومیت بارداری ، فشار خون بالا و مشکلات خونی و لوپوس و… هستند ، در اولویت قرار دارند . سونوگرافی بیوفیزیکال معمولا در سه ماه آخر بارداری انجام می شود اما در شرایط خاص جهت کنترل وضعیت سلامت جنین در هفته های 28 تا 34 هم ممکن است به توصیه پزشک انجام شود . دوقلوها و چند قلوها هم جزو گزینه های انجام تست بیوفیزیکال هستند و ممکن است پس از انجام این تست با صلاحدید پزشک زایمان زودهنگام انجام شود تا آسیب کمتری به جنین وارد شود .

چه آمادگی هایی پیش از انجام این تست مورد نیاز است ؟

در واقع آمادگی خاصی برای انجام این تست نیاز نیست . اگر در ماه های ابتدایی یا میانی بارداری هستید کافیست مقداری آب نوشیده و سونوگرافی را با مثانه پر انجام دهید زیرا پر بودن مثانه به دقیق بودن نتایج کمک می کند . اما اگر در ماه های پایانی بارداری هستید نیازی به نوشیدن آب نیست و سونوگرافی مثل روتین همه سونوگرافی ها انجام می شود و مادر می تواند جنین را در مانیتور مشاهده کند .

سونوگرافی بیوفیزیکال چگونه انجام می شود؟

ممکن است از شما خواسته شود تا قبل از انجام آزمایش غذا بخورید ، به این امید که غذا خوردن سبب تحریک بچه و به حرکت وا داشتن او شود . ابتدا بر روی تخت معاینه دراز می کشید و رادیولوژیست پروب دستگاه سونوگرافی را روی شکم شما قرار می دهد . قسمت دیگر این تست مربوط به آزمون غیر استرسی می باشد که ضربان قلب نوزاد را در طی 20 دقیقه می سنجد .رادیولوژیست یک کمربند الاستیک را همراه با دو سنسور ، دور شکم شما قرار می ‎دهد تا ضربان قلب جنین را بیابد . این بخش معمولا قبل از سونوگرافی جنین انجام می ‎گیرد . این آزمون حدود 20-30 دقیقه طول می کشد و گاهی بعلت خواب بودن جنین از مادر خواسته می شود آبمیوه ای شیرین میل کند و یا با ایجاد یک صدای بلند جنین را بیدار خواهند کرد .

این آزمون در ۵ مرحله انجام می شود که شامل موارد زیر است :

• تست حرکات تنه
• تست قدرت ماهیچه های جنین ( بررسی بازوها و پاها و توانایی خم کردن و واکنش نشان دادن نسبت به ضربات مایع آمنیوتیک )
• حرکات قفسه سینه ( بررسی وضعیت تنفس و اکسیژن رسانی به جنین )
• ضربان قلب و افزایش آن با حرکات ( FHR )
• میزان مایع آمنیوتیک

به هر قسمت ۲ نمره اختصاص پیدا می کند و جمع نمرات ۱۰ می شود اگر نتیجه تست جنین نمره ای بین ۸ تا ۱۰ باشد ، به این معناست که جنین کاملا سالم است ، اگر نمره ۶ باشد روی خط مرز است اما اگر نمره کمتری کسب کند نتیجه نگران کننده محسوب می شود . چنانچه میزان مایع آمنیوتیک صفر باشد ، حتی اگر نتیجه بقیه موارد نرمال باشد ، لازم است آزمایش ها و بررسی های بیشتری روی جنین صورت بگیرد و یا حتی ممکن است سریعا برای زایمان اقدام شود ( خصوصا اگر به هفته ۳۷ بارداری نزدیک باشید ) .

همچنین اگر نگرانی خاصی درباره سلامت بچه وجود داشته باشد ، پزشک شما را به بیمارستان ارجاع می دهد تا تحت نظارت و مراقبت دقیق تر قرار بگیرید و آزمایشات بیشتری انجام دهید . در نهایت اگر تشخیص بر این باشد که وضعیت سلامت بچه مناسب نیست ، از زایمان سزارین استفاده می شود .

تست بیوفیزیکال چه خطراتی در بر دارد ؟

پروفایل بیوفیزیکال روشی غیرتهاجمی ، ساده و نسبتا ارزان است که هیچ خطر فیزیکی برای مادر باردار و جنین او ایجاد نمی ‎کند . با این حال ، نتایج این تست همیشه موجب بهبود نتایج بارداری نمی شود . تست بیوفیزیکال ممکن است یکسری از مشکلات جنین را شناسایی نکند و یا مشکلاتی را نمایان سازد که وجود ندارند . نتایج مثبت کاذب در این آزمون ممکن است باعث شوند تا ارائه دهنده خدمات مراقبتی به شما توصیه های غیر ضروری کند و یا پیشنهاد دهد که زایمان زود هنگام داشته باشید.