سونوگرافی آنومالی اسکن چیست و چه کاربردی دارد؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

سونوگرافی آنومالی یک سونوگرافی دقیق است که در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود که به آن اسکن آنومالی هم می گویند. این سونوگرافی معمولا در هفته های 18 تا 22 بارداری انجام می شود. سونوگرافی آنومالی اسکن به همه مادران پیشنهاد می شود و مادر باردار در صورت تمایل، می تواند آن را انجام دهد. در سونوگرافی آنومالی اسکن رشد جنین بررسی می شود، هر چند مادر نمی تواند تغییری در شرایط بارداری ایجاد کند و در صورت لزوم اقدامات درمانی انجام می شود.

اسکن آنومالی همانند سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول بارداری انجام می گیرد. دراین نوع سونوگرافی با استفاده از تصاویر سیاه و سفید، اندام های جنین مشخص شده و اعضای جنین مانند دور سر، دور شکم و استخوان ران اندازه گیری می شوند.

دلیل انجام سونوگرافی آنومالی اسکن

در اسکن آنومالی که در هفته های 18 تا 22 بارداری انجام می گیرد، استخوان ها، قلب، مغز، نخاع، صورت جنین، کلیه ها و شکم جنین بررسی می شوند. با کمک اسکن آنومالی می توان 11 اختلال نادر را در جنین شناسایی کرد ولی تمام اختلالات جنینی را نمی توان بررسی نمود. همچنین در سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری می توان بیماری های زیر را نیز ارزیابی کرد:

• آنانسفالی
• اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار)
• شکاف لب
• فتق دیافراگم
• گاستروشزی (نوعی نقص مادرزادی در بسته شدن دیواره شکمی نوزاد که باعث می شود روده های جنین خارج از حفره شکمی باقی بمانند)
• امفالوسل یا فتق ناف (نوع دیگری از نقص مادرزادی در دیواره شکمی)
• ناهنجاری جدی قلبی
• آژنزی دو طرفه کلیه (فقدان یا غیر مؤثر بودن هر دو کلیه)
• دیسپلازی اسکلتی
• تریزومی 13 یا سندرم پاتو
• تریزومی 18 یا سندرم ادوارد

در بیشتر موارد، رشد جنین در اسکن آنومالی مطابق انتظار است اما گاهی در سونوگرافی موارد مشکوک مشاهده می شود.

چگونگی انجام سونوگرافی آنومالی اسکن

سونوگرافی آنومالی اسکن معمولا در محیطی کم نور و در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود تا طی سونوگرافی تصویر بهتری از اندام های جنین به دست بیاید. خانم باردار باید بر روی تخت دراز بکشد، سپس شکم خانم به ژل آغشته شده و پروب سونوگرافی بر روی شکم قرار داده می شود. سپس تصاویر سیاه و سفیدی از اندام های جنین بر روی مانیتور سونوگرافی ایجاد می گردد. سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری آسیبی به مادر و جنین نمی زند، اما ممکن است برای بهتر شدن تصاویر اندام های جنین در هنگام اسکن آنومالی، فشار جزئی بر شکم مادر باردار وارد شود.

معمولا محیط انجام سونوگرافی باید آرام و ساکت باشد تا مادر و پزشک بتوانند در مورد تصاویر اندام نوزاد با یکدیگر صحبت کنند. انجام سونوگرافی آنومالی معمولا 20 دقیقه طول میکشد. اگر جنین وضعیت نامناسبی داشته باشد یا وزن مادر زیاد باشد ممکن است سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری به راحتی انجام نشود، که در این صورت جای نگرانی وجود ندارد. همچنین معمولا برای انجام آنومالی اسکن مثانه مادر باید پر باشد، در نتیجه مادر پیش از انجام سونوگرافی باید آب بنوشد.

آیا سونوگرافی آنومالی اسکن به مادر یا جنین آسیب وارد می کند؟

تاکنون خطرات شناخته شده ای برای مادر و جنین در هنگام اسکن آنومالی شناخته نشده است، اما نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که آیا انجام سونوگرافی آنومالی ضروری است یا خیر؛ زیرا اطلاعات حاصل از سونوگرافی آنومالی می تواند منجر به اقدامات درمانی مهمی شود.

اهمیت سونوگرافی آنومالی و بهترین زمان انجام آن

در دوران بارداری، سه تا 3ماهگی وجود دارد و هر سه ماهه در چرخه تولد یک کودک اهمیت خود را دارد. برای اطمینان از اینکه رشد کودک در طول نه ماه انجام می شود، و اینکه نرمال است و در مسیر صحیح پیش می رود، ضروری است. یک آزمایش یا اسکن متفاوت در سه ماهه دوم بارداری عمدتاً برای پی گیری رشد جنین انجام می شود.در طول اسکن, سونوگرافی (فردی که این آزمایش را انجام می دهد) رشد کلی اندام های نوزاد و تشکیل ساختار بدن را بررسی می کند تا مطمئن شود که رشد طبیعی است.

آمادگی برای سونوگرافی آنومالی

گرفتن اسکن آنومالی در دوران بارداری یک فرآیند طبیعی است و این به هیچ آمادگی خاصی نیاز ندارد. در زیر چند نکته آورده شده است که می توانند سریع، راحت و کارآمد باشند:

توصیه می شود قبل از اسکن استراحت کنید. با مرکز تشخیصی آشنا شوید و راحت باشید. برای این اسکن، بهتر است زمانی که برای آزمایش به اینجا می آیید، مثانه کاملا پر داشته باشید، زیرا این آزمایش را نمی توان روی یک مثانه خالی انجام داد.اگر مثانه تان به اندازه کافی پر نباشد، ممکن است مجبور باشید تا کمی بیشتر صبر کنید. مانند اغلب دیگر سونوگرافی های حاملگی، در این سونوگرافی هم نیاز است که شکم را از ناف تا استخوان عمومی نور دهی کنید و از این رو توصیه می شود لباسی بپوشد که به راحتی تنظیم شود.

هم چنین کفش های پاشنه بلند باید قبل از آزمایش درآورده شوند، بنابراین بهتر است از چنین کفش اجتناب کنید. ممکن است نیاز باشد تا هیچ گونه زیورآلاتی نداشته باشید. تمام آزمایش های قبلی و سوابق پزشکی خود را انجام دهید تا در صورت نیاز به آسانی در دسترس باشند.

نتایج اسکن آنومالی به چه معناست؟

نتایج اسکن آنومالی نشان دهنده پیشرفت کودک در رحم و کمک به تعیین نمودار رشد کودک است. این نتایج یا نشان خواهند داد که کودک به طور عادی در حال رشد است و یا در هر صورت وجود ناهنجاری ها آنها را نشان می دهد. در صورت نقص، پزشک شما اقدام اصلاحی را که می تواند برای حل هر گونه انحراف کودک از نمودار رشد منظم انجام شود، مورد بحث قرار خواهد داد.

آیا سونوگرافی آنومالی دقیق است؟

در اواسط دوران بارداری بسیار مهم است، چون به تعیین رشد کودک و تشخیص زودهنگام ناهنجاری هایی که ممکن است کودک در حال رشد باشد، کمک خواهد کرد. اسکن غیر عادی معمولاً دقیق و ارائه یک تصویر واضح است. با این حال، همیشه لازم نیست که اسکن 100 درصد دقیق باشد و نتایج صحیح را در تمام زمان ها نشان دهد.

این به این دلیل است که تعیین ناهنجاری در کودک، به خصوص در اندام های حیاتی، و یک اسکن غیر عادی ممکن است و یا ممکن است آن را نشان ندهد، دشوار است. همچنین ممکن است پزشک چندین بار شکم را اسکن کرده و تصویر روشنی از نوزاد به دست آورید.معمولاً از والدین خواسته می شود که به درک آن ها رضایت دهند که نتایج تحقیقات انجام شده ممکن است 100 درصد دقیق نباشد.