متاتارسوس اداکتوس یا چرخش پنجه پا به داخل چه عارضه ای است؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

متاتارسوس گروهی از استخوان ها در قسمت میانی پا است. هر پا دارای پنج استخوان متاتارس است که هر کدام به فالانژ انگشتان پا متصل هستند. متاتارسوس اداکتوس به وضعیتی اشاره دارد که در آن استخوان های متاتارس به سمت وسط بدن می چرخند. این باعث تغییر شکل قابل ملاحظه ای می شود و هر دو پا اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند.

انواع

متاتارسوس واروس (Metatarsus Varus):

• عدم تصحیح خود به خود
• ثبات بد شکلی
• سابلوکساسیون (در رفتگی جزئی) متقارن مفصل تارسوماتاتارسال

متاتارسوس اداکتوس (Metatarsus Adductus):

• اصلاح خود به خود در سه ماهگی در %90 موارد
• انعطاف پذیری بد شکلی
• همراه با انقباضات بافت نرم داخلی پا

علت شناسی

علت متاتارسوس اداکتوس ناشناخته است، اگرچه تصور می شود که این بیماری با فشرده سازی داخل رحمی مشابه سایر مشکلات packaging، تورتیکولی و دیسپلازی رشد مفصل ران مرتبط است. مطالعات بر روی نمونه های جنین عوامل متعدد پاتولوژیکی را نشان می دهد که شامل انحراف داخلی cuneiform میانی سطح مفصلی دیستال، سابلوکساسیون مفاصل تارسوماتاتارس و انقباضات عضلانی است.

علائم و نشانه ها

اگر فرزند شما متاتارسوس اداکتوس دارد، ممکن است متوجه شوید که پای او دارای شکل خمیده است. قسمت جلویی پا (جلو پا) به سمت داخل بوده و ممکن است کمی زیر آن بچرخد. به نظر می رسد که قسمت داخلی پا شکاف خورده است، در حالی که قسمت خارجی پا بیشتر گرد است. با این حال، برخلاف پا چنبری، هیچ گونه افتادگی پا وجود ندارد.

به طور کلی نیازی به اشعه ایکس یا سایر مطالعات تصویربرداری نیست، زیرا طبق سابقه طبیعی در بیشتر موارد با وضوح خود به خود قابل مشاهده است. با این حال، با تغییر شکل مداوم و نمای تحمل وزن ایستاده یا شبیه سازی شده ممکن است شکل ذوزنقه ای cuneiform داخلی و انحراف داخلی متاتارس ها را نشان دهد.

درمان

• تمرینات کششی ممکن است در برخی موارد متاتارسوس اداکتوس توصیه شود. با این حال، این بیماری در اکثر کودکان به خودی خود برطرف می شود. گهگاه به درمان با گچ یا کفش مخصوص نیاز است.
• می توان انتظار داشت که تغییر شکل خفیف و منفعل تا 3 سالگی برطرف شود و تغییر شکل خفیف باقی مانده خوش خیم است. مهاربندی می تواند بین 6 ماهگی تا 1 سالگی مؤثر باشد.
• یک کارآزمایی تصادفی آینده نگر از گچ گرفتن در مقایسه با درمان ارتوتیک برای متاتارسوس اداکتوس مقاوم نشان داد که گروه ارتزی در اندازه گیری دوسویه ساق پا بهبود بیشتری داشته است. با این حال، بهبود ردپا و رادیوگرافی با هر دو روش بدون توسعه والگوس پشت پا مشاهده شد. برنامه ارتز نیاز به مشارکت بیشتر والدین داشته اما هزینه کمتری را شامل می شود.
• جراحی نیز به ندرت ضروری است، اما می تواند برای کودکان 4 ساله یا بزرگتر با بدشکلی شدید توصیه شود. روش های جراحی مختلفی برای تغییر شکل پا وجود دارد. همه آنها شامل برش برخی استخوان ها (استئوتومی) و سپس ثابت کردن آن ها با صفحات یا پیچ ها در موقعیت مستقیم تر است.

گچ گرفتن:

چند دوره گچ گیری برای اصلاح وضعیت پا انجام می شود. تعداد دفعات گچ گیری به شدت بدشکلی و سفتی پاها بستگی دارد. این قالب هر یک یا دو هفته یک بار عوض می شود. کودک پس از گچ گرفتن پا باید مدتی از بریس مخصوص (کفش متصل به میله) استفاده کند تا حالت اصلاح شده حفظ شود و پاها در موقعیت صحیح باقی بمانند و عارضه چرخش پنجه پا به داخل مجددا بازنگردد.

کفش طبی:

اگر گچ گرفتن پا مؤثر نبود، کفش های کف صاف با کفی طبی و قالب گیری شده برای نگه داشتن پنجه در جای درست تجویز می شود. کفش های کف صاف هیچ انحنایی در انتها ندارند. انواع کفش طبی (ارتز) باید به صورت سفارشی برای کودک مبتلا به بیماری چرخش پنجه پا به داخل ساخته شود.

بستن بریس:

کودک طبق دستور پزشک باید برای مدتی از ارتز کفش و میله برای حفظ وضعیت اصلاح شده و کشش استفاده کند، کودکانی که راه می روند غالباً تنها شب هنگام این ارتز را به پا می کنند. کفش ثابت نگه دارنده یا ارتز مچ پا را می توان فقط برای یک پا و به منظور کشش جلو و پشت پای سفت شده به کار برد.

عوارض

دستکاری و گچ گرفتن متوالی متاتارسوس اداکتوس می تواند منجر به ایاتروژیک والگوس عقب پا یا کجی شود. با خنثی و ثابت نگه داشتن پاشنه در حین دستکاری می توان از این امر جلوگیری کرد. پس از درمان جراحی، آزادسازی Abductor Halluces ممکن است به ایجاد هالوکس والگوس کمک کند.

پیش آگاهی از نوزاد مبتلا به متاتارسوس اداکتوس

متاتارس اداکتوس انعطاف پذیر تا 1-2 سالگی ادامه می یابد. در بیشتر موارد، پا به حالت عادی برمی گردد. در تعداد کمی از موارد، پا به طور متوسط بد شکل می ماند. در موارد نادر نیز پا حتی پس از درمان همچنان سفت و بد شکل خواهند ماند. همچنین احتمال ابتلا به دیسپلازی در مفصل ران در کودکان مبتلا به متاتارسوس اداکتوس بیشتر است.