سونوگرافی بیضه چیست و چه کاربردی دارد؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

بیضه بخشی از سیستم تولید مثل در مردان می باشد که هدف اصلی آن ایجاد اسپرم و هورمون ها است. بیضه ها درون کیسه ای قرار دارند که به آن اسکروتوم گفته می شود.

سونوگرافی یک روش تصویربرداری تشخیصی و پزشکی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قسمت های داخلی بدن استفاده می کند. این تصاویر می توانند به پزشک در تشخیص بیماری یا جراحت کمک کنند. سونوگرافی بیضه که به آن تصویربرداری اولتراسوند از کیسه بیضه نیز گفته می شود به طور خاص به بررسی بیضه ها می پردازد.

کاربرد سونوگرافی بیضه

سونوگرافی بیضه به منظور تشخیص طیف وسیعی از مشکلات مربوط به کیسه بیضه، بیضه یا اپیدیدیم استفاده می شود. پزشک ممکن است سونوگرافی بیضه را در شرایطی که فرد در اطراف یا داخل بیضه دچار آسیب، درد یا تورم بوده باشد، تجویز می شود. موارد استفاده سونوگرافی بیضه شامل موارد زیر است:

آزمایش توده های بیضه

اگر پزشک مشکوک شود که مردی مبتلا به سرطان بیضه است، سونوگرافی بیضه یکی از اولین تست هایی است که تجویز می کند. از این تست برای تشخیص اینکه آیا توده یافته شده در بیضه سرطانی است یا خیر استفاده می شود. تصاویر سونوگرافی می توانند به پزشک در مشاهده اندازه و موقعیت توده کمک کنند. همچنین این تصاویر می توانند به پزشک در تشخیص اینکه آیا توده حاوی مایع است که اغلب بدون خطر است، یا جامد که می تواند سرطانی باشد، کمک کنند.

پیچش بیضه

پیچش بیضه عارضه ای جدی و بسیار دردناک است که نیازمند اقدامات درمانی فوری است. این عارضه در مواقعی که طناب منوی که خون را به بیضه می رساند، پیچ می خورد. اگر پیچش بیضه فوراً درمان نشود، خونرسانی به بیضه ممکن است قطع شود که در نهایت به مرگ بافت بیضه منجر شود.

اپیدیدیمیت

اپیدیدیمیت تورم اپیدیدیم است که یک مجرای محکم پیچ خورده در پشت بیضه است که اسپرم را نگهداری و منتقل می کند. تورم اپیدیدیم می تواند به تجمع مایع در اطراف بیضه منجر شود و در نهایت موجب ایجاد توده یا تورم شود. اپیدیدیمیت اغلب بر اثر یک عفونت رخ می دهد.

ناباروری

بیضه ها اسپرم را تولید و نگهداری می کنند. مشکلات اثر گذار بر بیضه ها گاهی اوقات می توانند موجب ناباروری در مردان شوند. عارضه های احتمالی شامل عفونت، مصدومیت، جراحی قبلی و یا بیماری می شوند.

بیضه های نهفته

بیضه های نهفته عارضه ای شایع است که بر میدان جوان اثر می گذارد. در طی رشد جنین، بیضه ها باید به شکل طبیعی از داخل شکم به سمت پایین حرکت کنند تا در نهایت در خارج از بدن و داخل کیسه بیضه قرار گیرند. این اتفاق معمولاً قبل از تولد رخ می دهد ولی ممکن است تا 6 ماه پس از تولد طول به تعویق بیفتد. اگر تا زمان 6 ماهگی یک پسر بیضه ها داخل کیسه بیضه قرار نگیرند، لازم است تا به متخصص مراجعه شود.

فواید انجام سونوگرافی بیضه

• اکثر تصویربرداری های فراصوت غیرتهاجمی اند (نیاز به هیچ سوزن و تزریقی ندارند).
• برخی از این آزمایش های ممکن است به صورت موقت ناراحت کننده باشد؛ اما دردناک نیستند.
• استفاده از امواج فراصوت شایع، ساده و مقرون به صرفه تری از روش های دیگر تصویربرداری است.
• تصویربرداری فراصوت کاملاً ایمن است و از هیچ گونه اشعه یونیزه ای استفاده نمی نماید
• تصویربرداری فراصوت، تصویر واضحی از بافت های نرمی که به خوبی در تصاویر اشعه ایکس مشخص نمی شوند، ارائه می نماید.
• امواج فراصوت، تصاویر در لحظه ای فراهم می نماید که ابزار خوبی برای راهنمایی انجام فرایندهای کم تهاجمی مانند نمونه برداری سوزنی و استخراج مایع به شمار می رود.

اقدامات قبل از انجام سونوگرافی بیضه

1. قبل از انجام این سونوگرافی، نیازی به جلوگیری از خوردن یا نوشیدن وجود ندارد.
2. قبل از معاینه، شخص باید لباس زیر خود را در بیاورد.
3. در طول معاینات آرام و ریلکس باشید تا تجهیزات اولتراسوند بتوانند تصاویر واضح از بیضه ها ایجاد کنند.

نحوه انجام سونوگرافی بیضه

معاینه توسط یک متخصص پزشکی انجام می شود. این کار معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد.

قبل از معاینه، از فرد خواسته می شود تا روی تخت بخوابد. در طی مراحل، ممکن است لازم باشد که در یک طرف بدن خود حرکت کنید. سونوگرافی بیضه خارج از بدن انجام می شود. یک دستگاه کوچک و دستی که مبدل نامیده می شود برای گرفتن تصاویر استفاده می شود. پزشک، ژل مبتنی بر آب را به اسکروتوم اعمال می کند تا اطمینان حاصل شود که مبدل روی پوست راحت حرکت می کند. پزشک این مبدل را به طرف عقب و جلو بر روی اسکروتوم حرکت می دهد تا تصاویر بیضه ها را بگیرد. فشار کمی وارد می شود و اذیت کننده نیست؛ اما گاهی می تواند در ناحیه هایی که متورم است احساس درد ایجاد شود. هنگامی که معاینه به پایان رسید، ژل را از پوست پاک می کند.

عوارض جانبی سونوگرافی بیضه

سونوگرافی بیضه شما هیچ گونه مشکلی سلامتی برای سلامتی ایجاد نمی کند. در طی این روش هیچ گونه تابش پرتویی وجود ندارد. با این حال، اگر مشکلات خاصی در بیضه داشته باشید، مانند پیچش بیضه یا عفونت، ممکن است در طول روش درد یا ناراحتی داشته باشید.