روشهای درمانی برای بی اختیاری ادرار

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

اختلالات مربوط به کنترل مثانه می تواند شرم آور باشد؛ اما برای مدیریت این شرایط لازم است که در مورد علت ها و روش های تشخیص آن آگاه بود. زمانی که عضلاتی از مثانه که در کنترل جریان ادرار نقش دارند، به صورت غیر ارادی منقبض یا شل شوند، ریزش یا عدم کنترل ادرار رخ می دهد. بی اختیاری ادرار در یک دهم از افرادی که سنی بیش تر از 65 سال دارند، دیده می شود. بی اختیاری و یا ریزش ادرار یک بیماری به شمار آورده نمی شود، بلکه آن را نشانه ای از یک بیماری زمینه ای می دانند. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تر علل ایجاد بی اختیاری در ادرار می پردازیم.

بی اختیاری ادرار چند نوع دارد؟

به طور کلی این اختلال را به سه دسته تقسیم می کنند. این سه دسته عبارتند از:

بی اختیاری استرسی:

یک سری از فعالیت خاص سبب می شوند که بر عضله اسفنکتر فشار وارد شود، این عضلات که ادرار را در مثانه نگه می داشتند به دلیل دریافت فشار اضافی شل می شوند و کنترل مثانه از دست می رود؛ در نتیجه ریزش ادرار رخ می دهد. این فعالیت های خاص شامل موارد زیر می شوند:

• فعالیت های ورزشی
• سرفه و یا عطسه کردن
• خندیدن

بی اختیاری فوریتی یا اضطراری:

این حالت وقتی رخ می دهد که کنترل مثانه بعد از تجربه اشتیاق ناگهانی و شدید به ادرار از دست می رود.

بی اختیاری سرریز:

اگر هنگام دفع ادرار مثانه به طور کامل تخلیه نشود ممکن است بی اختیاری سرریز رخ دهد. به عبارتی دیگر، ممکن است بخشی از ادرار باقی مانده در مثانه، نشت پیدا کند.

علل بی اختیاری ادرار چیست؟

بی اختیاری ادرار ممکن است به صورت یک اختلال موقت و یا یک اختلال مزمن در برخی از افراد بروز یابد. در ادامه شایع ترین دلایل این بی اختیاری را ذکر می کنیم.

• فعالیت بیش از اندازه عضلات مثانه
• افزایش سن، زیرا سبب ضعیف شدن عضلات حمایت کننده مثانه می شود
• ایجاد ضعف در عضلاتی که در کف لگن قرار گرفته اند
• بزرگ شدن و یا هایپرپلازی خوش خیم غده پروستات
• آسیب دیدن اعصابی که مثانه را کنترل می کنند
• سایر بیماری های مثانه
• التهاب مزمن پروستات که با نام سیستیت بینابینی نیز شناخته می شود
• وجود ناتوانی و یا یک محدودیت، که باعث می شود فرد دیر به دستشویی برسد
• عوارض جانبی برخی از عمل های جراحی
• عوارض جانبی برخی از داروها مانند داروی فشار خون، شل کننده های عضلانی، برخی از داروهای قلبی و آرام بخش ها
• می تواند پیامدی از زایمان و یا بارداری باشد
• سرطان پروستات می تواند کنترل مثانه را برای فرد دشوار کند
• تومور های خوش خیم می توانند با مسدود کردن خروج ادرار، بی اختیاری ادرار را سبب شوند
• برخی از بیماری ها مانند یبوست، عفونت ادراری، سنگ کلیه، سنگ مثانه و ...
• برخی از رفتارها مانند نوشیدن زیاد الکل، نوشیدنی های کافئین دار و یا سایر مایعات می توانند سبب بروز بی اختیاری ادرار به صورت موقت بشوند

چه روشهای درمانی برای بی اختیاری ادرار ارائه می شود؟

1. ورزش کگل: این ورزش به تقویت عضلاتی که در ناحیه مجرای ادراری قرار دارند، کمک می کند.
2. استفاده کردن از پساری: این وسیله در واژن زنان قرار می گیرد تا فشار ناشی از ادرار را کم کند و از خروج زیاد ادرار جلوگیری کند.
3. تزریق کردن کلاژن: با تزریق کلاژن به بافت های اطراف مجرای ادرار، ضخامت پوشش مجرای خروج ادرار افزایش می یابد و سبب می شود که در برابر خروج ادرار مقاوم شود.
4. تجویز دارو: داروهای ضد افسردگی با محکم کردن عضلات گردن مثانه سبب کم شدن خروج ادرار می شوند.
5. انجام جراحی: کسانی که بی اختیاری ادرار در آن ها، ناشی از فشار یا استرس می باشد؛ می توانند به کمک جراحی بهبود یابند. در این روش، مثانه را درون بافتی به نام اسلینگ می گذارند تا با بالا نگه داشتن آن، از خروج ناگهانی ادرار جلوگیری شود.

بی اختیاری در ادرار چگونه تشخیص داده می شود؟

اولین فردی که متوجه این بی اختیاری عصبی می شود خود بیمار است، چرا که پزشک معمولا در معاینات طبیعی آن را غربال نمی کند. اگر بیمار از بی اختیاری در ادرار گله کند، پزشک با معاینه لگن و یا معاینه مقعد، عضلات کف لگن را ارزیابی می کند.

پزشک از بیمار در مورد سابقه پزشکی و همچنین قسمت های نشت سوال می پرسد. به طور معمول، نمونه گیری از ادرار نیز به علت آزمایش ناهنجاری ها انجام می شود.