سونوگرافی اورژانسی چیست؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

ارائه خدمات پزشکی در بیماران مراجعه کننده به اورژانس ها، در نظام سلامت جامعه اهمیت خاصی دارد. تصویربرداری با سونوگرافی در موارد اورژانس از دسترسی فراگیر و درخواست رو به افزایش برخوردار است. سونوگرافی، وسیله ای قابل اعتماد برای بررسی بیماران ترومایی است و با توجه به حضور دائم متخصصین طب اورژانس در لحظات اولیه بر بالین بیمار در بهبود پروتکل درمانی بیماران ترومایی نقش به سزایی دارد.
مواردی مانند ترومای حاد یا سکته مغزی بیش از سایر موارد نیازمند مدیریت سریع است. سونوگرافیست های اورژانس باید برای سایر همکاران خود در بخش اورژانس پروتوکل های تشخیصی داشته باشند تا نتایج بیمار را در مواقع بسیار ضروری با توجه به آنها دسته بندی کنند. برخی مطالعات تصویربرداری به منظور پیگیری درمان در بیماران سرطانی برای بررسی میزان موفقیت درمان و احتمال عود مجدد یا پیشرفت تومور انجام می گیرد. این موارد اغلب غیر اورژانسی هستند؛ اما یک چالش منحصر به فرد برای سونوگرافیست اورژانس ایجاد می کنند که به تعویق انداختن تصویربرداری، ممکن است مراقبت از بیمار را به خطر اندازد. سونوگرافی اورژانسی بخشی حیاتی در کارآمدی تیم اورژانس است و نیازمند تعامل نزدیک و برنامه ریزی محافظه کارانه است.
سونوگرافی تشخیصی که همچنین با نام اولترا سوند نیز شناخته می شود، یک روش تصویربرداری است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر از ساختارهای بدن استفاده می کند. این تصاویر می توانند اطلاعات ارزشمندی را برای تشخیص و معالجه انواع بیماری ها و شرایط جسمی فرد ارائه دهند.

کاربرد سونوگرافی اورژانسی

این آزمایش کاربردهای بسیار زیادی در تشخیص و درمان انواع بیماری ها دارد و به دلایل متعددی انجام می شود که عبارتند از:

• مشاهده تخمدان ها و رحم در زمان بارداری و نظارت بر روند رشد و تکامل جنین
• تشخیص مشکلات مثانه
• ارزیابی جریان خون در بخش ها و اندام های مختلف بدن
• کمک به انجام بیوپسی در تشخیص و درمان انواع تومورها
• آزمایش توده های پستانی
• بررسی غده تیروئید
• بررسی مشکلات دستگاه تناسلی مردانه و غده پروستات
• بررسی التهاب مفاصل (Synovitis)
• تشخیص بیماری متابولیک استخوان

سونوگرافی یک روش بسیار دقیق و مناسب تصویربرداری پزشکی است که هیچ گونه خطری ندارد و برای تشخیص انواع عارضه ها و بیماری های مختلف داخلی استفاده می شود.

انواع سونوگرافی

اساساً هفت روش متفاوت وجود دارد؛ اما روند اصلی یکسان است. انواع مختلف روش ها عبارتند از:

1. سونوگرافی ترانس واژینال: جهت تولید تصاویر سونوگرافی در داخل واژن مورد استفاده قرار می گیرند که ترانس واژینال اغلب در دوران اولیه بارداری استفاده می شود.
2. سونوگرافی معمولی: معاینه ای که از یک مبدل استفاده می شود و در نواحی مختلف بدن مانند شکم برای تولید تصاویر دو بعدی از جنین در حال رشد صورت می گیرد.
3. سونوگرافی تخصصی: این معاینه شبیه سونوگرافی معمولی است؛ اما این نوع معاینه یک مشکل مشکوک را هدف قرار می دهد و از تجهیزات پیچیده تر استفاده می شود.
4. تصویربرداری رنگی یا کالر داپلر: این روش تصویربرداری تغییرات جزئی در فرکانس امواج فراصوتی را اندازه گیری می کند؛ زیرا آنها از اجسام متحرک مانند سلول های خونی تصویربرداری می کنند.
5. سونوگرافی سه بعدی: با استفاده از prob های مخصوص از قبل طراحی شده و نرم افزارهای تخصصی مثلاً برای تولید تصاویر سه بعدی از جنین در حال رشد است.
6. سونوگرافی چهار بعدی یا سه بعدی داینامیک: با استفاده از اسکنرهای مخصوص طراحی شده و به عنوان مثال جهت نگاه کردن به صورت و حرکات کودک قبل از زایمان استفاده می شود.
7. اکوکاردیوگرافی جنینی: استفاده از امواج اولتراسوند برای ارزیابی آناتومی و عملکرد قلب کودک است. این گزارش برای کمک به ارزیابی مشکلات نقص قلب مادرزادی مورد استفاده قرار می گیرد.

چگونگی انجام سونوگرافی

این روش تشخیصی را می توان در مطب پزشک، کلینیک های سرپایی یا بیمارستان انجام داد. در طول انجام، ابتدا ژل روی پوست منطقه مورد بررسی اعمال می شود. این کار به جلوگیری از ایجاد حباب های هوا که می توانند امواج صوتی ایجاد کننده تصاویر را مسدود کنند، کمک می کند. سپس متخصص تصویربرداری یک وسیله کوچک و دستی (مبدل) را در منطقه مورد نظر فشار می دهد و همچنین در صورت لزوم برای گرفتن تصاویر حرکت می دهد. مبدل امواج صوتی را به بدن می فرستد و پاسخ آنها را به صورت تصاویر ایجاد می کند.

عوارض سونوگرافی

هیچ گونه مدرکی دال بر مضر بودن سونوگرافی در صورتی که طبق دستورالعمل استفاده شود وجود ندارد.