آیا سن من بر باروری من تأثیر دارد؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

قدرت باروری در مردان و زنان در امر بارداری بسیار حائز اهمیت است. قدرت باروری مردان با سن آنها قطعاً تغییر می کند. هرچند تغییر در میزان باروری با افزایش سن در زنان شدیدتر است اما مردان نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

زمان اوج و فرود باروری مردان

تحقیقات و مطالعات انجام شده در مورد باروری مردان نشان می دهد که مقدار مایع منی بین ۳۰ تا ۳۵ سال بیشترین و بعد از ۳۵ سالگی کمترین میزان را دارد. همچنین این مطالعات نشان داده است که تحرک اسپرم با افزایش سن کاهش می یابد؛ تحرک اسپرم به معنی قابلیت و توانایی شنا کردن اسپرم است. تحرک اسپرم قبل از ۲۵ سالگی بیشترین میزان و پس از ۵۵ سالگی کمترین میزان را داراست. در حقیقت، مقایسۀ تعداد اسپرم های با قابلیت شنای خوب در مردان بین ۳۰ تا ۳۵ سال با مردان بالای ۵۵ سال، کاهش ۵۴ درصدی تحرک اسپرم را با افزایش سن نشان می دهد.

همچنین پرهیز از رابطۀ جنسی می تواند کیفیت مایع منی را کاهش دهد و رابطۀ جنسی مکرر منجر به ایجاد اسپرم های سالم خواهد شد.عامل سن در باروری مرد، در کنار تأثیر این عامل در زنان نقش مهمی را در قابلیت باروری زوج ها ایفا می کند. زنان در محدودۀ سنی ۱۹ تا ۲۶ سال در مدت زمان تخمک گذاری، شانس ۵۰ درصدی برای بارداری دارند اما زنان در سن ۳۵ تا ۳۹، تنها ۲۹ درصد شانس دارند. با این حال، اگر زن در محدودۀ سنی ۳۵ تا ۳۹ سال و سن مرد ۵ سال یا بیشتر از او باشد، شانس بارداری به ۱۵ درصد کاهش پیدا می کند.

تاثیر سن بر کیفیت مایع منی و قدرت باروری در مردان

در یک پژوهش به بررسی کیفیت مایع منی در مردان و همچنین تفاوت مقادیر و کیفیت مایع منی، با توجه به سن مردان پرداخته شد. این پژوهش کلیه مواردی که می تواند بر کیفیت مایع منی تأثیر بگذارد را مورد بررسی قرارداد. ازجمله این موارد این است که فرد در طول زندگی چند بار رابــطه جنسی داشته است؟ پرهیز جنسی می تواند کیفیت مایع منی را کاهش دهد و رابطه جنسی مکرر اسپرم سالم تری را ایجاد می کند.

محققان دریافتند که کیفیت مایع منی در مردان در بین سال های ۳۰ تا ۳۵ سالگی در بالاترین حد خود قرار دارد که این مسئله می تواند یک راهکار طبیعی برای این باشد که تا پیش از رسیدن زنان به سنین یــائسگی یا کاهش قدرت باروری احتمال باردارشدن آن ها افزایش پیدا کند. همچنین با رسیدن مردان به سن ۵۵ سالگی و پس ازآن کیفیت این مایع به پایین ترین حد خود خواهد رسید که می توان با تغییر سبک زندگی و تغذیه سالم این مدت را افزایش داد.

نقایص هنگام تولد که با سن پدر ارتباط دارد

بر اساس تحقیقات انجام شده دانشمندان معتقدند که مردان مسن نه تنها در معرض خطر ناباروری هستند، بلکه ممکن است مشکلات ژنتیکی را به فرزندان خود منتقل کنند. به عبارتی ترکیبی از سن خانم ها و آقایان می تواند خطر نقص و بیماری های ژنتیکی هنگام تولد را مشخص کند. برای مثال خطر ابتلای جنین به سندروم داون با افزایش سن خانم ها، افزایش می یابد.

در یک مطالعه بیش از ۳ هزار کودک مورد بررسی قرار گرفتند و نهایتاً محققان به این نتیجه رسیدند هنگامی که زن در سن ۳۵ سالگی و بالاتر قرار داشته باشد سن مردان برای ابتلای فرزندان به ســندروم داون یا سلامت آن ها اهمیت بیشتری پیدا می کند و این امر به ویژه در مورد زنانی که در سن ۴۰ سال یا بالاتر قرار داشته باشند اهمیت پیدا خواهد کرد. همچنین پژوهش ها نشان داده است مردانی که در سنین بالاتر از ۶۰ سال صاحب فرزند می شوند، احتمال ابتلای فرزند به بیماری اسکیزوفرنی بالاتر خواهد رفت. بالا رفتن سن پدران احتمال وجود این بیماری ها را در کودکانشان افزایش خواهد داد.

سن بالا، علاوه بر منجر شدن به کاهش کیفیت مایع منی و در نتیجه پایین آمدن قدرت باروری مرد، کیفیت ژنتیکی اسپرم را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که نقص های ژنتیکی در اسپرم با افزایش سن در مردان افزایش می یابد. نقص های ژنتیکی اسپرم ممکن است باعث بروز خطرهای زیر شود:

• کاهش باروری
• افزایش احتمال سقط جنین
• خطر تولد نوزاد مرده
• افزایش خطر ابتلا به برخی نقص ‏های هنگام تولد

مردان مسن تر نه تنها در معرض خطر ناباروری هستند، بلکه با احتمال بیشتری مشکل های ژنتیکی را به فرزندان خود انتفال می ‏دهند.بالا بودن همزمان سن زن و مرد، خطر نقص هنگام تولد را افزایش می دهد. پدران مسن تر با احتمال بیشتری برای داشتن فرزندی با مشکلات زیر روبه رو هستند:

• اوتیسم
• اختلال دوقطبی
• روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی
• آكندروپلازی (achondroplasia)؛ شايع ترين علت كوتاهي قد در انسان
• لوسمی در دوران کودکی

حفظ قدرت باروری در مردان

مردان می توانند با بهبود سبک زندگی، قدرت باروری خود را بهبود دهند و حفظ کنند. حفظ وزن مناسب، قطع استفاده از مواد مخدر به صورت تفننی وترک سیگار برای بالا نگه داشتن قدرت باروری مردانلازم است. توجه به برخی موارد که در ظاهر با موضوع باروری مرتبط نیست نیز می تواند مفید باشد که کلسترول بالا یکی از این موارد است. در بعضی تحقیقات انجام شده در مردانی که کلسترول بالا و اختلال در نعوظ داشتند، استفاده از داروهای کاهش دهندۀ کلسترول به هر دو مشکل کمک کرد. این داروها باعث کاهش کلسترول و بهبود نعوظ شدند.توصیه می شودمردانی که مشکوک به داشتن مشکلات باروری هستند، آزمایش های لازم را انجام دهند تا ابتدا از نداشتن مشکل مطمئن شوند. برخی مردان ممکن است بیماری هایی مربوط به بیضه داشته باشند که از آن بی اطلاع هستند. در نهایت باید بدانیم که نازایی تنها مشکل زنان نیست و مردان نیز در آن سهیم هستند.

رابطه سن مردان با موفق بودن عمل(IVF)

تحقیقات اولیه نشان داده است که میزان موفقیت عمل آی وی اف یا لقاح مصنوعی (IVF) می تواند با افزایش سن در مردان دچار مشکلاتی شود. با این حال تحقیقات جدید نشان دهنده این است که با استفاده از فناوری (ICS) می توان بر همه معایب مربوط به سن غلبه کرد. (ICS) درواقع به معنای تزریق سلول اسپرم به طور مستقیم به تخمک است و مخفف تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم می باشد.

در یک مطالعه که به بررسی بیش از ۲۵۰۰ مورد (IVF) که از روش (ICS) استفاده می کردند پرداخت؛ محققان دریافتند که سن مردان، تعداد جنین های باکیفیت بالا را کاهش می دهد اما به میزان حاملگی آسیب نمی رساند یا خطر زایمان زودرس یا ریزش بارداری را افزایش نمی دهد.