تشخیص علت خونریزی غیر طبیعی زنان

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

در شرایط نرمال رحم، مقدار خونریزی در هر پریود محدود می باشد؛ اما خونریزی هایی که به طور ناگهانی روی می دهد یا خونریزی های سنگین قاعدگی با عنوان خونریزی غیر طبیعی رحم شناخته می شود. علل خونریزی غیر طبیعی رحم متفاوت می باشد. اغلب شرایطی که منجر به خونریزی غیر طبیعی رحم می گردد می تواند در هر سنی روی دهد؛ اما برخی از موارد مربوط به خونریزی غیر طبیعی رحم در دوران خاصی از زندگی یک فرد روی می دهد. داشتن علائمی چون خونریزی واژن و لکه بینی در زمان بین دو دوره پریود، خونریزی های شدید در دوران پریود ، طولانی تر شدن مدت زمان پریود نسبت به دوره های قبلی، خونریزی رحمی پس از یائسگی و همچنین فاصله زمانی زیاد بین دو دوره پریود مثلاً دو یا سه ماه (برای خانم های مجرد) نشان از خونریزی غیر طبیعی رحم دارند و علت آنها باید بررسی شود. برای تشخیص علت این خونریزی ها نیاز به انجام تست های بیشتری مانند سونوگرافی (از ناحیه رحم، تخمدان و لگن) است. سونوگرافی از لگن ، وضعیت تخمدان ها و رحم شما را به طور واضح مشخص می کند.

علل خونریزی غیر طبیعی رحم

خونریزی غیر طبیعی در هر سنی اتفاق می افتد و بسته به آن علل متفاوتی دارد. برای مثال در اوایل بلوغ به علت نامنظم بودن تخمک گذاری پریودها نامنظم است و یا در حوالی یائسگی (اواسط دهه چهارم) الگوی سیکل های ماهانه تغییر می کند، مقدار خونریزی کم و زیاد شده و ممکن است در بعضی ماه ها اصلاً خونریزی رخ ندهد. علل اصلی خونریزی غیر طبیعی عبارتند از:

• مشکلات تخمک گذاری
• پولیپ ها، فیبروم ها و آدنومیوز
• استفاده از IUD و یا داروهای هورمونی
• عوارض بارداری نظیر سقط جنین یا بارداری نابجا
• مشکلات انعقادی
• سرطان هایی نظیر رحم یا تخمدان

علائم خونریزی غیر طبیعی رحم

از جمله علائم شایع خونریزی غیر طبیعی رحم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی شدید سیکل قاعدگی
• خونریزی در زمان های غیر عادی مانند ما بین سیکل قاعدگی، بعد از رابطه جنسی و یا در طول دوران یائسگی
• طولانی شدن سیکل قاعدگی بیش از هفت روز

انواع خونریزی غیر طبیعی رحم

• منوراژی: منوراژی به شرایطی گفته می شود که در آن در یک سیکل قاعدگی به دلیل وجود تومورهای بدخیم میزان خونریزی بیش از 80 سی سی باشد.
• هیپومنوره: به شرایطی اطلاق می شود که در آن میزان خونریزی کم و خفیف است، معمولاً در کسانی که قرص های ضد بارداری مصرف می کنند این اتفاق رخ می دهد.
• متروراژی: به شرایطی که در آن مابین سیکل های قاعدگی لکه بینی یا خونریزی اتفاق می افتد.
• الیگومنوره: شرایطی که در آن فاصله دو سیکل قاعدگی بیش از 35 روز باشد.
• پلی منور: به شرایطی که فاصله دو سیکل قاعدگی کمتر از 21 روز باشد.

تشخیص خونریزی غیر طبیعی رحم

• تست بارداری: سقط جنین موجب خونریزی سنگین می شود و تست بارداری تا ۳۵ روز بعد از سقط جنین می تواند مثبت باشد. لانه گزینی خارج رحمی جنین یکی از عوامل سقط جنین و خونریزی غیرطبیعی است. خونریزی سبک در اوایل بارداری شایع است.
• آزمایش خون: ممکن است پزشک نحوه لخته شدن خون و مؤلفه های دیگر را بررسی کند.
• آزمایش تیروئید: مشکلات عملکرد تیروئید می تواند علامت مشکلات عملکرد تخمدان باشد که موجب خونریزی می شود.
• آزمایش هورمون: عدم تعادل هورمونی می تواند موجب خونریزی غیرطبیعی شود یا نشانه بیماری های عامل خونریزی باشد.
• معاینه هیستروسکوپی پوشش رحم (اندومتر): این آزمایش برای بررسی فیبروئید، پولیپ و علائم سرطان انجام می شود.
• سونوگرافی رحم: تصویربرداری به پزشک اجازه می دهد که هرگونه رشد عامل خونریزی در اندام های تولیدمثلی را بررسی کند. سونوهیستروگرام که سونوگرافی تزریق نمک هم نامیده می شود نوعی فرایند تصویربرداری با حساسیت بالا است که به پزشک در تشخیص ساختارهای غیر طبیعی در رحم مثل پولیپ و فیبروئید کمک می کند.
• نمونه برداری از آندومتر: ممکن است پزشک نمونه ای از پوشش رحم بردارد و علائم سلول های سرطانی و پیش سرطانی را در آن بررسی کند.
• تصویربرداری ام.آر. آی (MRI): در این روش از امواج رادیویی و پرتوهای مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر جزئی از رحم استفاده می شود. این روش متداول نیست و برای تشخیص آدنومیوز نقطه ای استفاده می شود.
• سی . تی اسکن (CT): از پرتوی ایکس برای نمایش اندام ها و ساختارهای داخلی با برش عرض استفاده می شود.

آمادگی برای سونوگرافی رحم

• در صورت انجام سونوگرافی شکمی ، لازم است مثانه شما پر باشد. زمانی که مثانه کاملاً پر باشد، باعث می شود که اندام شما در تصویر واضح تر دیده شود.
• برای سونوگرافیواژینال ، باید مثانه خود را درست قبل از آزمایش خالی کنید.

سونوگرافی رحم برای تشخیص علت خونریزیهای غیر طبیعی

سونوگرافی شکمی (Abdominal ultrasound):

سونوگرافی (Abdomen) از روی شکم انجام می شود. برای بهتر شدن کیفیت تصاویر از مقداری ژل مخصوص سونوگرافی در سطح پوست استفاده می شود.

سونوگرافی واژینال (Transvaginal ultrasound):

در این نوع از سونوگرافی از یک مبدل فراصوت کوچک تر استفاده می شود. این مبدل وارد واژن شده و بعد از آن تصویری دقیق تر و واضح تر از فضای داخلی به دست می آید.

عوارض سونوگرافی رحم

از استفاده از مبدل سونوگرافی به پوست در هنگام سونوگرافی از طریق شکم، هیچ اشعه ای استفاده نمی شود و به طور کلی هیچگونه ناراحتی وجود ندارد. ممکن است با قرار دادن مبدل ترانس واژینال در واژن، احساس ناراحتی جزئی داشته باشید.

درمان خونریزی غیر طبیعی رحم

چندین گزینه درمانی برای درمان خونریزی غیرطبیعی وجود دارد. درمان شما به علت خونریزی، سن شما و اینکه آیا می خواهید در آینده باردار شوید یا خیر بستگی دارد. پزشک به شما کمک می کند تصمیم بگیرید که کدام درمان برای شما مناسب است. برخی از گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:

• دستگاه داخل رحمی (IUD): پزشک احتمال دارد IUD را پیشنهاد کند. IUD وسیله ای کوچک و پلاستیکی است که پزشک از طریق واژن وارد رحم شما می کند تا از بارداری جلوگیری کند. IUD باعث ترشح هورمون می شود. این روش می تواند به میزان قابل توجهی خونریزی غیر طبیعی را کاهش دهد.
• قرص های ضد بارداری: یکی از روش های درمان خونریزی غیر طبیعی رحم استفاده از قرص های ضد بارداری است. قرص های ضد بارداری حاوی هورمون هایی هستند که می توانند از ضخیم شدن بیش از حد پوشش داخلی رحم جلوگیری کنند. آنها همچنین می توانند به منظم نگه داشتن چرخه قاعدگی و کاهش گرفتگی نیز کمک کنند. برخی از انواع قرص های ضدبارداری، به ویژه قرص های حاوی پروژسترون می توانند در برخی از زنان باعث خونریزی غیرطبیعی شوند. اگر قرصی که مصرف می کنید، خونریزی غیرطبیعی شما را کنترل نمی کند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
• D&C یا دیلاتاسیون و کورتاژ: D&C روشی است که در آن دهانه رحم شما به اندازه کافی کشیده می شود تا بتوان ابزار جراحی را در رحم قرار داد. پزشک از این ابزار برای خراش دادن پوشش داخلی رحم شما استفاده می کند. پوشش برداشته شده در آزمایشگاه از نظر بافت غیر طبیعی بررسی می شود. D&C تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. اگر خونریزی شدید دارید، پزشک احتمال دارد هم برای تشخیص مشکل و هم برای درمان خونریزی D&C انجام دهد. انجام روش D&C اغلب باعث توقف خونریزی شدید می شود.
• هیسترکتومی: یکی از روش های خونریزی غیر طبیعی رحم هیسترکتومی است. در این نوع جراحی رحم از بدن خارج می شود. اگر هیسترکتومی انجام دهید، دیگر پریود نخواهید شد و نمی توانید باردار شوید. هیسترکتومی جراحی بزرگی است که نیاز به بیهوشی عمومی و بستری شدن در بیمارستان دارد. احتمالاً به یک دوره نقاهت طولانی نیاز داشته باشد.
• ابلیشن آندومتر: یکی دیگر از روش های درمان خونریزی غیر طبیعی رحم ابلیشن آندومتر است. این روش یک روش جراحی است که پوشش داخلی رحم را از بین می برد و در این عمل برخلاف هیسترکتومی رحم خارج نمی شود. ابلیشن آندومتر احتمال دارد تمام خونریزی های قاعدگی را در برخی از زنان متوقف کند. با این حال، برخی از زنان هنوز خونریزی خفیف قاعدگی یا لکه بینی بعد از ابلیشن آندومتر دارند. تعداد کمی از خانم ها بعد از عمل، قاعدگی منظم دارند.