سالک ( لیشمانیازجلدی1) قسمت اول

دریکی از شماره های " مجله پزشکی نیوانگلند "2 که در فوریه 2010 منتشر شده گزارش یک مورد سالک از مشکین شهرایران آمده که توسط دوتن از اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران ( آقایان دکتر مهدی ملک پور و دکتر محسن اسفندبد ) گزارش شده است. دراینجا ابتدا متن گزارش مذکور را باهم می خوانیم و سپس به توضیح مختصر بیماری می پردازیم.

متن گزارش ایشان که همراه با عکس بیمار درج شده ، چنین است :

" مردی 25 ساله با سابقه یک ساله ضایعات متعدد روی بینی و بازو به کلینیک ما مراجعه کرد. درمعاینه فیزیکی ندول ها و پاپول های قرمز رنگ که برروی آنها دلمه تشکیل شده بود و بعضا" در مرکز زخمی بودند مشاهده شد.

بیمار از مشکین شهر ایران آمده بود. لیشمانیوز جلدی در آنجا اندمیک3 است.

نمونه بیوپسی ندول روی بینی نشان دهنده اجسام لیشمن دونووان4 ( اماستیگوت ها )5 بود ، و کشت بافت همراه با بررسی پی سی آر6 ، عفونت با انگل " لیشمانیا تروپیکا "7 را تایید کرد. لیشمانیاز در اثر گزش پشه خاکی آلوده منتقل می شود. لیشمانیاز جلدی به صورت یک برجستگی کوچک بدون درد شروع شده و سپس حجم آن افزایش یافته و در مرکز دلمه می بندد.

این پاپولها و ندول ها بزرگ شده و ممکن است در مرکز زخمی شوند و بدون درمان تا حدود یک سال طول می کشد تا التیام پیدا کنند . ضایعات اقماری هم ممکن است وجود داشته باشند. این بیمار به طور موفقیت آمیزی با تزریق " سدیم استیبوگلوکونات "8 درمان شد. ضایعات پوستی با به جا گذاشتن حداقل اسکار بهبود یافتند."

واما توضیح بیماری :

سالک یا " لیشمانیاز جلدی " نوعی بیماری پوستی است که عامل ایجاد آن نوعی انگل موسوم به " لیشمانیا " است . لیشمانیا انواع مختلفی دارد که بیست گونه آن می تواند در انسان ایجاد بیماری کنند . لیشمانیازها یعنی بیماری هایی که توسط این انگل ایجاد می شود در 90 کشورجهان دیده شده است.

نوع دیگری از لیشمانیاز به نام " لیشمانیاز احشایی " (کالاآزار9 یا تب دام دام10 ) نیز وجود دارد که اگردرمان نشود، کشنده است و خوشبختانه درایران چندان شایع نبوده و فعلا" دراینجا مورد بحث مانیست.

بیش از 30 نوع پشه خاکی در جهان شناخته شده که در انتقال این بیماری نقش دارند.

بیش از 90 درصد لیشمانیازجلدی ( سالک ) جهان در افغانستان ، ایران ، الجزایر، عراق ، پاکستان ، عربستان سعودی ، سوریه ، ونزوئلا ، برزیل ، و پرو رخ می دهد. موارد نادر و پراکنده ای ازاین بیماری در تکزاس و اوکلاهامای امریکا دیده شده ولی بیشترموارد بیماری دراین کشوردرمسافران یا سربازانی که ماموریت خارجی داشته اند مشاهده می شود. لیشمانیاز احشایی در امریکا وجود ندارد.

درعلم پزشکی لیشمانیاز جلدی را به دونوع شهری (خشک ) و روستایی (مرطوب) تقسیم می کنند. " لیشمانیا تروپیکا" عامل لیشمانیوز جلدی شهری و "لیشمانیا میجر"11 عامل لیشمانیازجلدی روستایی است. آقای دکتر ابوالحسن ندیم استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران که مطالعات زیادی درباره اپیدمیولوژی این بیماری انجام داده اند کانون اصلی لیشمانیاز جلدی شهری را در مناطق پرجمعیتی ذکرکرده اند که پشه خاکی ناقل بیماری هم زیاد باشد.کانونهای اصلی این نوع از بیماری درایران، شهرهای تهران ، شیراز ، مشهد ، نیشابور، سبزوار، و کرمان می باشد. بیماری به طوریکنواخت در سطح شهرها پراکنده نیست بلکه معمولا" در بخشی از شهر که وفور پشه خاکی فلبوتوموس12 بیشتر است و درمناطق تازه ساز که درمیان نخاله های ساختمانی و فواصل خانه ها پشه خاکی زادوولد می کند مشاهده می شود مثلا" درمشهد درجنوب و جنوب غربی شهر و در شیراز در قسمت غرب شهر بیماری بیشتراست.

لیشمانیاز جلدی روستایی بیشتر در شمال و شرق اصفهان ( منطقه هایپراندمیک13 ) ، سرخس ، ترکمن صحرا، مشکین شهر، جاجرم شاهرود، اسفراین ، دشتهای ایلام ، خوزستان ، بوشهر ، و هرمزگان دیده می شود.

درقسمت بعدی به چگونگی سیربیماری ، روشهای انتقال آن ، تشخیص ، درمان ، و پیشگیری می پردازیم.

مطالب مرتبط :

1 - سالک - قسمت دوم

2 - گالری عکس

3 - مجله پزشکی نیوانگلند

4 - گزارش مندرج در مجله پزشکی نیوانگلند درباره یک مورد لیشمانیوز جلدی از مشکین شهر ایران

5 - وبسایت دکتر فرشید دبیرزاده

6 - وبلاگ دکتر فرشید دبیرزاده

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 - Cutaneous Leishmaniasis

2 New England Journal of Medicine
3 Endemic

منظور آنست که یک بیماری همواره بدون آنکه نیاز به ورود از خارج داشته باشد ، درمیان افراد یک جمعیت دیده می شود.
Leishman Donovan Bodies - 4
5 Amastigotes
6 PCR ( Polymerase Chain Reaction )
7 Leishmania Tropica
8 Sodium Stibogluconate
9 Kala Azar
10 Dum dum Fever
11 Leishmania Major

12 - Flebotomus
13 Hyperendemic

وقتی عفونتی «هایپراندمیک» تلقی می شود که میزان بروز آن به طور مداوم و در همه گروههای سنی یک جمعیت بسیار بالا باشد.

---