فیبرومیالژی ( درد منتشر بدن )

دکتر غلامرضا رئیسی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drraissi.ir
آدرس مطب : تلفن مطب : -

تعداد بسیار زیادی از بیماران به کلینیکهای طب فیزیکی مراجعه می کنند که دچار درد عمومی بدن می باشند. درد گردن، شانه ها و کتف، قفسه سینه، کمر، باسن و زانوها. در بسیاری از این بیماران قسمتی از بدن درد بیشتری دارد و با شکایت از درد آن ناحیه مراجعه می کنند و حتی از اینکه به پزشک بگویند قسمتهای مختلف بدن درد دارد خجالت می کشند. .اما این درد ها می تواند به هم مرتبط باشد و جزئی از بیماریی باشد که به آن " سندرم فیبرومیالژیا" می گویند.

سندرم فیبرومیالژیا درد مزمن و منتشر در بدن است که در نقاط مشخصی از بدن با فشار دادن مختصر درد ایجاد می شود. این بیماری همراه با مشکلات دیگری از جمله افسردگی، اضطراب، خشم، اختلال در خواب، اختلال شناختی، احساس خستگی مزمن، اشکالات سیستم غدد، سندرم روده تحریک پذیر (بصورت اسهال یا یبوست مزمن) و اختلالات سیستم اتونوم (افت فشار خون با بلند شدن از زمین، گیجی و سنکوپ)، خشکی صبحگاهی، درد شکم، تکرر ادرار و سوزش ادرار، درد صورت و سردرد است. این بیماری می تواند به تنهایی دیده شود ولی می تواند همراه با بیماریهای دیگری مثل کم کاری تیروئید، روماتیسم مفصلی و لوپوس باشد.

فیبرومیالژیا درصد بالای از مراجعین به متخصصین طب فیزیکی در آمریکا و کانادا را به خود اختصاص داده است.فیبرومیالژیا 9 برابر در زنان از مردان شایعتر است. 3.4 درصد زنان بالغ و 0.5 درصد مردان بالغ به این بیماری مبتلا می باشند. 1% زنان 18-30 سال و 8% زنان 55 تا 64 سال به این بیماری مبتلا می باشند. برخی افراد دارای زمینه ارثی این بیماری می باشند.تئوریهای مختلفی در توجیه این بیماری وحود دارد اما پذیرفته ترین آنها این است که این بیماری به احتمال زیاد در اثر اختلال در موادی در مغز و نخاع ایجا د می شود که باعث می شود این افراد درد را بیشتر حس کنند. همچنین گیرنده های محیطی درد نسبت به درد حساستر می باشند.

درمان بیماری :
در مرحله اول آگاهی و شناخت این بیماری توسط بیمار است. بیمار با آگاهی از وجود این بیماری و اینکه مشکل خطر ناکی ندارد و اینکه بعلت حساس شدن به درد دراثر تغییراتی در موادی در مغز است در موارد زیادی می تواند این بیماری را کنترل کند.نقاط دردناک متعدد بدن در این بیماری در بسیاری موارد به درمانهای طب فیزیکی پاسخ می دهند از جمله این درمانها استفاده از مدالیته های گرمایی عمقی، لیزر، طب سوزنی، مانیپولاسیون و بیوفیدبک است. تحقیقات اخیر نشان داده که بیوفیدبک با الکترومیوگرافی باعث کاهش درد در بیماران شده و از کشش موثر تر بوده است. اگر چه این پاسخ در مواردی کامل نمی باشد اما می تواند باعث احساس بهتری در بیمار شده و بیمار به فعالیتهای روزانه برگردد.

ورزش در این بیماران بسیار مهم است. ورزش باعث ترشح مواد شبیه به مواد مخدر در مغز می شود. این مواد به طور طبیعی در مغز وجود دارند و با ورزش ترشح آنها افزایش می یابد. همچنین جریان خون داخل عضله افزایش می یابد و توانایی عضله برای کار کردن زیادتر می شود. اما باید توجه کرد که ورزش بیش از حد باعث بدتر شدن درد می شود. ورزش در این بیماران نباید باعث خستگی شود، باید بصورت دوره های مکرر و کوتاه مدت باشد. در حقیقت باید بصورت آهسته و پیوسته باشد. ورزشهای درون آب گرم گزینه بسیار مناسبی برای این بیماران می باشند. حتی استفاده از آب گرم بدون ورزش نیز باعث کاهش درد فیبرومیالژی می شود. بنظر می رسد فعالیتهایی که جریان خون داخل عضله را افزایش می دهند باعث بهتر شدن درد بیمار می شوند.

همچنین ورزشهای کششی گزینه خوبی برای این بیماران می باشند. ورزشهایی مثل ورزشهای با توپ ( مدیسین بال ) ، یوگا ( به شرط آنکه ورزشهای ممنوعی که قبلا به آن اشاره شده ) تای چی و تمرینات تنفسی و تمرینهای آرامیدگی ( ریلاکسیشن ) برای این بیماران کمک کننده می باشند. تحقیقات اخیر نشان داده که بیوفیدبک با الکترومیوگرافی باعث کاهش درد در بیماران شده و از کشش موثر تر بوده است.دوری از محیط پر استرس از گزینه های دیگری است که به درمان این بیماران کمک می کند. این بیماران دچار کاهش انرژی در انجام فعالیتهای روزمره می باشند بنابر این باید فعالیتهای خود را به نحوی تنظیم کنند که در طی روز بتدریج کارهای خود را انجام دهند و از فعالیت جسمی و ذهنی فشرده خود داری نمایند.

داروها :
داروهای متعددی برای این بیماری تجویز شده از جمله آمی تریپتیلین، نورتریپتیلین، ترازودون، سیکلوبنزاپرین، آلپرازولام، فلوکستین، پره گابالین، گاباپنتین، دولوکستسن، ونلافاکسین. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل بروفن، ملومسیکام، سلبرکس، ناپروکسن می تواند تا حدی درد را کم کند. تزریق نقاط دردناک حتی با لیدوکائین می تواند کمک کننده باشد. ترامادول در مواردی که بیمار به سایر داروها پاسخ ندا ده بطور موقت تجویز می شود

بیماران فیبرومیالژی هر کدام به یک دسته دراوئی پاسخ می دهند و گاهی باید مجموعه ای از چند دارو برای بیمار تجویز کرد. درمان دارویی باید همرا با ورزش ، درمانهای شناختی و درمانهای طب فیزیکی باشد.گاهی علایم با خوردن برخی غذا ها و یا هوای سرد بدتر می شود. بیماران باید خود به این موارد توجه نمایند. درد بیمار در برخی روزها ممکن است بدتر شود که این به معنی شکست درمان نمی باشد.باید توجه داشت که درمان این بیماری نیاز به همکاری بیمار و صبر بیمار دارد. برخی از داروها ممکن است همراه با عوارضی برای بیمار شود و در صورت لزوم باید تعویض شوند. هر بیمار به دسته خاص دارویی پاسخ بهتری می دهد.
سطح مطلب : عمومی ، کارشناسی ، تخصصی و فوق تخصصی