زگیل تناسلی را جدی بگیریم

دکتر محمد رضا قرائتی [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.drgharaati.ir
آدرس مطب : اصفهان،خیابان آمادگاه،کنارمبل آبنوس،ساختمان آژند،بلوک اداری،طبقه سوم،واحد32 تلفن مطب : 32240906 - 031

زگیل تناسلی چیست ؟
زگیل تناسلی یکی از بیماریهای مقاربتی بسیار مسری است که در صورت ابتلا درمان و ریشه کنی آن بسیار مشکل و گاهی غیر ممکن است. عامل این بیماری نوعی ویروس به نام ویروس پاپیلوم انسانی است که به اختصار HPVنامیده می شود.این ویروس انواع بسیار زیادی دارد که نوع 6 و 11 آن در ایجاد زگیل تناسلی و انواع 16 و 18 با سرطان دهانه رحم و واژن و مقعد مرتبط هستند.البته انواع 31 و 33و 35 و 39 و 45و 51 هم در ایجاد سرطان دهانه رحم خانمها دخیلند.این بیماری هم مردان و هم زنان را مبتلا می سازد.

علائم این بیماری چیست؟
این زگیلها ظاهری مانند زگیلهای سایر نواحی بدن دارند و به صورت منفرد یا خوشه ای در نواحی تناسلی ممکن است ظاهر شوند.علاوه بر نواحی خارجی دستگاه تناسلی ممکن است در سرویکس(گردن رحم)،داخل واژن ،مجرا ی ادراری، اطراف مقعد و سایر سطوح مخاطی دستگاه تناسلی نیز ایجاد شود.نکته مهم این است که گاهی ضایعات به قدری کوچکند که قابل مشاهده نیستند و یا در داخل واژن یا دهانه رحم وجود دارند.در چنین مواردی فرد ویروس را به دیگران منتقل می کند ولی خودش زگیل قابل رویتی ندارد.گاهی هم ضایعات داخل واژن به صورت ترشحات خونابه ای پس از مقاربت خود را نشان می دهند.

آیا این موارد بدون علامت را می توان تشخیص داد؟
این کار بسیار سخت است.اگر کسی زگیل تناسلی در قسمتهای خارجی دستگاه تناسلی داشته باشد باید از نظر وجود زگیل در داخل واژن و دهانه رحم هم بررسی شود.همچنین اگر ضایعات مشکوک به زگیل تناسلی دیده شود که بسیار کوچک باشند و ظاهر تیپیک نداشته باشند یا در فردی که با فرد مبتلا تماس جنسی داشته است برای قطعی تر شدن تشخیص می توان سطح پوست را با محلول اسید استیک 3 تا 5 درصد آغشته کرد و پس از مدتی اگر ضایعات سفید رنگ ظاهر شدند تشخیص زگیل تناسلی قطعی می شود.البته این روش و همچنین نمونه برداری(بیوپسی) از ضایعات مشکوک به طور روتین توصیه نمی شود.

آیا زگیل تناسلی درمان دارد؟
زگیلهایی که بزرگ و قابل مشاهده باشند را می توان با درمان دارویی(محلولهای مخصوص از بین بردن زگیل) یا درمانهای جراحی(فریز،کرایو یا الکتروکوتر) برداشت.ولی مشکل اساسی این است که بسیاری از ضایعات به قدری کوچکند که قابل رویت نیستند یا در مناطقی مثل داخل مجرا یا واژن یا دهانه رحم هستند و قابل دیدن و درمان نیستند ولی همین ضایعات نیز بیماری را به دیگران منتقل می کنند..داروی ضد ویروسی موثری هم برای ویروس عامل این زگیلها وجود ندارد.بنابراین باید گفت با دانش فعلی درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود ندارد.

آیا این زگیلها فقط از نظر ظاهری مشکل ایجاد می کنند یا خطر دیگری هم دارند؟
خطر اصلی ویروس HPVنقش مهمی است که در ایجاد سرطانهای گردن رحم و واژن و مقعد دارند.بیش از 90 درصد سرطانهای دهانه رحم و بیش از 80 درصد سرطانهای مقعد و 60 درصد سرطانهای واژن در اثر ابتلا به انواع 16 و 18 ویروس پاپیلوم انسانی است.برخی از موارد سرطان آلت در مردان و سرطان فرج در خانمها و سرطان دهان در هر دو جنس نیز با این ویروس ارتباط دارند.بنابراین مشکل ظاهری این زگیلها مشکل مهمی محسوب نمی شود و خطر عمدۀ ابتلا به این بیماری،ارتباط قوی آن با ایجاد سرطان به ویژه در خانمها است.

آیا روشی برای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی وجود دارد؟
همانطور که گفته شد ،این ویروس از طریق تماس جنسی منتقل می شود و یکی از مسری ترین بیماریهای مقاربتی است به طوری که فقط با یک بار تماس جنسی فرد سالم با فرد آلوده،احتمال انتقال آن حدود 60 درصد است.بنابراین مهمترین راه پیشگیری ،پرهیز از تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده است.متاسفانه برخی از افراد در تماسهای جنسی غیر مشروع قبل از ازدواج یا پس از ازدواج به این بیماری دچار شده و ویروس را به همسر خود منتقل می سازند و او را در معرض ابتلا به سرطان قرار می دهند.استفاده از کاندوم در تماسهای جنسی می تواند تا حد زیادی از ابتلا جلوگیری کند ولی نه به طور کامل و صد درصد.خوشبختانه امروزه واکسن بسیار موثری علیه این ویروس ساخته شده و واکسناسیون علیه این ویروس در برخی کشورها اجباری است.

واکسن برای خانمهاست یا آقایان؟
دو نوع واکسن برای این بیماری وجود دارد.اولی «گارداسیل » که علیه انواع 6و11و16و18 ویروس پاپیلوم انسانی موثر است و هم در اقایان و هم در خانمها کاربرد دارد .دیگری واکسن « سرواریکس » که علیه انواع 16و 18 ویروس موثر است و فقط در خانمها استفاده می شود.چون خطر ایجاد سرطان توسط این ویروس بیشتر در خانمهاست و در مردان به ندرت باعث بدخیمی می شود،تاکید بر واکسیناسیون خانمها بیشتر است.این واکسن ها وقتی موثرترند که قبل از اولین تماس فرد با ویروس HPVتزریق شده باشند.بنابراین در امریکا و اروپا توصیه می شود که تمام دختران قبل از سن شروع فعالیت جنسی یعنی در 11 تا 12 سالگی علیه این بیماری واکسینه شوند.ولی اگر خانمی در این سنین واکسینه نشده یا واکسیناسیون را به طورکامل انجام نداده باشد تا 26 سالگی بازهم می تواند این کار را انجام دهد و از این واکسن سود خواهد برد البته نه به اندازۀ وقتی که در سنین پایین تر انجام شده باشد.

چرا در کشور ما این کار واکسنها اجباری نیستند؟
به دو دلیل.یکی اینکه هنوز خطر این بیماری به طور جدی احساس نشده است.مبتلایان به این بیماری،به خاطر ماهیت آن که بیانگر وجود تماس جنسی نامشروع است و همچنین به علت محل ضایعات که در نواحی تناسلی است،بیماری خود را پنهان کرده و از رفتن نزد پزشک طفره می روند.به همین است که آمار دقیقی از شیوع این بیماری وجود ندارد ومسوولین بهداشتی نیز هنوز خطر آن را جدی نگرفته اند.دلیل دوم گرانی واکسن است.یک دوره واکسناسیون علیه ویروس پاپیلوما شامل سه تزریق است که در حال حاضر حدود یک میلیون تومان هزینه دارد.

چنین هزینه ای از توان بسیاری از افراد جامعه خارج است و سیستم بیمه و بهداشت ما هم با بدن نحیف و بودجۀ ناچیز خود نمی توانند چنین هزینه ای را تقبل کنند. بنابراین فعلا این واکسنها در برنامه واکسیناسیون ملی و اجباری کشور ما و بسیاری دیگر از کشورهای جهان سوم گنجانده نشده است.ولی باید دانست که شیوع این بیماری بسیار زیاد و رو به گسترش است و برخی از صاحبنظران بهداشتی به درستی هشدار داده اند که زگیل تناسلی در کشور ما در حال ایجاد یک سونامی است و توجه بیشتر مسوولین بهداشتی و آگاه سازی جامعه را می طلبد.