سونوگرافی پستان در چه مواردی انجام میشود؟

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

سونوگرافی پستان یک آزمون پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان مشکل احتمالی کمک می کند. البته نوعی دیگر از سونوگرافی نیز تحت عنوان سونوگرافی داپلر وجود دارد که به بررسی حرکت خون در داخل اندام خواهد پرداخت. برای مثال ممکن است در زمان سونوگرافی پستان، متخصص بنا به درخواست پزشک، برای بررسی نحوه حرکت خون در رگ ها از این روش نیز استفاده نماید. داشتن اطلاعات کافی در مواردی همچون در جریان بودن خون در توده های پستان می تواند به پزشک شما، دید دقیق تری در مورد وضعیت پستان بدهد.

سونوگرافی پستان به منظور چکاب سالیانه و یا تکمیل تشخیص اولیه پزشک در موارد مشکوک به سرطان پستان، مورد استفاده قرار می گیرد. اگر مورد غیرطبیعی و توده در ماموگرافی دیده شود و یا لمس گردد؛ سونوگرافی بهترین روش برای تشخیص می باشد که آیا توده (مثل فیبروآدنوم خوش خیم یا توده سرطانی ) سفت است یا حاوی مایع (مثل کیست خوش خیم).

خانم هایی که زیر 30 سال می باشند؛ معمولاً پزشکان به منظور ارزیابی توده قابل لمس پستان انجام سونوگرافی را به ماموگرافی ترجیح می دهند. در خانم های جوان به دلیل متراکم بودن بافت پستانی و غدد شیری، ماموگرافی چندان ارزش تشخیصی ندارد. اکثر توده ها در خانم های جوان کیست های خوش خیم و یا تجمعی از بافت غده ای نرمال می باشد. انجام سونوگرافی سینه به آماده سازی خاصی احتیاج نخواهد داشت و درواقع در زمان مراجعه به این مرکز برای تصویربرداری مذکور تنها باید در زمان تعیین شده و به موقع در بخش موردنظر حاضر شوید.

لزوم استفاده از سونوگرافی پستان

این نوع از تصویربرداری التراسوند می تواند به واسطه عدم نیاز به استفاده از اشعه ی مضر و استفاده از امواج صوتی، خطر آسیب به جنین در صورت بارداری و خطر سرطان زایی به واسطه قرار گرفتن بیش ازحد در مقابل اشعه ایکس را کاهش دهد و مزایای زیر را نیز به همراه داشته باشد:

• استفاده در افراد جوان تر که به دلیل تراکم بافت سینه نمی توانند از ماموگرافی استفاده کنند.
• این روش می تواند اندازه دقیق تر توده را با خطای بسیار کم مشخص نماید.
• با استفاده از این روش می توان به نوع توده نیز پی برد.
• این نوع از سونوگرافی احتمال خطای کمی دارد و بسیار کم خطر است.

موارد استفاده از سونوگرافی پستان

اگر بپرسید، از سونوگرافی پستان برای چه مواردی استفاده می شود، در پاسخ باید به شما بگوییم که سونوگرافی از سینه به احتمال زیاد به یکی از سه دلیل زیر مورداستفاده قرار خواهد گرفت:

• تعیین نوع توده و یا ضایعه به کمک سونوگرافی پستان
• غربالگری مکمل سرطان پستان
• استفاده در زمان نمونه برداری به عنوان راهنما
• تعیین نوع توده و یا ضایعه به کمک سونوگرافی پستان

استفاده از سونوگرافی پستان می تواند به واسطه تعیین جامد و یا مایع بودن توده (کیست) تعیین کننده خوش خیمی یا بدخیمی توده موجود در سینه بیمار باشد. ضمناً سونوگرافی داپلر نیز می تواند نشان دهد که خون در درون توده ها جریان دارد یا خیر.

غربالگری مکمل سرطان

یکی دیگر از موارد استفاده از سونوگرافی سینه ، تکمیل اطلاعات و تأیید یا رد احتمال ابتلا به سرطان پستان است. علت استفاده از این روش به جای روش هایی همچون MRI آن است که این روش غیرتهاجمی است. روش های تهاجمی تر می تواند برای بانوان باردار، یا افراد با احتمال سرطان بالا خطرساز باشد و احتمال ابتلا به بیماری یا تشدید وضعیت را افزایش دهد.

استفاده در زمان نمونه برداری

یکی دیگر از دلایل استفاده از سونوگرافی پستان استفاده از آن به عنوان راهنما، در زمان نمونه برداری از سینه است.

نحوه عملکرد سونوگرافی پستان

سونوگرافی پستان و به طور کلی همه سونوگرافی ها دقیقاً با همان شیوه ای کار می کند که خفاش ها از آن برای تعیین مسیر خود در تاریکی استفاده می کنند. درواقع این موجودات از موج های فراصوت برای تخمین فاصله اجسام استفاده می کنند. این موج در زمان برخورد به یک شیء به سمت فرستنده باز می گردد و زمان دریافت آن می تواند نشان دهنده ی دوری یا نزدیکی اجسام به منبع تولیدکننده موج باشد.

زمانی که دستگاه سونوگرافی موج فرا صورت را به سمت پستان ارسال می نماید موج به بافت پستان، توده احتمالی و یا کیست موجود برخورد می کند و به سمت دستگاه بازمی گردد، سرعت و زمان بازگشت می تواند تعیین گر محل قرارگیری و فاصله توده باشد و همچنین از نحوه بازتابانده شدن التراسوند می توان به جامد و یا کیست پر از مایع بودن توده مذکور پی برد. در مورد سونوگرافی داپلر نیز باید به شما بگوییم که می تواند جریان خون در اطراف و یا داخل توده و کیست را تشخیص دهد.

مزایا و معایب سونوگرافی پستان

مزایا:

• این روش یک روش غیرتهاجمی است.
• این روش بدون درد است.
• استفاده از این روش می تواند بافت های نرم موجود را نیز به طور دقیق نمایان کند و این امکان در تصویربرداری با اشعه ایکس ممکن نیست.

علاوه بر این استفاده از این روش تصاویر را در لحظه ایجاد می کند و می توان به کمک آن به نمونه برداری از طریق بیوپسی پرداخت و استفاده از امواج به جای اشعه می تواند در صورت متراکم بودن بافت پستان، داده های مناسبی در مورد توده در اختیار پزشک قرار بدهد.

معایب

گرچه این روش یک روش کاملاً بی خطر است ممکن است نقایصی را نیز داشته باشد. برای مثال ممکن است سونوگرافی پستان منجر به ایجاد تشخیص مثبت کاذب شود؛ البته این احتمال با مراجعه به مراکزی که از دستگاه های پیشرفته استفاده کرده و از حضور متخصصین توانمند بهره می برند، بسیار کمتر از سایر مراکز خواهد بود.

بهترین زمان سونوگرافی پستان

سونوگرافی پستان یک روش امن و بدون درد برای تصویربرداری از بافت سینه است. برخلاف ماموگرافی که کمی احساس فشار و درد در بافت سینه ایجاد می کند، سونوگرافی سینه هیچ گونه دردی به دنبال نخواهد داشت. بااین وجود اگر سینه های حساسی دارید، بهترین زمان برای انجام سونوگرافی یک هفته پس از پایان چرخه قاعدگی است. در دوره قاعدگی سینه ها حساس شده و همین موضوع ممکن است انجام سونوگرافی در این دوره را برایتان کمی آزاردهنده کند؛ به همین دلیل پزشکان توصیه می کنند از یک هفته قبل از چرخه قاعدگی تا ۴ الی ۸ روز پس از اتمام آن برای سونوگرافی اقدام نکنید.