آدنوزیس پستان چیست؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

آدنوز اسکلروز نوعی بیماری خوش خیم پستان است که از نظر بالینی و رادیوگرافی بسیار شبیه سرطان سینه است. آدنوز زمانی به وجود می آید که برخی از لوبول‌ها (کیسه‌های تولید شیر) بزرگ‌ تر شده و شامل غدد بیشتری از حد طبیعی هستند. اگر لوبول های بزرگ شده حاوی بافت فیبری اسکار مانند باشند، به آن آدنوز اسکلروزان می گویند که این توده به شکل شدید با بافت سینه می‌آمیزد. توده‌های آدنوز شامل زیرمجموعه‌های خاصی هستند که آدنوز اسکلروز یکی از آنها به‌ حساب می‌آید. معمولاً این توده در زمان تشخیص می‌تواند مشکلات مختلفی ایجاد کند؛ زیرا در زیر میکروسکوپ بافتی شبیه به سلول‌های توده‌های سرطانی دارد. توده آدنوز اسکلروز بیشتر در خانم‌های جوان دیده می‌شود و علت اصلی آن هنوز پیدا نشده است. البته به نظر می‌رسد وجود ویژگی‌های خاصی در فرد ممکن است امکان ابتلای او را بالا ببرد و به عبارت دیگر زمینه ساز پیشرفت بیماری باشد. وجود این توده‌ها می‌تواند تا حد کمی خطر ابتلا به سرطان سینه را بیشتر کند؛ اما یکی از دلایل آن نیست. البته که میزان خطر و عوارض این بیماری به اندازه توده و سن فرد مرتبط است.

اگر اختلالی در ماموگرافی دیده شود یا توسط معاینه فیزیکی حس شود، می توان گفت سونوگرافی بهترین راه برای پیدا کردن چنین جسم جامد و غیر طبیعی می باشد (مثل فیبروآدنوم یا سرطان خوش خیم) یا پر از مایع (مثل کیست خوش خیم). از آنجایی که آدنوزیس اغلب در معاینه پستان می‌تواند با سرطان اشتباه گرفته شود، معمولاً برای تشخیص و افتراق دقیق آنها نیاز به بیوپسی است. در طول بیوپسی هسته‌ای، پوست در ناحیه بیوپسی با یک بی‌حس کننده موضعی بی‌ حس می‌شود. سپس از یک سوزن هسته‌ای برای نمونه برداری از بافت استفاده می‌شود. سوزن هسته‌ای، سوزنی با سوراخ بزرگ‌ است که اجازه می‌‌دهد نمونه بزرگ تری از بافت برداشته شود. این روش اغلب با کمک و هدایت سونوگرافی برای تعیین محل بافت غیر طبیعی انجام می‌شود.

علت آدنوزیس پستان

علت قطعی بروز آدنوزیس در حال حاضر مشخص نیست. با توجه به تحقیقاتی که انجام شده، گفته می شود که توده آدنوزیس ممکن است در اثر تأثیرات و تغییرات نرمال هورمونی اتفاق بیفتد. ریسک فاکتورهای آدنوزیس هم در حاضر شناخته شده نیستند. به طور کلی فاکتورهایی که ریسک ابتلا به شرایط خوش خیم پستانی را افزایش می دهند عبارتند از:

• اضافه وزن داشتن
• آغاز قاعدگی قبل از سن ۱۲ سالگی
• مصرف الکل
• مصرف قرص های ضد بارداری
• به دنیا آوردن بچه اول پس از سن ۳۵ سالگی یا هرگز بچه دار نشدن
• عدم شیردهی نوزاد از طریق سینه
• نداشتن فعالیت جسمانی
• استفاده از هورمون درمانی پس از یائسگی

علائم آدنوزیس پستان

آدنوز اسکلروز می‌تواند موجب ایجاد شدن نشانه‌ها و علائم مختلفی در بدن فرد شود. در برخی از موارد هم ممکن است با وجود مبتلا شدن، بیمار متوجه نشود و هیچ علائمی نداشته باشد و با استفاده از ماموگرافی و آزمایشات لازم مشخص شود. به همین دلیل لازم است بررسی ها و سونوگرافی های سینه هر چند وقت یک بار انجام شود. آدنوزیس زمانی رخ می دهد که کیسه های تولید کننده شیر بیش از اندازه استاندارد بزرگ شده باشند. رایج‌ترین نشانگرهای ابتلا به این توده‌ها شامل این موارد هستند:

• وجود یک توده یا برآمدگی در یکی از سینه‌ها: معمولاً فقط یکی از سینه‌ها دچار این توده می‌شود. با این حال ممکن است توده آدنوز اسکلروز در هر دو سینه به شکل همزمان به وجود بیاید. ابتدا یک سینه را درگیر کرده و سپس در سینه‌ دیگر فرد دیده شود.
• این توده‌ها معمولاً دردی برای فرد ایجاد نمی‌کنند.
• بیشتر توده‌ها بسیار ریز هستند؛ اما امکان دارد با لمس تشخیص داده شوند.
• توده‌های اسکلروزیس آدنوز ظاهری شبیه به سرطان سینه دارند، بنابراین باید به دقت مورد بررسی پزشکی قرار بگیرند.
• تغییر اندازه غدد پستانی
• احتمال ترشحات از نوک سینه

آیا آدنوزیس پیش زمینه سرطان پستان است؟

بیشتر انواع آدنوزیس خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی دهند؛ اما برخی از تحقیقات نشان داده اند زنان مبتلا به آدنوز اسکلروزیس تا حد کمی در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. مطالعات نشان داده است که آدنوز اسکلروزیس ریسک ابتلا به سرطان سینه را در افرادی که ریسک فاکتورهای مشخصی، مانند سن بالا و سابقه خانوادگی، دارند تا حدود دو برابر افزایش می دهد.

درمان آدنوزیس پستان

در صورتی که در نمونه بیوپسی مشکوک، آدنوزیس تشخیص داده شود، نیازی به آزمایش‌های بیشتر و روش‌های درمانی پیجیده وجود نخواهد داشت. از آنجایی که آدنوزیس توده‌ای سرطانی نیست، درمان خاصی برای این وضعیت لازم نیست. در صورتی که سینه‌ها دردناک باشد، پوشیدن لباس زیر مناسب می‌تواند کمک کننده باشد. برای برخی از زنان، کاهش میزان کافئین مصرفی می‌تواند به بهبود علائم نیز کمک کند. آدنوز معمولاً نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه علائم آزار دهنده‌ای ایجاد کند.

اگر هیچ کدام از راه حل‌های ارائه شده توسط درمانگر شما باعث کاهش ناراحتی و درد نمی‌شود، بهتر است با پزشک خود در این خصوص صحبت کنید. در صورتی که آدنوزیس از نوع اسکلروزیس کننده باشد، پزشک شما معمولاً برنامه‌ای منظم برای غربالگری سرطان سینه را توصیه خواهد کرد. این موضوع به این دلیل است که مطالعات نشان می‌دهد خطر ابتلا به سرطان سینه در صورت ابتلا به اسکلروزینگ آدنوزیس بیشتر می‌شود.

تشخیص آدنوزیس پستان با سونوگرافی

سونوگرافی، آزمایش تصویربرداری جهت تشخیص آدنوزیس می باشد که امواج با فرکانس بالا را به سینه می فرستد و آنها را به تصاویری تبدیل می کند که روی صفحه نمایشگر قابل مشاهده می باشند. تکنسین سونوگرافی یک پروب دارای صدا به سینه می فرستد تا سینه را مورد آزمایش قرار دهد.

اقدامات لازم قبل از انجام سونوگرافی پستان

• برای انجام سونوگرافی دقیق، پستانهای بیمار باید برهنه و فاقد پوشش باشند.
• زخم های باز با انجام سونوگرافی مغایرت دارند؛ زیرا ژل سونوگرافی موجب تحریک زخم یا آلودگی بیشتر آن می شود.
• قبل از انجام سونوگرافی، پزشک خود را از سابقه اعمال جراحی خود مطلع نمایید.
• نیازی نیست قبل از آزمایش جلوی خوردن یا نوشیدن خود را بگیرید.

روش انجام سونوگرافی آدنوزیس پستان

برای انجام سونوگرافی بیمار بر روی یک تخت به پشت دراز کشیده و ممکن است از او خواسته شود که دست خود را بالای سر قرار دهد. سپس پزشک، ژل مخصوص سونوگرافی را در ناحیه ای که باید سونوگرافی از آن انجام شود، قرار می دهد. این ژل باعث از بین بردن حباب های هوا بین مبدل و پوست می شود و از عبور امواج صوتی به بدن جلوگیری می کند. پس از اعمال ژل با قرار دادن مبدل بر روی بدن و حرکت آن به جلو و عقب تصاویر مورد نظر را ضبط می کند. این روش دردی برای بیمار نداشته و تنها فشار جزئی مبدل بر روی پوست احساس می شود.

عوارض سونوگرافی آدنوزیس پستان

سونوگرافی پستان هیچگونه خطری ندارد؛ چراکه از اشعه استفاده نمی‌شود و بعد از آن به مراقبت خاصی احتیاج ندارید.